pęknięcie błon płodowych przed rozpoczęciem porodu w terminie (≥37.+0 tydzień ciąży), tj. bez skurczów
Nie należy przeprowadzać badania pochwy (badanie palpacyjne, wziernikowanie), jeśli istnieje pewność, że odeszły wody płodowe.
Nie ma udowodnionych korzyści z transportu do kliniki położniczej w pozycji leżącej, aby zapobiec wypadnięciu pępowiny, ale jest to powszechnie zalecane.
Lekarze rodzinni rzadko uczestniczą w porodach, najczęściej asystują przedszpitalnie w ramach czynności pogotowia ratunkowego.
Jeśli poród jest zbyt zaawansowany, może być za późno na transport do szpitala i dziecko musi urodzić się na miejscu.
Częstość występowania
Większość porodów to spontaniczne porody siłami natury w terminie.
Zdecydowana większość odbywa się w szpitalu położniczym.
Porody są bardzo rzadkie w praktyce lekarza rodzinnego.
Wyraźne niedopasowanie rozmiarów miednicy matki i głowy płodu
Poród — przebieg
Początek porodu
Początek regularnych, bolesnych i postępujących skurczów
Tradycyjnie poród dzieli się na trzy etapy:
faza rozwierania
okres od początku porodu do pełnego rozwarcia szyjki macicy
faza narodzin dziecka
Rozpoczyna się, gdy szyjka macicy jest w pełni rozwarta, a kończy wraz z narodzinami dziecka.
Faza poporodowa, kończy się wraz z urodzeniem łożyska.
Etap i porodu: faza rozwierania
Faza utajona (wczesny etap fazy rozwierania)
czas od początku porodu do rozwarcia się szyjki macicy do 4–6 cm
Aktywna faza rozwierania
czas od rozwarcia szyjki macicy na około 4–6 cm do całkowitego rozwarcia szyjki macicy
Jeśli poród przebiega zgodnie z planem, pod koniec fazy rozwierania dochodzi do pęknięcia błon płodowych.
Może wystąpić tzw. plamienie.
Średni czas trwania
faza utajona: około 6 godzin u pierworódek; około 4 godzin u matek rodzących po raz drugi lub kolejny
faza aktywna: mediana 3,7–5,9 h w porodach prawidłowych bez czynników ryzyka1
Najczęstszą interwencją w fazie i jest łagodzenie bólu.
środki niefarmakologiczne
Przykłady obejmują wygodną pozycję leżącą, chodzenie w razie potrzeby, aromaterapię i akupresurę, ćwiczenia oddechowe, kąpiel i masaż.
farmakologiczne hamowanie bólu
Pierwszym wyborem jest znieczulenie nadoponowe.
alternatywnie opioidy ogólnoustrojowe — uwaga: ostrożne dawkowanie ze względu na ryzyko depresji oddechowej u matki i dziecka; skrajna powściągliwość przedkliniczna!
Etap II porodu: faza narodzin dziecka
Utajona/bierna faza narodzin dziecka
całkowite rozwarcie szyjki macicy i (nadal) brak parcia
Aktywna/późna faza narodzin dziecka
widoczne dziecko i/lub odruchowe parcie z całkowicie rozwartą szyjką macicy lub aktywne parcie bez parcia odruchowego
Rodząca powinna kierować się własną potrzebą parcia. Nie ma dobrej jakości dowodów na to, że „parcie kierowane“ ma pozytywny wpływ na wyniki porodu.
W miarę możliwości opróżnić pęcherz
W miarę możliwości należy unikać chwytu Kristellera. Środek ten można rozważać tylko w ściśle określonych przypadkach.
Podczas porodu dziecka można stosować zarówno technikę „hands-on“ („ochrona krocza“), jak i „hands-off“ (brak „ochrony krocza“: ręce położnej nie dotykają krocza kobiety rodzącej ani główki dziecka, ale położna może interweniować w każdej chwili).
Ochrona krocza: jedną rękę przeciwdziała się naciskowi wychodzącej główki dziecka. Drugą ręką można chwycić krocze.
Płód jest wypychany przez miednicę matki i rodzi się.
Etap III porodu: faza poporodowa
Faza poporodowa obejmuje okres od urodzenia noworodka do urodzenia łożyska i błon płodowych.
Podczas tej fazy mięśnie macicy kurczą się, co ogranicza utratę krwi przez matkę, gdy tylko łożysko oddzieli się od ściany macicy2.
Średni czas trwania
Faza ta trwa od 5 do 10 minut zarówno w przypadku pierworódki, jak i kolejnego porodu.
Jeśli nie zakończy się po 30 minutach, konieczna może być interwencja.
Następuje przecięcie pępowiny.
Wykonać ocenę i udokumentować punktację w skali Apgar 1 minutę oraz 5 i 10 minut po porodzie.
Aby utrzymać noworodka w cieple, należy go osuszyć i przykryć ciepłym, suchym kocem lub ręcznikiem, utrzymując jednocześnie kontakt skóra do skóry z matką.
Praktyczne postępowanie w przypadku zbliżającego się porodu
Lekarzy rodzinnych rzadko wzywa się do pomocy przy porodzie.
Jednak w takim przypadku należy najpierw ustalić, czy transport do szpitala jest (nadal) możliwy, czy też poród musi odbyć się na miejscu.
