Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Serce płucne

Streszczenie

  • Definicja: Rozszerzenie i/lub hipertrofia, jak również niekiedy dysfunkcja prawej komory serca w wyniku nadciśnienia płucnego.
  • Częstość występowania: Występowanie w ok. 5–10% zaburzeń serca
  • Objawy: Duszność wysiłkowa, zmęczenie, obniżona tolerancja wysiłku, kaszel, dławica piersiowa, omdlenie.
  • Wyniki: Poszerzenie żył szyjnych, obrzęki obwodowe, osłuchowo 3. ton serca i szmery niedomykalności zastawki trójdzielnej/niedomykalności zastawki płucnej.
  • Diagnostyka: Echokardiograficzna ocena wielkości, hipertrofii i czynności prawej komory serca oraz oszacowanie ciśnienia w tętnicy płucnej. Badania uzupełniające w celu wyjaśnienia nadciśnienia płucnego (spirometria, HR-CT, scyntygrafia płuc, badania laboratoryjne, w tym gazometria, cewnikowanie prawego serca). 
  • Leczenie: Leczenie choroby podstawowej (zwłaszcza zaburzenia płucne i zaburzenia lewego serca) powodującej nadciśnienie płucne. Ukierunkowane leki przeciwnadciśnieniowe w tętniczym nadciśnieniu płucnym. W przypadku CTEPH (przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne), leczenie przeciwkrzepliwe/trombendarterektomia i ew. celowane leki obniżające ciśnienie.

Informacje ogólne

Definicja

  • Serce płucne jest terminem często używanym w piśmiennictwie, nie ma jednak jasnej, jednoznacznej definicji1.  
  • Ogólnie pod pojęciem serce płucne rozumie się rozszerzenie i/lub hipertrofię oraz niekiedy dysfunkcję prawej komory serca w wyniku nadciśnienia płucnego.
  • W nieco węższej definicji termin ten jest używany tylko w odniesieniu do nadciśnienia płucnego spowodowanego chorobami płuc lub klatki piersiowej oraz zaburzeniami wentylacji płucnej lub krążenia płucnego.
    • Definicja ta nie obejmuje chorób lewego serca ani wad wrodzonych jako przyczyny nadciśnienia płucnego2.
  • Serce płucne może wystąpić w ostrym przebiegu (zator płucny), ale termin ten jest zwykle używany w odniesieniu do przewlekłych zmian w budowie i czynności prawej komory.

Częstość występowania

  • Serce płucne występuje u ok. 5–10% wszystkich pacjentów z chorobami serca i u ok. 10–30% pacjentów hospitalizowanych z powodu niewydolności serca.
  • Dokładne dane dotyczące zapadalności i chorobowości są trudne do ustalenia dla nadciśnienia płucnego ze względu na liczne choroby, powodujące wzrost ciśnienia płucnego. 
    • Nie przeprowadza się systematycznych badań echokardiograficznych ani nawet cewnikowania prawego serca u pacjentów z grupy ryzyka1.
    • W wielu przypadkach chorobę rozpoznaje się dopiero w końcowym stadium3.
  • Współczynnik chorobowości dla nadciśnienia płucnego na całym świecie wynosi >1%, u osób w wieku powyżej 65 lat ok. 10 %.4-5
    • Występuje najczęściej w związku z zaburzeniami płucnymi i zaburzeniami lewego serca.
    • Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne (CTEPH) jest prawdopodobnie niedodiagnozowane i ma niedoszacowany współczynnik chorobowości.
    • współczynnik chorobowości dla tętniczego nadciśnienia płucnego (grupa 1, patrz klasyfikacja) ok. 15–60/1 000 000 w Europie6
  • Może występować już w dzieciństwie i w wieku dojrzewania.
    • Częstość występowania nadciśnienia płucnego u dzieci (w tym wady wrodzone) ok. 3,7/1 mln

Etiologia i patogeneza

  • Warunkiem wstępnym rozwoju serca płucnego jest podwyższone ciśnienie w tętnicy płucnej (nadciśnienie płucne).  
  • Nadciśnienie płucne definiuje się jako średnie ciśnienie w tętnicy płucnej ≥25 mmHg6.
    • Decydującym czynnikiem jest pomiar w spoczynku! (Prawidłowe wartości w spoczynku to średnio ok. 14 ± 3 mmHg, górna granica normy ok. 20 mmHg)6
      • Nie ma dotychczas zdefiniowanych wartości odcięcia dla rozpoznania nadciśnienia płucnego przy wysiłku fizycznym3.
      • Nie należy zatem używać pojęcia „wysiłkowe nadciśnienie płucne“6.
    • określanie średniego ciśnienia w tętnicy płucnej za pomocą cewnikowania prawego serca
  • Nadciśnienie płucne mogą wywoływać różne mechanizmy patofizjologiczne (np. niedotlenienie z odruchowym wzrostem tętniczego oporu płucnego), co może ostatecznie doprowadzić do powstania serca płucnego.

