Definicja: Uszkodzenie nerwu nadłopatkowego, które może prowadzić do utraty siły mięśnia podgrzebieniowego.
Częstość występowania:Rzadko.
Objawy: Może wystąpić ból i osłabienie mięśni w okolicy barku.
Wyniki: W badaniu przedmiotowym odwiedzenie i rotacja zewnętrzna są osłabione.
Rozpoznanie: Wskazane mogą być ewentualnie RM i pomiary elektrofizjologiczne.
Leczenie: Jeśli nie ma wyraźnych dowodów na zwężenie nerwu z powodu określonej zmiany, zaleca się leczenie zachowawcze w postaci fizjoterapii i unikania czynności wywołujących ból.
Może występować zarówno w postaci idiopatycznej, głównie u sportowców wyczynowych (np. siatkarzy i koszykarzy), jak i w postaci objawowej w wyniku zwoju nerwowego.
Uszkodzenie Nervus suprascapularis może wpływać na funkcję Musculus infraspinatus, a czasami także Musculus supraspinatus, powodując osłabienie rotacji zewnętrznej, a czasami także odwodzenie barku2.
Ponieważ uszkodzenie nerwów w okolicy łopatki jest raczej rzadką przyczyną bólu i utraty siły w barku, jest ono często pomijane jako możliwy czynnik wyzwalający3.
częstość występowania
Zespół ten występuje stosunkowo rzadko i jest przyczyną 1–2% wszystkich stanów patologicznych w okolicy barku. 4
Mężczyźni wydają się bardziej narażeni na zachorowanie niż kobiety.
Anatomia kliniczna
Nervus suprascapularis ma swoje korzenie w rdzeniu kręgowym między 5. i 6. odcinkiem szyjnym (C5–C6).
Unerwia Musculus supraspinatus oraz Musculus infraspinatus i jest odpowiedzialny za przekazywanie bólu ze stawu barkowego i obojczykowo-barkowego, kaletki podbarkowej i łopatki5.
Nerw ten przekazuje impulsy czuciowe z 70% stawu barkowego, ale nie jest zaangażowany w czucie skóry. 1
Nerw biegnie bocznie poniżej Musculus trapezius i Musculus omohyoideus, poprzez Processus coracoideus wchodzi do dołu nadgrzebieniowego i krzyżuje się pod Ligamentum transversum scapulae superius. Następnie przechodzi poniżej Musculus supraspinatus do bocznej krawędzi grzebienia łopatki, skąd wchodzi do Fossa infraspinata.
W Fossa supraspinata nerw oddaje dwie gałęzie, które biegną do Musculus supraspinatus; inna gałąź biegnie do stawu barkowego.
Etiologia i patogeneza
Uszkodzenie nerwu może być spowodowane uciskiem, nadmiernym rozciągnięciem lub bezpośrednim urazem.
Przeciążenie:
Uszkodzenie nerwu nadłopatkowego jest często spowodowane przeciążeniem spowodowanym pracą lub ruchami wykonywanymi powyżej wysokości głowy.
Sporty takie jak tenis, pływanie, siatkówka i podnoszenie ciężarów mogą prowadzić do nadmiernego rozciągnięcia nerwu nadłopatkowego, a w konsekwencji do dysfunkcji1,6.
Uszkodzenie jest spowodowane powtarzającym się rozciąganiem nerwu w miejscu, w którym przechodzi on przez Processus coracoideus.
Uszkodzenie nerwu może być obustronne, np. jeśli jest spowodowane podnoszeniem ciężarów, lub może dotyczyć tylko tej strony, która jest głównie nadwyrężona, np. podczas gry w siatkówkę7.
Inne stany patologiczne barku:
Uszkodzenie Nervus suprascapularis może być również spowodowane innymi stanami patologicznymi w obrębie barku, w szczególności rozerwaniem Labrum genoidale8.
W wyniku uszkodzenia Labrum genoidale tworzą się nierzadko torbiele (zwoje) w obszarze Processus coracoideus. Taka torbiel może również wywierać nacisk na Nervus suprascapularis.
Chociaż nerw unerwia zarówno Musculus infraspinatus, jak i Musculus supraspinatus, zwykle dotyczy to tylko Musculus infraspinatus. Zależy to jednak od umiejscowienia urazu.
Utrata siły Musculus infraspinatus prowadzi do zmniejszonej rotacji zewnętrznej barku.
W przypadku uszkodzenia Musculus supraspinatus odwodzenie i podnoszenie ramienia również jest możliwe jedynie w ograniczonym zakresie. Dotyczy to w szczególności zakresu kąta 90–180 stopni.
patofizjologia:
Patofizjologiczny mechanizm uszkodzenia nerwów nie został ostatecznie wyjaśniony, ale obejmuje ucisk, tarcie i niedokrwienie.
Uciśnięty nerw objawia się na trzy główne sposoby: ból, parestezja i osłabienie mięśni dystalnie do miejsca uszkodzenia.
Najczęstsze są uszkodzenia proksymalne: dotyczy to Musculus infraspinatus, Musculus supraspinatus i włókien nerwów czuciowych.
