informacje ogólne
Definicja
- Znamiona można podzielić na trzy główne grupy:1
- Znamiona barwnikowe
- Znamiona naczyniowe
- Inne znamiona
- Znamiona melanocytowe można sklasyfikować według ich wielkości:2
- małe: <1,5 cm>1,5 cm>
- średnie: >1,5–20 cm
- duże: >20–40 cm
- olbrzymie: >40 cm
Częstość występowania
- Zmiany naczyniowe i znamiona wrodzone są powszechne u noworodków.3
- Badania zakładają, że częstość występowania sięga 0,2–6% wszystkich noworodków.4
Czynności diagnostyczne
- Większość zmian naczyniowych i znamion wrodzonych u noworodków ma charakter łagodny i ustępuje samoistnie.
- Wśród zmian naczyniowych rozróżnia się łagodne nowotwory naczyniowe (proliferację komórek śródbłonka) i malformacje naczyniowe.3
Pułapki diagnostyczne
- Markery skórne jako oznaka podstawowej patologii kręgosłupa
ICD-10
- D18 Naczyniaki krwionośne i chłonne o dowolnym umiejscowieniu
- D18.0 Naczyniak krwionośny o dowolnym umiejscowieniu
- D22 Znamiona barwnikowe
- D22.9 Znamiona melanocytowe, umiejscowienie nieokreślone
- D22.9 Inne znamiona melanocytowe, umiejscowienie nieokreślone
- Q82 Inne wrodzone wady rozwojowe skóry
- Q82.5 Wrodzone znamię barwnikowe niezłośliwiejące
- Q82.5 Wrodzone znamię barwnikowe niezłośliwiejące
- Q82.8 Inne określone wady rozwojowe skóry
- Q82.9 Wrodzona wada rozwojowa skóry, nieokreślona
- Q82.5 Wrodzone znamię barwnikowe niezłośliwiejące
- Q83 Wrodzone wady rozwojowe piersi
- Q83.3 Dodatkowa brodawka sutkowa
Diagnostyka różnicowa
Znamiona barwnikowe
Wrodzone znamiona melanocytowe
- Przyczyna
- Takie znamię rozwija się prawdopodobnie w wyniku zaburzonej migracji prekursorów melanocytów w cewie nerwowej.5
- Chorobowość
- Wywiad i objawy
- Kolor waha się od brązowego do czarnego i może być różny w obrębie znamienia.
- Większość zmian jest płaska, ale mogą również występować znamiona uniesione.4
- To normalne, że znamiona zmieniają się wraz ze wzrostem dziecka, ale jeśli występują zmiany w kolorze, kształcie lub rozmiarze, znamię należy zbadać pod kątem złośliwości.
- Szczególną formą jest łagodna melanocytoza skórna, która jest często określana jako „plama mongolska“.7
- blade, niebieskawe przebarwienie, zwykle w okolicy lędźwiowej
- może przypominać krwiaka
- często zanika wraz z wiekiem dzieci8
- Leczenie
- Profilaktyczne usuwanie zmian o wysokim potencjale ryzyka nie gwarantuje ochrony przed rozwojem czerniaka.
- Rokowania
- Ogólne ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego wynosi 0,5–0,7%.6,9
- Wzrasta ono jednak znacząco w przypadku znamion dużych i olbrzymich.10
- Większa liczba znamion satelitarnych również zwiększa ryzyko złośliwości.11
- 1/3 czerniaków powstaje w innych miejscach niż pierwotne znamię.6
- W rzadkich przypadkach istnieje związek ze zmianami melanotycznymi w ośrodkowym układzie nerwowym, np. czerniakami opon mózgowo-rdzeniowych.12
- Badania przesiewowe
- W przypadku małych i średnich znamion ryzyko zezłośliwienia jest niskie, więc nie zaleca się dalszych rutynowych badań.13
- W przypadku dużych znamion zaleca się skierowanie do specjalisty w celu wykluczenia zajęcia OUN.
Znamiona naczyniowe
- O ile nie wskazano inaczej, sekcję oparto na tym źródle.14.
Naczyniak
-
PrzyczynaNaczyniak, faza proliferacji
- Naczyniaki są łagodnymi nowotworami naczyniowymi o charakterystycznym przebiegu klinicznym odznaczającym się szybką wczesną proliferacją, po której następuje wolniejsza spontaniczna regresja (inwolucja).15
- Chorobowość
- Występuje u 4–5% wszystkich noworodków.14
- Wywiad lekarski i objawy kliniczne
- Zmiana często nie jest widoczna po urodzeniu lub objawia się jako blada plama.14
- U niemowląt naczyniaki mogą rozwinąć się w dowolnym momencie w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia.
- Leczenie
- Większość naczyniaków krwionośnych nie wymaga specjalnego leczenia.
- Skomplikowane naczyniaki są leczone w indywidualnych przypadkach za pomocą beta-blokerów lub doustnego kortyzonu.15
- Rokowania
- Naczyniaki zwykle cofają się i znikają po okresie niemowlęcym.
- 50% naczyniaków zanika w wieku 5 lat, 70% w wieku 7 lat i 90% w wieku 10 lat.15
- Naczyniaki mogą prowadzić do owrzodzeń, atrofii, teleangiektazji, hipopigmentacji lub bliznowacenia.15
- Mogą być również związane z różnymi zespołami chorobowymi.15
Naevus flammaeus (znamię naczyniowe płaskie, płomieniste, plama z wina porto)
- Przyczyna
- Jest to znamię naczyniowe.
- Podstawową patologią są wady rozwojowe naczyń włosowatych.16
- Chorobowość
- Wywiad lekarski i objawy kliniczne
- Jest to płaska zmiana o barwie od ciemnoczerwonej do purpurowej, która jest wyraźnie widoczna po urodzeniu.
Naevus flammaeus („uszczypnięcie bociana“)
- W przeciwieństwie do naczyniaków krwionośnych, nie bledną one z upływem czasu, ale zwykle ciemnieją.16
- Rosną wraz z dzieckiem.
- W obrębie zmiany mogą tworzyć się guzki i ziarniniaki.
- Jest to płaska zmiana o barwie od ciemnoczerwonej do purpurowej, która jest wyraźnie widoczna po urodzeniu.
- Leczenie
- Znamię nie wymaga leczenia; w ciężkich przypadkach stosuje się laseroterapię.1
- Rokowania
Inne znamiona
Nadliczbowe brodawki sutkowe
- Przyczyna
- Podczas embriogenezy nadliczbowe sutki mogą rozwijać się od pachy do pachwiny.1
- Mogą występować jednostronnie lub obustronnie i obejmować otoczkę, brodawkę sutkową lub oba te miejsca.
- Ze względu na pigmentację są one czasami błędnie interpretowane jako wrodzone znamię melanocytowe.
- Chorobowość
- Według jednego z badań 5,6% wszystkich dzieci ma dodatkową brodawkę sutkową.1
- Rokowania
- Nadliczbowe brodawki sutkowe są zmianą łagodną.1
Markery skórne dla anomalii kręgosłupa
- Różne wrodzone anomalie kręgosłupa polegają na niepełnym połączeniu elementów kręgosłupa (dysrafizm kręgosłupa).
- Niektóre anomalie, takie jak przepuklina oponowo-rdzeniowa, są wyraźnie widoczne po urodzeniu, podczas gdy inne wady znajdują się pod skórą i mogą być trudne do wykrycia.
- Niektóre nieprawidłowości, takie jak tłuszczaki w odpowiednim obszarze, zatoki skórne lub szczątkowe struktury ogonowe, wiążą się z wysokim ryzykiem dysrafii kręgosłupa.1
- Dalsza diagnostyka, zwykle z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego, leży w gestii odpowiednich specjalistów.
Ilustracje

