Informacje ogólne
Definicja
PrElektrokardiograficzna próba wysiłkowaEKGjest testem prowokacyjnym służącym do diagnozowania zaburzeń czynności i chorób serca, które nie są wykrywalne w spoczynku.- Badania ergometryczne to ilościowy pomiar i ocena wydolności fizycznej człowieka.
- Najczęstszym wskazaniem do wykonania próby wysiłkowej EKG jest rozpoznanie podejrzewanej lub ocena rozpoznanej choroby wieńcowej.1
Znaczenie w gabinecie lekarza rodzinnego
- Wykonywanie i ocena testów funkcjonalnych należą również do ważnych kompetencji lekarzy rodzinnych.
- Pomimo nowszych metod, zwłaszcza diagnostyki choroby niedokrwiennej (echokardiografia wysiłkowa, rezonans magnetyczny serca), próba wysiłkowa EKG nadal ma ogromne znaczenie jako pierwszy etap w diagnostyce.
- Próba wysiłkowa EKG jest badaniem diagnostycznym pierwszego wyboru w kierunku choroby wieńcowej u pacjentów z prawidłowym spoczynkowym EKG i sprawnych fizycznie; szeroko rozpowszechniona i ekonomiczna.
Próba wysiłkowa EKG to zaawansowana metoda, która może być również wykonywana przez lekarzy bez specjalizacji kardiologicznej.- Oprócz wartości diagnostycznej, wyniki mają również znaczenie prognostyczne.
Wskazania i przeciwwskazania
- Powinno istnieć wyraźne wskazanie do wykonania próby wysiłkowej EKG.
- Nie należy przeprowadzać rutynowych badań u bezobjawowych pacjentów bez podejrzewanej lub rozpoznanej choroby wieńcowej.
- W codziennej praktyce najważniejszym wskazaniem jest
dalszedalszarozpoznaniediagnostyka w przypadku podejrzenia choroby wieńcowej; ale istnieje wiele innych możliwychzaleceńprzesłanek do jej wykonania. - Nawet jeśli zasadniczo istnieje wskazanie, należy
zadaustalićpytanie, czymożnaoczekiwanyoczekiwać wyniku, którywynik da odpowiedź na pytanie kliniczne.- Z próby wysiłkowej EKG należy zrezygnować, jeśli wynik badania jest klinicznie nieprzydatny i nie może być wykorzystany
dowdiagnostykidalszym postępowaniu (np. z powodu ciężkiej choroby współistniejącej). - W takim przypadku należy przede wszystkim zastosować inne metody (np. obrazowe, takie jak
chokardiografiaechokardiografia wysiłkowa lub wysiłkowy rezonans magnetyczny w celu rozpoznania choroby niedokrwiennej).
- Z próby wysiłkowej EKG należy zrezygnować, jeśli wynik badania jest klinicznie nieprzydatny i nie może być wykorzystany
Wskazania
Diagnostyka
- Wykrycie lub wykluczenie choroby wieńcowej
- Ocena stopnia zaawansowania choroby wieńcowej i stratyfikacja ryzyka
WykrywanieOcena wydolności wysiłkowej i tolerancji wysiłku2- Kwalifikacja do ćwiczeń fizycznych/treningu2
- Diagnostyka objawowego lub niemego niedokrwienia
- Niewydolność chronotropowa serca
WykrycieDiagnostyka arytmii wywołanych wysiłkiemWyjaśnienieDiagnostyka nadciśnienia tętniczego wywołanego wysiłkowegokiem- Określenie stopnia ciężkości niewydolności serca
- Ocena ryzyka przed operacjami niekardiochirurgicznymi2
Monitorowanie leczenia
- Przy leczeniu lekami przeciwniedokrwiennymi
- Podczas działań rehabilitacyjnych
- Po interwencjach, takich jak przezskórna angioplastyka wieńcowa (percutaneous transluminal coronary angioplasty – PTCA) lub pomostowanie aortalno-wieńcowe
,(aorto-coronary vein bypass – ACVB), tzw. bypassy - Po
terapiiimplantacjirozrusznikiemrozrusznika/stymulatora/kardiowertera-defibrylatora serca (szczególnie w przypadku systemów z kontrolą aktywności)
Ocena rokowania
- Po zawale serca do oceny ryzyka
- W przypadku objawowego lub niemego niedokrwienia
- Po interwencjach (przezskórna angioplastyka wieńcowa, bypassy)
- Przed treningiem lub dołączeniem do grupy z rehabilitacją kardiologiczną
- W przypadku nadciśnienia tętniczego wywołanego wysił
kowegokiem - Przy niewydolności lewokomorowej
Obiektywizacja granicy wydolności pacjenta
- Profilaktyczne badania lekarskie dla sportowców
Ocenaocenawydajnowydolności przed rozpoczęciem treningu lub uprawianiem sportów rekreacyjnych
- Obiektywizacja granicy wydolności pacjenta po zawale serca, operacji serca lub
- Dla pacjentów z chorobami serca lub płuc (szczególnie dla uczestników rehabilitacji kardiologicznej)
Konsultacje dlaDla osób dotkniętych chorobą, które chcą uczestniczyć w zajęciach sportowych (astma, cukrzyca i inne).
