Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Cykliczne wymioty

Streszczenie

  • Definicja: Funkcjonalne zaburzenie żołądkowo-jelitowe z nawracającymi napadami nudności i wymiotów, przy czym między epizodami pacjenci są całkowicie zdrowi. Brak znanej przyczyny. Synonimy: Zespół cyklicznych wymiotów (Cyclic Vomiting Syndrome – CVS)
  • Częstość występowania:Szacowana na 2% u dzieci, chorobowość u dorosłych jest nieznana.
  • Objawy:Ataki z silnymi nudnościami i wymiotami trwające od 1 do 10 dni.
  • Obraz kliniczny:Wyniki badania przedmiotowego są w normie.
  • Diagnostyka:RTG przewodu pokarmowego w celu wykluczenia malrotacji jelit; możliwe dalsze wyjaśnienia w zależności od indywidualnego przypadku lub w razie niepowodzenia leczenia.
  • Terapia:Zalecenia dotyczące leczenia są oparte na bardzo skąpych danych i często polegają na takim samym podejściu i wyborze leków, jak w przypadku migreny.

informacje ogólne

Definicja

  • 3 lub więcej epizodów napadów z wymiotami kilka razy w ciągu 1 godziny
  • Epizody trwają od 1 godziny do 10 dni, a pacjenci nie wymiotują między epizodami.
  • Epizody przebiegają od czasu do czasu w podobny sposób u poszczególnych pacjentów.
  • Nie udowodniono innej przyczyny wymiotów.
  • Sklasyfikowane zgodnie z kryteriami Rome IV w grupie „Zaburzenia czynnościowe z nudnościami i wymiotami“.
  • Zespół cyklicznych wymiotów (CVS) jest czynnościowym zaburzeniem żołądkowo-jelitowym charakteryzującym się następującymi cechami:
      1. Powtarzające się, o ostrym początku i indywidualnie jednorodne epizody ciężkich nudności i uporczywych wymiotów lub wymiotów trwających krócej niż 1 tydzień
      2. Trzy lub więcej epizodów wymiotów w ciągu 1 roku
      3. Brak nudności i wymiotów między epizodami
      4. Kryteria muszą być spełnione w ciągu ostatnich 3 miesięcy, a objawy muszą wystąpić co najmniej 6 miesięcy przed diagnozą.
      5. Dodatkowe kryterium potwierdzające: Migrenowy ból głowy w wywiadzie osobistym lub rodzinnym
    • Kryteria diagnostyczne NASPGHN (2008)2
      1. Co najmniej 5 epizodów w dowolnym odstępie czasu lub co najmniej 3 epizody w ciągu 6 miesięcy
      2. Epizodyczne napady ciężkich nudności i uporczywych wymiotów trwające od 1 godziny do 10 dni, z co najmniej 1-tygodniową przerwą między epizodami.
      3. Stereotypowe wzorce i objawy u danego pacjenta
      4. Częstość występowania/czas trwania napadów wymiotów co najmniej 4 razy dziennie przez co najmniej 1 godzinę
      5. Brak nudności i wymiotów między epizodami
      6. Nie wykryto żadnej innej przyczyny wymiotów.

Częstość występowania

  • Ok. 2% u dzieci3-4 
  • Zapadalność: ok. 3 nowe przypadki rocznie na 100 000 dzieci4
  • Mediana wieku 4,8 roku przy pierwszym wystąpieniu objawów i 2,7 roku do postawienia diagnozy5
  • Zespół ten występuje również u starszych dzieci i dorosłych, ale nie ma wiarygodnych danych dotyczących częstości jego występowania.6
    • U dorosłych epizody trwają dłużej, ale występują rzadziej w ciągu roku niż u dzieci.