Naczyniak

Wrodzone znamię melanocytowe

Naevus flammaeus

Naevus flammaeus

Naczyniak, faza proliferacji
Quellen
Literatur
- McLaughlin MR, O'Connor NR, Ham P. Newborn skin: part II. Birthmarks. Am Fam Physician 2008; 77: 56-60. PubMed
- Krengel S, Scope A, Dusza SW, et al. New recommendations for the categorization of cutaneous features of congenital melanocytic nevi. J Am Acad Dermatol. 2013 Mar;68(3):441-51. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Diaz, L. Vascular lesions in the newborn. UpToDate. Last updated August 2022. www.uptodate.com
- Navarro-Fernandez IN, Mahabal GD. Congenital Nevus. [Updated 2023 Jul 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 www.ncbi.nlm.nih.gov
- Tannous ZS, Mihm MC Jr, Sober AJ, et al. Congenital melanocytic nevi: clinical and histopathologic features, risk of melanoma, and clinical management. J Am Acad Dermatol 2005; 52: 197. PubMed
- Krengel S, Hauschild A, Schafer T. Melanoma risk in congenital melanocytic naevi: a systematic review. Br J Dermatol 2006; 155: 1-8. PubMed
- Yale S, Tekiner H, Yale ES. Reimagining the Terms Mongolian Spot and Sign. Cureus. 2021 Dec 13;13(12) www.ncbi.nlm.nih.gov
- Moosavi Z, Hosseini T. One-year survey of cutaneous lesions in 1000 consecutive Iranian newborns. Pediatr Dermatol 2006; 23: 61-3. PubMed
- Berg P, Lindelof B. Congenital melanocytic naevi and cutaneous melanoma. Melanoma Res 2003; 13: 441-5. PubMed
- Caccavale S, Calabrese G, Mattiello E, et al. Cutaneous Melanoma Arising in Congenital Melanocytic Nevus: A Retrospective Observational Study. Dermatology. 2021;237(3):473-478. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Hale EK, Stein J, Ben-Porat L, et al. Association of melanoma and neurocutaneous melanocytosis with large congenital melanocytic naevi-results from the NYU-LCMN registry. Br J Dermatol 2005; 152: 512-7. PubMed
- Marghoob AA, Dusza S, Oliveria S, et al. Number of satellite nevi as a correlate for neurocutaneous melanocytosis in patients with large congenital melanocytic nevi. Arch Dermatol. 2004 Feb;140(2):171-5. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Kinsler VA, O'Hare P, Bulstrode N, et al. Melanoma in congenital melanocytic naevi. Br J Dermatol. 2017 May;176(5):1131-1143. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Léauté-Labrèze C, Harper JI, Hoeger PH. Infantile haemangioma. Lancet. 2017 Jul 01;390(10089):85-94 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- 15. Chamli A, Aggarwal P, Jamil RT, et al. Hemangioma. 2023 Jun 12. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Shajil C, M Das J. Nevus Flammeus. 2022 Dec 21. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Lee JW, Chung HY. Capillary Malformations (Portwine Stains) of the Head and Neck: Natural History, Investigations, Laser, and Surgical Management. Otolaryngol Clin North Am. 2018 Feb;51(1):197-211 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Dohil MA, Baugh WP, Eichenfield LF. Vascular and pigmented birthmarks. Pediatr Clin North Am 2000; 47: 783. PubMed
- Singh AK, Keenaghan M. Sturge-Weber Syndrome. 2023 May 1. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 www.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innen
- Bonnie Stahn, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, Hamburg