Klasyfikacja

  • Klasyfikacja kliniczna nadciśnienia płucnego obejmuje pięć szerokich grup, z których każda dzieli się na podgrupy7:
  1. Grupa: tętnicze nadciśnienie płucne (PAH)
    • 1.1 idiopatyczne
    • 1.2 dziedziczne
    • 1.3 środki odurzające i toksyny
    • 1.4 związane z: zaburzeniami tkanki łącznej, HIV, nadciśnieniem wrotnym, wrodzonym zaburzeniem serca, schistosomatozą
  2. Grupa: nadciśnienie płucne (PH) w zaburzeniu lewokomorowym
    • 2.1 dysfunkcja skurczowa
    • 2.2 dysfunkcja rozkurczowa
    • 2.3 choroba zastawki serca
    • 2.4 Niedrożność przewodu dopływowego/odpływowego
    • 2.5 inne:
  3. Grupa: nadciśnienie płucne (PH) przy zaburzeniu płucnym lub niedotlenieniu
    • 3.1 POChP
    • 3.2 śródmiąższowe choroby płuc
    • 3.3 inne zaburzenia płucne z mieszanymi objawami niedrożności/restrykcji
    • 3.4 bezdech senny
    • 3.5 choroby z hipowentylacją pęcherzyków płucnych
    • 3.6 długotrwały pobyt na dużych wysokościach
    • 3.7 zaburzenia rozwojowe płuc
  4. Grupa: przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne (CTEPH) (i inne niedrożności naczyń)
    • 4.1 przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne
    • 4.2 inne niedrożności tętnic płucnych
  5. Grupa: nadciśnienie płucne (PH) o niejasnych i/lub wieloczynnikowych mechanizmach
    • choroby hematologiczne
    • choroby ogólnoustrojowe
    • choroby metaboliczne
    • inne

Czynniki predysponujące

ICD-10

  • I26 Zator płucny
    • I26.0 Zator płucny z informacją o ostrym sercu płucnym
  • I27 Inne zespoły sercowo-płucne
    • I27.0 Pierwotne nadciśnienie płucne
    • I27.1 Choroba serca w przebiegu kifoskoliozy
    • I27.2 Nadciśnienie płucne wtórne o innej etiologii
    • I27.8 Inne określone zespoły sercowo-płucne
    • I27.9 Zespół sercowo-płucny, nieokreślony (przewlekłe serce płucne)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Obraz kliniczny
  • Powiększona i/lub przerośnięta prawa komora w badaniu obrazowym (zwykle echokardiografia)
  • Stwierdzenie podwyższonego tętniczego ciśnienia płucnego

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Aktualny wywiad lekarski

Wcześniejsze występowanie w wywiadzie

Badanie przedmiotowe

Wyniki badań wskazujące na nadciśnienie płucne/serce płucne

  • Pulsowanie z lewej strony przymostkowo
  • Trzeci ton serca
  • Uwydatniona płucna składowa drugiego tonu serca
  • Szmer holosystoliczny w 4. przestrzeni międzyżebrowej po stronie lewej lub prawej (niedomykalność zastawki trójdzielnej)
  • Szmer rozkurczowy w 2. przestrzeni międzyżebrowej lewej (niedomykalność zastawki płucnej)
  • Niedrożne żyły szyjne
  • Hepatomegalia
  • Obwodowe obrzęki
  • Wodobrzusze

Wyniki badań wskazujące na chorobę podstawową

Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

EKG

USG jamy brzusznej

  • Diagnostyka zaburzenia wątroby/nadciśnienia wrotnego
  • Wykrywanie objawów niewydolności prawokomorowej (niedrożna żyła główna/żyły wątrobowe)

Testy laboratoryjne

Diagnostyka specjalistyczna

RTG klatki piersiowej

  • Rozszerzenie tętnic płucnych, zmniejszenie rysunku naczyniowego na obwodzie
  • Rozedma płuc
  • Zastój w krążeniu płucnym w niewydolności lewokomorowej

