Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Wierzchniactwo

Streszczenie

  • Definicja:Embrionalna wada rozwojowa, w której ujście cewki moczowej nie jest zamknięte, tworząc rurkowaty narząd, ale jest widoczne jako płytka cewki moczowej w otworze w kształcie rozszczepu. U chłopców cewka moczowa otwiera się po grzbietowej stronie prącia lub proksymalnie do niego, u dziewcząt między częściami rozszczepionej łechtaczki. 
  • Częstość występowania:U chłopców: 1/100 000-120 000 żywych urodzeń, u dziewczynek: 1/150 000–300 000 żywych urodzeń
  • Obraz kliniczny:U chłopców: Rozszczepienie grzbietowej cewki moczowej z otwarciem na grzbietową stronę żołędzi (żołędziowe), brzeg żołędzi (wieńcowe), trzon prącia (prąciowe) lub proksymalnie na przejściu prącia w spojenie łonowe (prąciowo-łonowe). Grzbietowe odchylenie prącia, krótkie prącie. U dziewcząt: Niecałkowicie rozwinięte wargi sromowe mniejsze, poszerzenie ujścia cewki moczowej tworzące rozszczep, rozszczep łechtaczki (clitoris bifida), płaski wzgórek łonowy. U obu płci: Możliwy zanik zwieracza szyi pęcherza moczowego, możliwe otwarte spojenie łonowe, rozstęp kości łonowych.
  • Terapia:Chirurgiczna rekonstrukcja cewki moczowej i w razie potrzeby zwieracza szyi pęcherza w celu zachowania zdolności trzymania moczu i funkcji seksualnych. ewentualnie osteotomia w celu dostosowania anatomii miednicy. Leczenie powinno być prowadzone interdyscyplinarnie w specjalistycznym ośrodku.

Informacje ogólne

  • Cały rozdział oparto na tych źródłach literaturowych.

Definicja

  • Wada rozwojowa charakteryzująca się brakiem lub niepełną tubularyzacją cewki moczowej podczas rozwoju embrionalnego.
  • Najłagodniejsza postać zespołu wynicowania i wierzchniactwa (EEC)

Cechy anatomiczne u chłopców1

  • Rozszczepienie grzbietowej cewki moczowej z otwarciem na grzbietową stronę żołędzi (żołędziowe), brzeg żołędzi (wieńcowe), trzon prącia (prąciowe) lub proksymalnie na przejściu prącia w spojenie łonowe (prąciowo-łonowe).
    • Im bardziej proksymalna wada, tym większe ryzyko nietrzymania moczu.
  • Płytka błony śluzowej cewki moczowej jest widoczna przez otwór w kształcie szczeliny, który łączy się z płytką pęcherza moczowego w przypadku dodatkowego wynicowania pęcherza moczowego (patrz tam).
  • Grzbietowe odchylenie prącia
  • Napletek często występuje tylko po stronie brzusznej i jest tam nadmiernie rozwinięty.
    • Rzadki wariant: Przy prąciu pogrążonym (burried penis) wada rozwojowa żołędzi jest ukryta pod w pełni rozwiniętym napletkiem i w przypadku stulejki zostaje odkryta dopiero po obrzezaniu. 
  • Krótki penis
  • Szerokie ciała jamiste
  • Spłaszczona żołądź
  • Możliwy zanik zwieracza szyi pęcherza moczowego
  • Możliwe otwarte spojenie łonowe, rozstęp kości łonowych

Cechy anatomiczne u dziewcząt1

  • Niecałkowicie wykształcone wargi sromowe mniejsze
  • Poszerzenie ujścia cewki moczowej tworzące rozszczep
  • Rozszczep łechtaczki (clitoris bifida)
  • Płaski wzgórek łonowy
  • Możliwy zanik zwieracza szyi pęcherza moczowego
  • Możliwe otwarte spojenie łonowe, rozstęp kości łonowych

Częstość występowania

  • Rzadko występuje samodzielnie, zwykle w połączeniu z wynicowaniem pęcherza moczowego.
    • Wynicowaniu pęcherza zawsze towarzyszy wierzchniactwo.
  • U chłopców: 1/100 000–120 000 żywych urodzeń
  • U dziewczynek: 1/150 000–300 000 żywych urodzeń1

etiologii

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła2.
  • EEC jest prawdopodobnie spowodowany upośledzonym tworzeniem się grzbietowej błony kloakalnej podczas wczesnego rozwoju embrionalnego.
    • Wydaje się, że wynika to zarówno z czynników genetycznych, jak i środowiskowych, które nie zostały jeszcze szczegółowo zidentyfikowane.
  • U rodzeństwa osób cierpiących na EEC ryzyko wystąpienia choroby wynosi 0,3–2,3%.
  • Wskaźnik zgodności dla bliźniąt jednojajowych jest 5,6 razy wyższy niż dla bliźniąt dwujajowych.
  • W pojedynczych opisach przypadków EEC było związane z różnymi klinicznie istotnymi aberracjami autosomów lub gonosomów, bez możliwości wywnioskowania związku przyczynowo-skutkowego.
  • Dowody na to, że określone sygnatury genów odgrywają pewną rolę, charakteryzując się nadekspresją genów zapalnych i niedostateczną ekspresją genów rozwojowych - w tym tych odpowiedzialnych za tworzenie mięśni gładkich - muszą zostać zweryfikowane.