Etiologia i patogeneza

  • Patogeneza jest nieznana.
  • Zespół ten jest związany z migreną i migreną brzuszną.3
    • U dorosłych podejrzewa się, że przyczyną jest dysfunkcja autonomicznego układu nerwowego.7
    • Istnieje również pogląd, że pewną rolę odgrywają alergie pokarmowe, choroby metaboliczne i endokrynologiczne lub mitochondriopatie.

Czynniki predysponujące

  • Rodzinne występowanie migreny lub cyklicznych wymiotów (zwłaszcza migreny u matki)3
  • U dzieci, ale nie u dorosłych, dwa powszechne polimorfizmy mitochondrialnego DNA są związane z zespołem cyklicznych wymiotów.8

ICD-10

  • R11 Nudności i wymioty

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Zespół ten może wystąpić u dzieci w wieku poniżej 2 lat, choć zdarza się to bardzo rzadko.2
  • Istnieją co najmniej 2 definicje (zob. sekcja Definicja):

Kryteria Rome VI

  1. Epizody wymiotów o podobnym początku (ostre) i czasie trwania (poniżej 1 tygodnia).
  2. Trzy lub więcej epizodów wymiotów w ciągu ostatniego roku i 2 epizody w ciągu ostatnich 6 miesięcy z co najmniej 1-tygodniową przerwą między epizodami.
  3. Brak nudności i wymiotów między epizodami, ale mogą wystąpić inne łagodne objawy.
  • Kryteria muszą być spełnione w ciągu ostatnich 3 miesięcy, a objawy muszą wystąpić co najmniej 6 miesięcy przed diagnozą.
  • Kryteria potwierdzające diagnozę obejmują migrenę w wywiadzie osobistym lub rodzinnym.

Kryteria diagnostyczne NASPGHN (2008)2

  • Muszą być spełnione wszystkie poniższe kryteria:
    1. Co najmniej 5 epizodów w dowolnym odstępie czasu lub co najmniej 3 epizody w ciągu 6 miesięcy
    2. Epizodyczne napady ciężkich nudności i uporczywych wymiotów trwające od 1 godziny do 10 dni, z co najmniej 1-tygodniową przerwą między epizodami
    3. Stereotypowe wzorce i objawy u danego pacjenta
    4. Częstość występowania/czas trwania napadów wymiotów co najmniej 4 razy dziennie przez co najmniej 1 godzinę
    5. Brak nudności i wymiotów między epizodami
    6. Nie wykryto żadnej innej przyczyny wymiotów.

Diagnostyka różnicowa

Rozważania diagnostyczne

  • Pełna diagnostyka w celu wykluczenia wszystkich innych przyczyn objawów pacjenta byłaby bardzo kosztowna i czasochłonna.
  • Bardziej opłacalną opcją jest wykonanie badania rentgenowskiego górnego odcinka przewodu pokarmowego w celu wykluczenia malrotacji jelit, a następnie rozpoczęcie leczenia.
  • Tylko osoby, które nie reagują na leczenie lub cierpią na nawrót choroby, są poddawane dalszym badaniom.
  • Przebieg choroby można podzielić na cztery fazy:3
    1. Bezobjawowa faza pośrednia między epizodami wymiotów; może trwać do kilku miesięcy.
    2. Poszczególni pacjenci opisują fazę aury/prodromalną, która trwa od kilku minut do kilku godzin i charakteryzuje się wyczerpaniem, utratą apetytu, bladością, bólem brzucha, poceniem się i zwiększonym wydzielaniem śliny.
    3. Faza hiperemii, zwykle charakteryzująca się silnymi nudnościami i gwałtownymi wymiotami, zwykle rozpoczynająca się między wczesnym rankiem a południem.
    4. Faza powrotu do zdrowia z mniejszą liczbą wymiotów oraz wzrostem energii i apetytu.

