Przypadkowa hipotermia występuje, gdy w sposób niezamierzony temperatura głęboka ciała spadnie do ≤35°C1.
Kliniczna ocena ciężkości według systemu szwajcarskiego (Swiss Staging System)
Hipotermię można sklasyfikować klinicznie przy użyciu szwajcarskiego systemu oceny stopnia ciężkości.
Istnieje miarodajna korelacja między nasileniem objawów klinicznych a zmierzoną temperaturą głęboką ciała2.
Hipotermia stopnia i (łagodna)
Pacjent przytomny, drżący z zimna
Temperatura ciała 32–35°C
Hipotermia stopnia II (umiarkowana)
Ograniczona świadomość, brak drżenia
Temperatura ciała 28−32°C
Hipotermia stopnia III (ciężka)
Nieprzytomność, parametry życiowe utrzymane
Temperatura ciała 24−28°C
Hipotermia IV stopnia
Nieprzytomność, brak parametrów życiowych
Temperatura ciała <24°c>
Leczenia
Cele leczenia
Przywrócenie prawidłowej temperatury ciała
Unikanie powikłań podczas ponownego ogrzewania
W razie potrzeby resuscytacja krążeniowo-oddechowa
Ogólne informacje o leczeniu
Zasada jest następująca: „Nobody is dead, until warm and dead!" („Nikt nie jest martwy, dopóki nie jest ciepły i martwy!")
Pacjentów z hipotermią należy traktować z dużą ostrożnością, ponieważ wszelkie działania (np. zmiana pozycji, cewnikowanie) może prowadzić do arytmii serca z zatrzymaniem krążenia (zgon po akcji ratunkowej).
W przypadku ciężkiej hipotermii należy podjąć próbę ponownego ogrzania za pomocą krążenia pozaustrojowego (ExtraCorporeal Life Support, ECLS)3.
Środki przedszpitalne
Hipotermia stopnia I
Aktywny ruch u przytomnych pacjentów z łagodną hipotermią (szybsze ogrzewanie niż wskutek drżenia)
Ciepłe napoje
Zmiana mokrej odzieży
Ochrona głowy (duża utrata ciepła przez odkrytą skórę głowy)
Hipotermia stopnia II−III
Ograniczenie ruchu pacjenta do minimum
Pozycja pozioma i akcja ratunkowa
Bierna ochrona przed zimnem za pomocą koców, folii ochronnych itp.
Aktywne ogrzewanie za pomocą poduszek grzewczych (stosowanie blisko tułowia), podgrzewanych koców itp.
Aktywne ogrzewanie za pomocą ciepłych wlewów w warunkach przedszpitalnych jest raczej nierealne, zwłaszcza że dostęp dożylny może być utrudniony.
Podawanie tlenu
Zabezpieczenie dróg oddechowych i ew. intubacja i wentylacja mechaniczna
uciskanie klatki piersiowej i wentylacja mechaniczna jak u pacjentów z normotermią
poniżej 30°C brak leków i maksymalnie 3 próby defibrylacji, kolejne próby tylko przy temperaturze głębokiej powyżej 30°C
poniżej 30°C brak wystarczającego działania leków antyarytmicznych i katecholamin
Afterdrop
Afterdrop to określenie dalszego spadku temperatury głębokiej ciała, który czasami występuje w trakcie udzielania pierwszej pomocy i po jego zakończeniu.
To zjawisko opiera się na zachowaniu równowagi między temperaturą głęboką ciała a chłodniejszą warstwą zewnętrzną.
Oznacza to, że nawet po zakończeniu narażenia na zimno nadal istnieje ryzyko zatrzymania akcji serca.
Terapia specjalistyczna
Pacjentów wysokiego ryzyka należy w miarę możliwości przetransportować do ośrodka, w którym można zastosować krążenie pozaustrojowe (ECLS).
Procter E, Brugger H, Burtscher M. Accidental hypothermia in recreational activities in the mountains: A narrative review. Scand J Med Sci Sports 2018; 28: 2464-2472. doi:10.1111/sms.13294 DOI
Pasquier M, Carron P, Rodrigues A, et al. An evaluation of the Swiss staging model for hypothermia using hospital cases and case reports from the literature. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2019; 27: 60. doi:10.1186/s13049-019-0636-0 DOI
Walpoth B, Walpoth-Aslan B, Mattle H, et al. Outcome of survivors of accidental deep hypothermia and circulatory arrest treated with extracorporeal blood warming. N Engl J Med 1997; 337: 1500-1505. doi:10.1056/NEJM199711203372103 DOI
Brown D, Brugger H, Boyd J, et al. Accidental Hypothermia. N Engl J Med 2012; 367: 1930-1938. doi:10.1056/NEJMra1114208 DOI
Durrer B, Brugger H, Syme D. The medical on-site treatment of hypothermia: ICAR-MEDCOM recommendation. High Alt Med Biol 2003; 4: 99-103. doi:10.1089/152702903321489031 DOI
Autor*innen
Michael Handke, Prof. Dr. med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin, Freiburg i. Br.
Przypadkowa hipotermia występuje, gdy w sposób niezamierzony temperatura głęboka ciała spadnie do ≤35°C1. Hipotermię można sklasyfikować klinicznie przy użyciu szwajcarskiego systemu oceny stopnia ciężkości.
Istnieje miarodajna korelacja między nasileniem objawów klinicznych a zmierzoną temperaturą głęboką ciała2.