Echokardiografia

  • Zdecydowanie najważniejsza procedura obrazowania w diagnostyce nadciśnienia płucnego/serca płucnego
    • ponadto wykrywanie chorób lewej komory i zastawek, a także wrodzonych wad serca
  • Echokardiografia 2D
    • wielkość prawej komory (RV)
    • grubość ściany RV (hipertrofia?)
    • czynność RV
    • spłaszczenie przegrody jako oznaka prawokomorowej niewydolności serca
    • wielkość prawego przedsionka 
    • średnica prawej tętnicy płucnej
    • żyła główna dolna (średnica, zmienność oddychania)
  • Kolorowa echokardiografia dopplerowska
    • Niedomykalność zastawki trójdzielnej
    • niedomykalność zastawki płucnej
  • Echokardiografia dopplerowska
    • określenie maks. prędkości przepływu przy niedomykalności zastawki trójdzielnej i na tej podstawie oszacowanie skurczowego ciśnienia w tętnicy płucnej
    • echokardiograficzne prawdopodobieństwo nadciśnienia płucnego u objawowych pacjentów z podejrzeniem nadciśnienia płucnego:
      • maks. prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej ≤2,8 m/s: niskie prawdopodobieństwo
      • maks. prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej 2,9–3,4 m/s: średnie prawdopodobieństwo
      • maks. prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej >3,4 m/s: wysokie prawdopodobieństwo

Badanie rezonansu magnetycznego (RM)

  • Alternatywa dla echa w przypadku niewystarczających warunków akustycznych do oceny prawej (i lewej) komory serca

Tomografia komputerowa (TK)

  • HR-TK ze środkiem kontrastowym w diagnostyce:
    • miąższowej choroby płuc
    • przewlekłej zakrzepowo-zatorowej choroby płuc

Scyntygrafia wentylacyjna/perfuzyjna płuca

  • Oznaki przewlekłej zakrzepowo-zatorowej choroby płuc

Badanie czynności płuc

  • Dowody na obturacyjne lub restrykcyjne zaburzenia płucne
  • Dowody na zaburzenia dyfuzji płucnej

Spiroergometria

  • Ważna metoda szczególnie przy podejrzeniu CTEPH, jeśli inne nieinwazyjne metody (echokardiografia) nie dostarczają jednoznacznych dowodów na nadciśnienie płucne.
  • Część stratyfikacji ryzyka w tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1)

Gazometria

  • Wykrywanie hipoksemii
  • Decyzja o tlenoterapii

Cewnikowanie prawej komory

  • Cewnikowanie prawego serca jest „złotym standardem“ w ostatecznym wykrywaniu nadciśnienia płucnego.
  • Oznaczenie:
    • tętniczego ciśnienia płucnego (skurczowego, rozkurczowego, średniego)
    • oporu tętnicy płucnej
    • pojemności minutowej serca
    • ciśnienia w prawej komorze (skurczowego, rozkurczowego)
    • ośrodkowego ciśnienia żylnego (OCŻ)
  • Ewentualnie test wazoreaktywności w tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1), brak wskazań w pozostałych grupach!
  • Jeśli nadciśnienie płucne zostanie wykryte w badaniu echokardiograficznym i należy do grupy 2 (zaburzenie lewokomorowe) lub grupy 3 (zaburzenie płucne), cewnikowanie prawego serca w zasadzie nie jest konieczne! (zobacz też ramka z wytycznymi poniżej)

Inwazyjna angiografia płucna

  • Obecnie nie jest to konieczna procedura w kontekście wstępnej diagnostyki.
  • Przed ew. planowaną endarterektomią tętnicy płucnej 

Test 6-minutowego marszu

  • Stratyfikacja ryzyka i dalsze postępowanie w potwierdzonym tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1)