Wywiad lekarski

  • Epizodyczne wymioty
  • Silne nudności
  • Pomiędzy epizodami pacjent jest całkowicie zdrowy.
  • Sygnały ostrzegawcze, które powinny skłonić do ponownego rozważenia diagnozy:2
    • obfite wymioty, brzuch wrażliwy na palpację i/lub silny ból brzucha
    • epizody wywołane ostrymi chorobami, postem lub posiłkami o wysokiej zawartości białka (prawdopodobnie choroba metaboliczna)
    • nieprawidłowe wyniki badania neurologicznego, zmieniony stan psychiczny, nieprawidłowe ruchy gałek ocznych, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, ataksja/trudności w chodzeniu
    • postępujące pogarszanie się epizodów lub przejście do bardziej przewlekłego wzorca

Badanie fizykalne

  • Normalny stan zdrowia w momencie badania

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka u specjalisty

  • RTG przewodu pokarmowego w celu wykluczenia malrotacji
  • Wskazana może być tomografia komputerowa/rezonans magnetyczny głowy.
  • Można rozważyć gastroskopię.

Wskazania do skierowania

  • W razie wątpliwości co do diagnozy
  • W przypadku częstych napadów
  • Jeśli leczenie nie przynosi efektu

Leczenie

Cele terapii

  • Zmniejszenie liczby epizodów nudności i nasilenia każdego z nich.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Epizody nudności i wymiotów mogą wymagać leczenia wspomagającego, takiego jak:
    • dodatkowe przyjmowanie płynów i elektrolitów podczas napadu
    • skierowanie do szpitala
    • dożylne podawanie płynów
    • leki przeciwwymiotne

Zalecenia dla pacjentów

  • Unikanie znanych czynników wyzwalających, takich jak:
    • wyczerpanie fizyczne lub stres psychiczny
    • prowadzenie samochodu (choroba lokomocyjna)
    • post/dieta
    • niektóre produkty spożywcze, takie jak czekolada i ser
  • Podczas napadu pomocne może być przebywanie w zaciemnionym pomieszczeniu.
  • Niektórzy pacjenci wolą pić wodę, aby sprowokować wymioty i w ten sposób zmniejszyć nudności.
  • Głęboki sen w fazie prodromalnej może pomóc zatrzymać napady u dzieci. 

Leczenie farmakologiczne

  • Leczenie na żądanie jak w przypadku migreny
    • W niewielkim badaniu otwartym tryptany miały wpływ na ok. 50% napadów.9
    • Wykazano, że sumatryptan ma pewne działanie u osób dorosłych.3

Zapobieganie

  • Terapia zapobiegawcza jak w przypadku migreny
  • Podanie uzupełniające2
    • Koenzym Q10 10 mg/kg m.c./dobę lub 200 mg x 2
    • L-karnityna 50-100 mg/kg m.c./dobę lub 1 g x 2
      • w niektórych badaniach wykazały działanie zapobiegawcze
      • niewiele skutków ubocznych lub ich brak
  • Amitryptylina (trójpierścieniowy lek przeciwdepresyjny) okazała się skuteczna w niektórych badaniach, a jej działanie jest najlepiej udokumentowane zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.3
    • W randomizowanym badaniu klinicznym stosowanie amitryptyliny lub cyproheptadyny doprowadziło do całkowitej remisji po 6 miesiącach w 50–65% przypadków.10
      • Brak porównania z placebo.
  • W przypadku dzieci udokumentowano również, że propranolol jest skutecznym lekiem profilaktycznym.3

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Zwykle zaczyna się w dzieciństwie. W około 60% przypadków choroba ustępuje w wieku nastoletnim.3
  • Epizody trwają od 1 godziny do 10 dni.
    • Średni czas trwania epizodów wynosi 2 dni u dzieci i 6 dni u dorosłych.
  • Zapadalność jest niższa u dorosłych niż u dzieci.
  • U niektórych dzieci w późniejszym okresie życia rozwija się migrena.11

Rokowania

  • Dzieci często powracają do zdrowia spontanicznie w trakcie rozwoju, a leczenie profilaktyczne jest skuteczne w stosunkowo dużej liczbie przypadków (patrz sekcja Zapobieganie). 