W przeciwieństwie do tego dystalne uszkodzenie zwykle wpływa tylko na Musculus infraspinatus.
czynniki predysponujące
Ruchy z obciążeniem powyżej wysokości głowy, takie jak tenis, pływanie, siatkówka lub podnoszenie ciężarów
ICD-10
G56.- Mononeuropatie kończyny górnej
G56.8. Inne mononeuropatie kończyny górnej
diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
Jeśli wykluczono inne przyczyny bólu i osłabienia mięśni w okolicy barku, rozpoznanie opiera się na badaniu przedmiotowym i nieprawidłowych wynikach pomiarów elektrofizjologicznych.
Prowadzi również do zmniejszenia siły Musculus supraspinatus i Musculus infraspinatus.
Wywiad lekarski
Wielu pacjentów aktywnie uprawia sport.
Typowe objawy to rozlany ból i uczucie osłabienia barku.
Z reguły uszkodzenie występuje jednostronnie po stronie z przeważającym obciążeniem.
Silny, piekący ból występuje zwykle z tyłu lub na zewnątrz stawu barkowego. U niektórych pacjentów ból jest umiejscowiony głębiej w stawie barkowym i promieniuje do ramienia.
Z czasem ból często przybiera na sile.
Uszkodzenie nerwu dystalnego może również występować bez bólu, ponieważ uszkodzenie nie dotyczy włókien nerwu czuciowego. W tym przypadku jedynym objawem jest zmniejszona siła Musculus infraspinatus podczas rotacji zewnętrznej.
Może być stosowany do różnicowania uszkodzenia Nervus suprascapularis od uszkodzenia stożka rotatorów.
Badanie może uwidaczniać ucisk nerwu i/lub zanik mięśni.
Często jako przyczyna uszkodzenia nerwów mogą być identyfikowane torbiele stawów.
Pomiary elektrofizjologiczne:
Są wskazane w razie potrzeby, jeśli na przykład po sześciu tygodniach nie nastąpiła poprawa7.
Wskazania dla skierowania do specjalisty
W przypadku niejasnego rozpoznania lub niewystarczającej skuteczności leczenia
Leczenia
Cele leczenia
Pełny powrót do zdrowia
Ogólne informacje o terpii
Jeśli nie ma wyraźnych dowodów na zwężenie nerwu z powodu określonej zmiany, zaleca się leczenie zachowawcze w postaci fizjoterapii i unikania czynności wywołujących ból3.
W przypadku gdy leczenie zachowawcze nie przyniesie poprawy lub jeśli jako przyczyna zostanie zidentyfikowana np. torbiel stawu, wskazane jest chirurgiczne odciążenie nerwu.
Zalecenia dla pacjentów
Unikanie czynności powodujących dyskomfort
Kinezyterapia ze stopniowo zwiększanym obciążeniem
Leczenie farmakologiczne
Leki przeciwbólowe:
w razie potrzeby podanie leków przeciwzapalnych lub przeciwbólowych
Neal SL, Fields KB. Peripheral nerve entrapment and injury in the upper extremity. Am Fam Physician 2010; 81: 147-55. American Family Physician
Romeo AA, Rotenberg DD, Bach BR Jr. Suprascapular neuropathy. J Am Acad Orthop Surg 1999; 7: 358-67. PubMed
Gosk J, Urban M, Rutowski R. Entrapment of the suprascapular nerve: anatomy, etiology, diagnosis, treatment. Ortop Traumatol Rehabil 2007; 9: 68-74. PubMed
Ajmani ML. The cutaneous branch of the human suprascapular nerve. J Anat 1994; 185: 439-42. PubMed
Ferretti A, De Carli A, Fontana M. Injury of the suprascapular nerve at the spinoglenoid notch. The natural history of infraspinatus atrophy in volleyball players. Am J Sports Med 1998; 26: 759-63. PubMed
Sheon RP. Nerve entrapment syndromes of the shoulder. UpToDate, last updated Jan 13, 2004. UpToDate
Safran MR. Nerve injury about the shoulder in athletes, part 1: suprascapular nerve and axillary nerve. Am J Sports Med 2004; 32: 803-19. PubMed
Fritz RC, Helms CA, Steinbach LS, Genant HK. Suprascapular nerve entrapment: evaluation with MR imaging. Radiology 1992; 182: 437-44. Radiology
Torres-Ramos FM, Biundo JJ Jr. Suprascapular neuropathy during progressive resistive exercises in a cardiac rehabilitation program. Arch Phys Med Rehabil 1992; 73: 1107-11. PubMed
Autoren
Günter Ollenschläger, Prof. Dr. Dr. med., Internist, Uniklinikum Köln (Anpassung für Deximed)
G56-; G568
Nervus suprascapularis Utrata siły M. infraspinatus Ból w okolicy barku Osłabienie w okolicy barku Zespół nerwu nadłopatkowego Mononeuropatia
Definicja: Uszkodzenie nerwu nadłopatkowego, które może prowadzić do utraty siły mięśnia podgrzebieniowego. Częstość występowania:Rzadko. Objawy: Może wystąpić ból i osłabienie mięśni w okolicy barku.