Algorytm diagnostyczny

  1. Kliniczne podejrzenie nadciśnienia płucnego (PH) i wyniki badania echokardiograficznego odpowiadające PH
  2. Do wykrywania PH grupy 2 (zaburzenie lewwgo serca) lub PH grupy 3 (zaburzenie płucne)
    • wywiad lekarski
    • wyniki kliniczne
    • EKG
    • RTG klatki piersiowej
    • badanie czynności płuc
    • HRCT płuc
  3. Jeśli potwierdzone zostanie zaburzenie lewego serca lub płucne, należy zastosować swoiste leczenie choroby podstawowej.
  4. W przypadku ciężkiego PH i/lub dysfunkcji prawej komory, należy skierować pacjenta do specjalistycznego ośrodka w celu wyjaśnienia innych możliwych przyczyn PH.
  5. Jeśli nie występują zaburzenia lewego serca ani zaburzenia płucne: scyntygrafia wentylacyjna/perfuzyjna w celu rozróżnienia pomiędzy CTEPH (grupa 4) a PAH (grupa 1)
    • w przypadku prawdopodobnych zaburzeń perfuzji w kilku segmentach CTEPH (grupa 4), uzupełniająco:
      • angiografia płucna TK
      • cewnikowanie prawego serca
      • ew. inwazyjna angiografia tętnic płucnych
    • Jeśli nie stwierdza się nieprawidłowości perfuzji, można podejrzewać PAH (grupa 1).
      • szczególnie u pacjentów z powiązanymi chorobami/czynnikami ryzyka: wywiad rodzinny, zaburzenie tkanki łącznej, HIV, nadciśnienie wrotne, leki/toksyny
      • wykonanie cewnikowania prawego serca i specjalistycznych badań (hematologia, biochemia, immunologia, serologia, USG i genetyka)

Lista kontrolna przy skierowaniu do specjalisty

Serce płucne

  • Cel skierowania
    • diagnostyka potwierdzająca? leczenie?
  • Wywiad lekarski
    • objawy: duszność wysiłkowa, zmęczenie, obniżona tolerancja wysiłku, kaszel, dławica, omdlenie
    • choroby współistniejące: POChP, zaburzenie lewego serca, stan po ZŻG/ZP, inne 
  • Badanie przedmiotowe
    • ogólne złe samopoczucie
    • przyspieszony oddech (tachypnoe)
    • poszerzenie żył szyjnych, obrzęki obwodowe
    • osłuchowo trzeci ton serca, niedomykalność zastawki trójdzielnej, niedomykalność zastawki płucnej
  • Badania uzupełniające
  • Diagnostyka specjalistyczna
    • ew. wyniki echokardiografii, tomografii komputerowej, scyntygrafii, spirometrii, spiroergometrii, cewnikowania prawego serca, badań laboratoryjnych, w tym gazometrii

Leczenie

Cele leczenia

  • Poprawa rokowania
  • Poprawa i stabilizacja wydolności serca (WHO I–IV)
  • Złagodzenie objawów
  • Zapobieganie powikłaniom

Ogólne informacje o leczeniu

Ogólna farmakoterapia wspomagająca w sercu płucnym z niewydolnością prawokomorową

  • Diuretyki
    • wskazane w przypadku zatrzymania płynów z obrzękami, przekrwienia wątroby, wodobrzusza6
    • Można również rozważyć zastosowanie antagonistów aldosteronu (pod systematyczną kontrolą elektrolitów)6.
    • W miarę możliwości nie stosować diuretyków w leczeniu długoterminowym, ponieważ przerośnięta prawa komora wymaga wystarczającego obciążenia wstępnego.
  • Digoksyna
    • w leczeniu tachyarytmii przedsionkowych
  • Żelazo
  • Tlenoterapia
    • Należy rozważyć ambulatoryjną terapię O2 przy pO2 <60 mmhg>6.

Dalsze działania

  • Szczepienia
  • Doustne leczenie przeciwkrzepliwe (OAK, oral anticoagulation)
    • Nie ma ogólnego zalecenia do stosowania OAK.
    • zasadniczo tylko u pacjentów z CTEPH lub współistniejącymi chorobami ze wskazaniem do doustnego leczenia przeciwkrzepliwego
  • Rehabilitacja: swoiste środki i fizjoterapia służą poprawie
    • wydolności fizycznej
    • czynności serca
    • jakości życia

Ciąża

  • Zwiększone ryzyko powikłań w ciąży u pacjentek z nadciśnieniem płucnym, a zwłaszcza tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1)8
  • Według aktualnych wytycznych pacjentki z tętniczym nadciśnieniem płucnym nie powinny zachodzić w ciążę6.