Wskazania do wyjaśnienia choroby wieńcowej: Określenie prawdopodobieństwa wystąpieniaobecności choroby wieńcowej przed badaniem na poziomie opieki lekarza rodzinnego
- Próba wysiłkowa EKG jest szczególnie uzasadniona w przypadku średniego prawdopodobieństwa
wstępnego(15–85 %) występowania choroby wieńcowej.- Jeśli prawdopodobieństwo wstępne jest bardzo niskie, liczba wyników fałszywie dodatnich wzrasta.
- W celu oszacowania indywidualnego przypadku, wyniki punktacji należy powiązać z oceną kliniczną.
- Jeśli ogólne prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej jest niskie, nie należy przeprowadzać dalszej diagnostyki.
Skala Marburg Heart Score
ZapisujeRzadkosięwykorzystywana w Polsce- Ocena 5
dydewynikspełnionedodatnikryterium):- wiek/płeć (mężczyźni ≥55
- znana choroba naczyniowa
- dolegliwości podczas wysiłku
Bbóle niemożliwe do odtworzenia przez badanie palpacyjne- Pacjent podejrzewa, że przyczyną jest choroba serca.
- wiek/płeć (mężczyźni ≥55
- Prawdopodobieństwo choroby wieńcowej:
- 0–2 punkty: <2,5%>2,5%><2,5%
- 3
- 4–5
- Przy interpretacji wyników wg skali Marburg Heart Score należy zawsze brać pod uwagę również ogólny obraz kliniczny.
Klasyfikacja Diamonda i Forrestera
- Wytyczne rekomendują wykorzystanie klasyfikację Diamonda i Forrestera do oceny prawdopodobieństwa przy wstępnej ocenie choroby wieńcowej (kryteria: wiek, płeć, klasyfikacja dławicy piersiowej, ostatnio również duszności); możliwe, że jest ona bardziej odpowiednia do stosowania w kardiologii niż w praktyce lekarza rodzinnego.
Tabela. Prawdopodobieństwo choroby wieńcowej - zmodyfikowana klasyfikacja Diamonda-Forrestera, na podstaiwe wytycznych ESC 2019 r.3 i Interna Szczeklika4
Wiek (lata) | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | ≥70 |
Płeć |
M K |
M K | M K | M K | M K |
Typowa dławica piersiowa | m m | d u | d u | d d | d d |
Atypowa dławica piersiowa | m m | u u | d u | d u | d d |
Ból niedławicowy | m m | m m | u m | d u | d u |
K - kobiety; M - mężczyźni Prawdopodobieństwo: m - małe <5% [badania dodatkowe tylko w szczególnych przypadkach]; u - umiarkowane 5-15% [badania dodatkowe można rozważyć]; d - duże >15% [preferowane wykonanie badań dodatkowych] |
Wskazania do wykonania próby wysiłkowej EKG w celu zdiagnozowania choroby wieńcowej lub gdy jest ona rozpoznana
Diagnostyka choroby wieńcowej
- Pacjenci przy pierwszym badaniu z objawami dławicy piersiowej i średnim prawdopodobieństwem wstępnym choroby wieńcowej bez leków przeciwniedokrwiennych (
dowód Bprzeciwdławicowych) - Pacjenci z klinicznym podejrzeniem lub potwierdzeniem choroby wieńcowej i istotnymi zmianami w obrazie klinicznym
(dowód B) - Pacjenci po niestabilnej dławicy piersiowej i niskim ryzykiem zawału (8–12 godzin po przyjęciu do szpitala) bez objawów aktywnego niedokrwienia lub przewlekłej niewydolności serca
(dowód B)
Znana choroba wieńcowa
- Pacjenci z rozpoznaną chorobą wieńcową
poddawani leczeniu, w celudalszegoocenypostępowaniajej(dowódzaawansowania,C)poddawani dalszemu leczeniu
Po zawale mięśnia sercowego
- Po zawale mięśnia sercowego we wczesnym okresie po wypisaniu ze szpitala, w celu oceny rokowania, wydolności fizycznej i leczenia farmakologicznego (ograniczone objawy, 14–21 dni po
wysiłkuwypisie)(dowód C). - Po zawale mięśnia sercowego późno po wypisaniu ze szpitala w celu oceny rokowania, wydolności fizycznej oraz leczenia farmakologicznego i rehabilitacji kardiologicznej, jeśli wczesny test był submaksymalny (ograniczone objawy, 3–6 tygodni po
wysiłku) (dowód Cwypisie).