Wywiad lekarski
Podczas wstępnej oceny kobiety rodzącej należy zebrać następujące informacje:
tydzień ciąży
przebieg ciąży
czas trwania, nasilenie i częstotliwość skurczy
krwotok z pochwy, wypływ śluzu lub wód płodowych
ruchy dziecka w ciągu ostatnich 24 godzin
Następujące istotne informacje można pozyskać z karty ciąży :
tydzień ciąży
położenie dziecka
położenie główkowe: poród możliwy na miejscu
położenie pośladkowe lub poprzeczne: brak możliwości porodu na miejscu
poprzednie ciąże (ile dzieci?); matka pierworódka czy matka wieloródka?
choroby współwystępujące
powikłania podczas wcześniejszych porodów
typ poprzednich porodów
przebieg ciąży i rozwój dziecka
czynniki ryzyka
w szczególności łożysko przodujące: przeciwwskazanie do porodu siłami natury!
Badanie przedmiotowe
Częstość akcji serca matki, ciśnienie tętnicze, temperatura
Badanie przezpochwowe w celu oceny główki dziecka
przeciwwskazania: nasilone krwawienie (przede wszystkim łożysko przodujące)
wyczuwalna główka, bez wyczuwania żadnych miękkich struktur: poród na miejscu
brak wyczuwalnej główki: czas na transport do szpitala
wyczuwanie „czegoś miękkiego“ (nieprawidłowe położenie lub bardzo rzadko wypadnięcie pępowiny)
poród niemożliwy, transport do szpitala ze wsparciem medycznym!
Tony serca dziecka
trudne do znalezienia dla niedoświadczonych, czasochłonne
Słabsze tony serca nie wpływają na postępowanie przedszpitalne.
Dlatego taki pomiar nie jest w takim momencie przydatny.
Oznaki rozpoczynającego się porodu
Proces porodu jest na tyle zaawansowany, że urodzenie dziecka powinno odbyć się na miejscu :
Istniejące wcześniej schorzenia/wyniki, które nie pozwalają na poród siłami natury, patrz sekcja Przeciwwskazania
Przeprowadzenie porodu
Należy zapewnić ciche i ciepłe otoczenie.
Rodząca powinna ułożyć się w wygodnej dla siebie pozycji.
Należy unikać pozycji leżącej na plecach ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu niedociśnienia w pozycji leżącej na plecach.
Zapewnić wystarczającą ilość miejsca.
Należy przygotować dużo chłonnych podkładek, w miarę możliwości sterylnych.
Podczas fazy parcia często następuje defekacja.
W miarę możliwości opróżnić pęcherz
Założyć dostęp żylny.
Poród główki
Podejście wyczekujące, zwykle główka wychodzi sama.
Nie wolno ciągnąć dziecka za główkę.
w przypadku przedłużającego się porodu
w razie potrzeby chwyt Kristellera przy przedłużającym się porodzie: silny nacisk ramieniem lub dłonią osoby asystującej na dno macicy
pośrodkowo-boczne nacięcie krocza przy zacisku tkanek miękkich
W momencie nacięcia kąt względem pionu powinien wynosić 60 stopni (→ przy napiętym kroczu); nie wykonywać nacięcia bezpośrednio na linii środkowej. Długość powinna odpowiadać długości ostrza nożyc.
Z reguły kiedy wyburza się główka dziecko patrzy w kierunku pleców matki, następnie głowa dziecka sama obraca się na bok.
Gdy urodzi się główka, konieczna jest interwencja osoby asystującej; tułów powinien urodzić się w ciągu następnych 2 skurczów.
Poród tułowia
Należy podtrzymać głowę dziecka.
Przy porodzie bliższego ramienia należy opuścić zwróconą w bok głowę dziecka, aż widoczne będzie ramię dziecka.
Przy porodzie tylnego ramienia należy unieść głowę dziecka (ale nie ciągnąć).
Pierwsza pomoc dla dziecka
Należy udrożnić drogi oddechowe, wycierając nos i usta.
Wysuszyć i utrzymywać dziecko w cieple, najlepiej użyć suchych ręczników i ułożyć dziecko na klatce piersiowej matki.
Należy zapisać czas (czas narodzin = całkowite wyjście dziecka z łona matki).
ocena punktacji w skali APGAR po 1 minucie oraz po 5 i 10 minutach
kolor skóry (niebieski lub biały/różowawy, kończyny niebieskie/różowawe)
częstość akcji serca (brak/<100 na minutę />100 na minutę)
Begley CM, Gyte GML, Devane D, McGuire W, Weeks A. Active versus expectant management for women in the third stage of labour. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 3. Art. No.: CD007412. DOI: 10.1002/14651858.CD007412.pub4. DOI
Autor*innen
Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren
normal fødsel Spontan vaginal fødsel Spontane vaginale Geburt
Poród naturalny Skurcze Regularne skurcze Pęknięcie błon płodowych Pęknięcie krocza Uraz krocza Skurcze parte Pozycja porodowa Techniki porodowe Nacięcie krocza przy porodzie Pępowina Poród Poród pozaszpitalny
Prawidłowy, spontaniczny poród siłami natury w terminie jest fizjologiczną i najczęstszą formą porodu; charakteryzuje się następującymi cechami:
czas: od 37.+0 bis 41.+6 tygodnia ciąży
ciąża pojedyncza
Dziecko rodzi się z położenia główkowego.
spontaniczny początek
spontaniczne całkowite urodzenie łożyska
utrata krwi u matki maks. 500 ml