Specjalne leczenie różnych podgrup z nadciśnieniem płucnym

  • Na temat specjalnego leczenia zobacz też artykuł Nadciśnienie płucne.
  • Należy zauważyć, że ukierunkowana terapia przeciwnadciśnieniowa nie jest brana pod uwagę dla wszystkich pacjentów z nadciśnieniem płucnym (PH), ale tylko dla osób z tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1) i przewlekłym zakrzepowo-zatorowym nadciśnieniem płucnym (CTEPH, grupa 4).
  • Należy również unikać bezkrytycznego stosowania antagonistów wapnia bez wyraźnych wskazań, ponieważ może to w pewnych warunkach doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a nawet mieć skutek śmiertelny.
  • Podstawowe zasady leczenia nadciśnienia płucnego u pacjentów z zaburzeniem lewego serca (grupa 2) i płucnym (grupa 3) są niemal identyczne5.
    • W przypadku pacjentów z nadciśnieniem płucnym z grup 2 (zaburzenie lewego serca), 3 (zaburzenie płucne i/lub niedotlenienie) i 5 (zaburzenie wieloczynnikowe) nacisk kładzie się na leczenie choroby podstawowej (chorób podstawowych), uzupełnione w razie potrzeby lekami i środkami wspomagającymi (zobacz powyżej).

Tętnicze nadciśnienie płucne (grupa I)6

  • Wysokie dawki antagonistów wapnia u pacjentów z dodatnim wynikiem testu wazoreaktywności podczas cewnikowania prawego serca.
    • Nie wolno podawać wysokich dawek antagonistów Ca bez testu wazoreaktywności!
  • W przypadku braku odpowiedzi w teście wazoreaktywności lub niewystarczającej odpowiedzi na działanie antagonistów Ca, należy wybrać leczenie przeciwnadciśnieniowe za pomocą leku z następujących klas substancji:
    • antagoniści receptora endoteliny
      • ambrisentan
      • bosentan
      • macitentan
    • Inhibitory fosfodiesterazy typu 5
      • sildenafil
      • tadalafil
      • wardenafil
    • stymulatory cyklazy guanylanowej
      • riociguat
    • Prostanoidy są dostępne w postaci dożylnej, dosercowej lub do inhalacji.
  • Możliwa początkowa lub sekwencyjna terapia skojarzona lekami należącymi do różnych klas substancji
  • Brak jednoznacznych danych dotyczących doustnego leczenia przeciwkrzepliwego, tylko niski stopień rekomendacji (IIb/C)6
  • Przeszczep płuca jako ostateczność

Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne CTEPH (grupa 4)6

  • Długotrwałe doustne leczenie przeciwkrzepliwe
  • Endarterektomia tętnicy płucnej (pulmonary endarterectomy — PEA)9 po ocenie przez zespół ekspertów:
    • operacyjność
    • stosunek korzyści do ryzyka
  • Obecnie 50–70% pacjentów z CTEPH można operować5.
  • Leczenie farmakologiczne obniżające ciśnienie za pomocą riociguatu w przypadkach utrzymywania się nadciśnienia po PEA lub u pacjentów nieoperacyjnych
  • Angioplastyka balonowa jako nowa opcja terapeutyczna (szczególnie w przypadku subsegmentalnych obszarów naczyń), brak jednak jeszcze długoterminowych danych10
  • Badania przesiewowe w kierunku CTEPH u bezobjawowych pacjentów po zatorze płucnym nie są zalecane.

Nadciśnienie płucne przy zaburzeniach lewokomorowych (grupa 2)6

  • Terapia polega na optymalnym leczeniu choroby podstawowej.
  • Testy wazoreaktywności nie są wskazane w tej grupie! (wyjątek przed przeszczepem serca)
  • Specjalne leczenie obniżające ciśnienie nie jest wskazane w tej grupie! 
    • Dotyczy to zarówno skurczowej, jak i rozkurczowej niewydolności serca11.

Nadciśnienie płucne przy zaburzeniach płucnych/niedotlenieniu (grupa 3)6

  • Terapia polega na optymalnym leczeniu choroby podstawowej.
    • długotrwała tlenoterapia w przypadku stwierdzonej hipoksemii
  • Cewnikowanie prawego serca zazwyczaj nie jest wskazane! (wyjątek w przypadku podejrzenia współistniejącego PAH lub CTEPH lub przed przeszczepem płuca)
  • Specjalne leczenie obniżające ciśnienie nie jest wskazane w tej grupie!

Zalecenia dla pacjentów

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

Przebieg i rokowanie

  • Ogólnie złe rokowanie u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem płucnym 
  • U pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1) rokowanie można ocenić na podstawie stratyfikacji ryzyka.
    • na podstawie wskaźnika śmiertelności w ciągu jednego roku, klasyfikacja na 3 grupy:
      1. niskie ryzyko: śmiertelność <5%>
      2. średnie ryzyko: śmiertelność 5–10%
      3. wysokie ryzyko: śmiertelność >10%.
    • Stratyfikacja ryzyka poprzez określenie następujących parametrów:
      • objawy kliniczne niewydolności prawokomorowej
      • progresja objawów
      • omdlenia
      • klasa czynnościowa według WHO
      • test 6-minutowego marszu
      • spiroergometria
      • NT-proBNP
      • badanie obrazowe (echokardiografia, RM)
      • hemodynamika (cewnikowanie prawej komory serca)
  • Przy odpowiednich wskazaniach długotrwała tlenoterapia zmniejsza progresję niewydolności prawego serca i poprawia rokowanie1. 