ICD-10

  • Q64.0 Wierzchniactwo

Diagnostyka

  • W ramach badania noworodka
    • Izolowane wierzchniactwo jest często pomijane u nowonarodzonych dziewczynek i diagnozowane dopiero w wieku przedszkolnym lub szkolnym z powodu uporczywego nietrzymania moczu.
  • Więcej informacji na temat diagnostyki prenatalnej cięższych postaci EEC można znaleźć w artykułach Wynicowanie pęcherza moczowego i Wynicowanie steku.

leczenie

  • Sekcję opracowano na podstawie tych źródeł.
  • Leczenie powinno być prowadzone od samego początku przez wielodyscyplinarny zespół w specjalistycznym ośrodku.
    • Niezbędne zabiegi chirurgiczne są bardzo wymagające.
      • Osiągnięcie dobrego wyniku - zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i estetycznym - ma kluczowe znaczenie dla jakości życia pacjenta.
    • Kompetentne i dostosowane do wieku poradnictwo w zakresie seksualności i reprodukcji jest niezbędnym elementem leczenia.

Rekonstrukcja chirurgiczna

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła1.
  • W przypadku izolowanego wierzchniactwa, korekta chirurgiczna jest zwykle wykonywana w drugiej połowie pierwszego roku życia.
  • U chłopców z wierzchniactwem prąciowo-łonowym i u dziewczynek często konieczna jest rekonstrukcja szyi pęcherza w celu zapewnienia trzymania moczu w przyszłości.

Przebieg, powikłania i rokowanie

  • Sekcję opracowano na podstawie tych źródeł.

Przebieg

  • W przypadku izolowanego wierzchniactwa i profesjonalnej rekonstrukcji chirurgicznej szanse na przebieg bez powikłań są dobre.

Powikłania

  • Zaburzenia odpływu moczu i odpływ wsteczny pęcherzowo-moczowodowy
  • niezstąpienie jąder (wnętrostwo) z przepukliną pachwinową (rzadsze niż w przypadku cięższego EEC)
  • Zaburzenia seksualne i rozrodcze 
    • u mężczyzn np. wytrysk wsteczny
    • Mężczyźni dotknięci tym schorzeniem czują się bardziej upośledzeni seksualnie z powodu krótkiego prącia niż z powodu jego skrzywienia.3
    • u kobiet np. dyspareunia
    • u obu płci upośledzenie seksualności z powodu czynników psychospołecznych
  • Uszkodzenia jatrogenne np.  

rokowania

  • Brak systematycznych badań dotyczących długoterminowego rokowania
  • Izolowane wierzchniactwo wiąże się ze znacznie mniejszym ryzykiem powikłań niż cięższe postacie EEC.

Quellen

Literatur

  1. Frimberger D. Diagnosis and management of epispadias. Semin Pediatr Surg 2011; 20: 85-90. PMID: 21453851 PubMed
  2. Ebert AK, Reutter H, Ludwig M, Rösch WH. The exstrophy-epispadias complex. Orphanet J Rare Dis 2009;4:23. PMID: 19878548 PubMed
  3. Ebert AK, Bals-Pratsch M, Seifert B et al. Genital and reproductive function in males after functional reconstruction of the exstrophy-epispadias complex – long-term results. Urology 2008; 72:566–569. PMID: 18585763 PubMed

Autor

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
Q640
Nieprawidłowe zamknięcie cewki moczowej; Nieprawidłowe zamknięcie cewki moczowej; Rozszczepienie górnej cewki moczowej; Wierzchniactwo żołędziowe; Wierzchniactwo prąciowe; Wierzchniactwo proksymalne; Wierzchniactwo łechtaczkowe; Rozszczep łechtaczki; Rozszczep łechtaczki; Hipoplazja narządów płciowych; Skrzywienie prącia; Skrzywienie prącia; Rozszczep łechtaczki
Wierzchniactwo
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:Embrionalna wada rozwojowa, w której ujście cewki moczowej nie jest zamknięte, tworząc rurkowaty narząd, ale jest widoczne jako płytka cewki moczowej w otworze w kształcie rozszczepu. U chłopców cewka moczowa otwiera się po grzbietowej stronie prącia lub proksymalnie do niego, u dziewcząt między częściami rozszczepionej łechtaczki. 
Medibas Polska (staging)
Wierzchniactwo
/link/c7ab83cfc9684f749371fb650803d70e.aspx
/link/c7ab83cfc9684f749371fb650803d70e.aspx
wierzchniactwo
SiteDisease
Wierzchniactwo
K.Reinhardt@gesinform.de
j.mroz@konsylium24.pl
pl
pl
pl