Dalsze postępowanie

  • Obserwacja skuteczności leczenia
  • Monitorowanie skutków ubocznych leku
  • Należy rozważyć przerwanie leczenia zapobiegawczego, gdy dziecko dotknięte chorobą osiągnie wiek dojrzewania.
  • Kontrola ciśnienia tętniczego

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Tack J, Talley NJ, Camilleri M. Functional gastroduodenal disorders. Gastroenterology 2006; 130: 1466-79. pmid: 16678560 PubMed
  2. Li BU, Lefevre F, Chelimsky GG et al. North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition consensus statement on the diagnosis and management of cyclic vomiting syndrome. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2008; 47: 379-93. pmid:18728540 PubMed
  3. Lee LY, Abbott L, Mahlangu B et al. The management of cyclic vomiting syndrome: a systematic review. Eur J Gastroenterol Hepatol 2012; 24: 1001-6. pmid:22634989 PubMed
  4. Fitzpatrick E, Bourke B, Drumm B, Rowland M. The incidence of cyclic vomiting syndrome in children: population-based study. Am J Gastroenterol 2008; 103: 103. pmid:18070235. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Li BU, Misiewicz L. Cyclic vomiting syndrome: a brain-gut disorder. Gastroenterol Clin North Am 2003; 32: 997-1019. pmid:14562585 PubMed
  6. Venkatesan T. Cyclic Vomiting Syndrome. emedicine.medscape, 3.9.2015. emedicine.medscape.com
  7. Venkatesan T, Prieto T, Barboi A, et al. Autonomic nerve function in adults with cyclic vomiting syndrome: a prospective study. Neurogastroenterol Motil 2010; 22: 1303. pmid:20667005. www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Boles RG, Zaki EA, Lavenbarg T, et al. Are pediatric and adult-onset cyclic vomiting syndrome (CVS) biologically different conditions? Relationship of adult-onset CVS with the migraine and pediatric CVS-associated common mtDNA polymorphisms 16519T and 3010A. Neurogastroenterol Motil 2009; 21: 936. pmid:19368653 PubMed
  9. Hikita T, Kodama S, et al. Sumatriptan as treatment for cyclic vomiting syndrome: a clinical trial. Cephalgia 2011;31:504. pmid 21147834. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Badihian N, Saneian H, Badihian S, Yaghini O. Prophylactic Therapy of Cyclic Vomiting Syndrome in Children: Comparison of Amitriptyline and Cyproheptadine: A Randomized Clinical Trial. Am J Gastroenterol 2017. pmid:28719594 PubMed
  11. Hikita T, Kodama H, Ogita K, et al. Cyclic Vomiting Syndrome in Infants and Children: A Clinical Follow-Up Study. Pediatr Neurol 2016; 57: 29-33. pmid:26861170. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autoren

  • Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München (Revision basierend auf NEL)
R11
Cykliczne wymioty
Cyclic Vomiting Syndrome Zespół cyklicznych wymiotów Zaburzenia żołądkowo-jelitowe Kryteria diagnostyczne Rome IV Epizody wymiotów NASPGHN Malrotacja jelit Nudności
Cykliczne wymioty
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Funkcjonalne zaburzenie żołądkowo-jelitowe z nawracającymi napadami nudności i wymiotów, przy czym między epizodami pacjenci są całkowicie zdrowi. Brak znanej przyczyny. Synonimy: Zespół cyklicznych wymiotów (Cyclic Vomiting Syndrome – CVS)
Medibas Polska (staging)
Cykliczne wymioty
/link/3eaf3f53a20343a88e2248d3db2396ca.aspx
/link/3eaf3f53a20343a88e2248d3db2396ca.aspx
cykliczne-wymioty
SiteDisease
Cykliczne wymioty
K.Reinhardt@gesinform.de
Kj.Reinhardt@gesinformmroz@konsylium24.depl
pl
pl
pl