Dalsze postępowanie

  • Konieczna jest ścisła obserwacja:
    • co 3–12 miesięcy
    • w przypadku pogorszenia stanu klinicznego
    • w celu zapewnienia informacji dla pacjentów

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Serce płucne z przodu
Serce płucne z przodu
Serce płucne z boku
Serce płucne z boku

Quellen

Leitlinien

  • European Society of Cardiology. Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension, Stand 2015. www.escardio.org

Literatur

  1. Weitzenblum E. Chronic Cor pulmonale. Heart 2003; 89: 225–230. pmid:1767533 PubMed
  2. Leong D. Cor Pulmonale Overview of Cor Pulmonale Management. Medscape, updated Dec 15, 2017. Zugriff 11.03.18. emedicine.medscape.com
  3. Hoeper M, Bogaard H, Condliffe R, et al. Definitions and Diagnosis of Pulmonary Hypertension. J Am Coll Cardiol 2013; 62: D42-50. doi:10.1016/j.jacc.2013.10.032 DOI
  4. Hoeper M, Humbert M, Souza R, et al. A global view of pulmonary hypertension. Lancet Respir Med 2016; 4: 306-322. doi:10.1016/S2213-2600(15)00543-3 DOI
  5. Hoeper M, Ghofrani H, Grünig E, et al. Pulmonary hypertension. Dtsch Arztebl Int 2017; 114: 73-84. doi:10.3238/arztebl.2016.0073 DOI
  6. Galie N, Humbert M, Vachiery J, et al. 2015 ESC/ERS Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension. Eur Heart J 2016; 37: 67-119. doi:10.1093/eurheartj/ehv317 DOI
  7. Simonneau G, Gatzoulis MA, Adatia I, et al. Updated clinical classification of pulmonary hypertension. J Am Coll Cardiol 2013; 62:D34. PubMed
  8. Dunlap B, Weyer G. Pulmonary Hypertension: Diagnosis and Treatment. Am Fam Physician 2016; 94: 463-469. www.aafp.org
  9. Moser KM, Auger WR, Fedullo PF. Chronic majorvessel thromboembolic pulmonary hypertension. Circulation 1990; 81: 1735-43. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Olsson K, Meyer B, Hinrichs J, et al. Chronic thromboembolic pulmonary hypertension. Dtsch Arztebl Int 2014; 111: 856-862. doi:10.3238/arztebl.2014.0856 DOI
  11. Rosenkranz S, Lang I, Blindt R, et al. Pulmonary hypertension associated with left heart disease: recommendations of the Cologne Consensus Conference 2016. Dtsch med Wochenschr 2016; 141: S48-S56. doi:10.1055/s-0042-114522 DOI

Autor*innen

  • Michael Handke, Prof. Dr. med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin, Freiburg i. Br.
I26; I260; I27; I270; I271; I272; I278; I279
serce płucne,; prawostronna niewydolność serca
Serce płucne; Nadciśnienie płucne; Tętnicze nadciśnienie płucne; Prawa komora; Hipertrofia prawej komory serca; Niedomykalność zastawki trójdzielnej POChP; Zator płucny; Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne CTEPH; Antagoniści endoteliny; Antagoniści fosfodiesterazy typu 5; Antagoniści wapnia Prostanoidy Bosentan Ambrisentan Macitentan Sildenafil Tadalafil Wardenafil Riociguat; Cewnikowanie prawego serca; Test wazoreaktywności
Serce płucne
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Rozszerzenie i/lub hipertrofia, jak również niekiedy dysfunkcja prawej komory serca w wyniku nadciśnienia płucnego. Częstość występowania: Występowanie w ok. 5–10% zaburzeń serca
Medibas Polska (staging)
Serce płucne
/link/f0244a2c0c5c490a892cee8cf6bc1417.aspx
/link/f0244a2c0c5c490a892cee8cf6bc1417.aspx
serce-plucne
SiteDisease
Serce płucne
K.Reinhardt@gesinform.de
j.mroz@konsylium24.pl
pl
pl
pl