Po rewaskularyzacji
- Po wypisaniu ze szpitala konsultacje dotyczące poziomu aktywności fizycznej i/lub programu ćwiczeń lub wydolności w kontekście rehabilitacji po rewaskularyzacji
(dowód C). - Pacjenci z wysokim ryzykiem restenozy po rewaskularyzacji (pacjenci bezobjawowi
) (dowód C)
Przeciwwskazania
Bezwzględne przeciwwskazania
- Ostry zespół wieńcowy (pierwsze 2 doby)
- Objawowe zwężenie zastawki aortalnej wysokiego stopnia (ciężka stenoza)
ZdekompensowanaNiewyrównana niewydolność serca- Ostra zatorowość płucna
- Ostre zapalne choroby serca (wsierdzia, mięśnia, nasierdzia)
- Ostre rozwarstwienie aorty
- Przełom nadciśnieniowy w spoczynku
>>180/100 mmHg - Ostra zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych
- Ostra ciężka choroba ogólna
- Choroby pozasercowe z wyraźnie ograniczoną oczekiwaną długością życia (≤6 miesięcy)
- Nieopanowana arytmia z zaburzeniami hemodynamicznymi2
- Fizyczna niepełnosprawność uniemożliwiająca bezpieczne wykonanie2
Względne przeciwwskazania (w razie potrzeby badanie przez specjalistę)
- Zwężenie pnia
głównegolewej tętnicy wieńcowej - Choroby zastawek o umiarkowanym nasileniu
- Rozpoznane zaburzenia równowagi elektrolitowej
- Tachyarytmia lub bradyarytmia
- Kardiomiopatia przerostowa i inne formy
niedroistotnego zwężnościenia drogi odpływu BlokiZaawansowane bloki AV- Świeżo
wyższegoprzebytystopniaudar mózgu lub TIA, upośledzenie umysłowe2 - Nadciśnienie tętnicze co najmniej 200/110 mm Hg2
- Niewyrównane choroby: nadczynność tarczycy, niedokrwistość, zaburzenia wodno-elektrolitowe2
Przygotowanie do badania
Wymagania w zakresie pomieszczeń
- Przyjemna temperatura między 18 a 22
stopnistopnie - Wilgotność powietrza między 40 a 60%
- Leżanka do pozycjonowania pacjenta, ew. po zakończeniu wysiłku lub w nagłych wypadkach
- Możliwość połączenia alarmowego
Wymagania dotyczące aparatury
ObciDo obciążenieenia najczęściej używanychywaneergometrówsąrowerowychergometry rowerowe.- Urządzenie musi spełniać wymogi
rozporządzeniaprzepisówsprawiedotyczących wyrobów medycznych.Regularnaregularna konserwacja i kalibracja
- 12-odprowadzeniowe EKG ze standardowymi odprowadzeniami
dlakończynczynowymi i ze ściany klatki piersiowej - Monitor do ciągłego monitorowania EKG
- Sfigmomanometr, słuchawki, pulsoksymetr
- Sprzęt ratunkowy, w tym defibrylator i możliwość podawania tlenu
Wymagania dotyczące personelu
- Obecność przeszkolonego personelu
- Zasadniczo próba wysiłkowa EKG może być wykonywana przez specjalistę niebędącego kardiologiem; muszą zostać spełnione następujące warunki:
Znajomoznajomość fizjologii wysiłku fizycznegoUmiejumiejętność rozpoznawania istotnych zmian w EKG (zaburzenia rytmu serca, zaburzenia repolaryzacji).
RegularnePracowników medycznych obowiązują regularne szkolenia w zakresie resuscytacjisą obowiązkowe dla pracowników medycznych.- Lekarz nadzorujący jest odpowiedzialny za przeprowadzenie i ocenę próby wysiłkowej EKG.
- Lekarze muszą być dostępni przez cały czas trwania testu, o ile nie są
jużobecniobecniw pomieszczeniu. - Indywidualna decyzja o konieczności obecności lekarza podczas badania leży w gestii lekarzy.
Grupy pacjentów, w przypadku których lekarz powinien być obecny podczas badania ergometrycznego
- Choroba wieńcowa
Pacjenci objawowi korzystającypacjenci zbadaniaobjawamiergometrycznegopoddawani badaniu ergometrycznemu po raz pierwszyWw ciągu pierwszych 7 dni po OZW (ostry zespół wieńcowy)
- Istotne hemodynamicznie wady serca
Zwzwężenie zastawki aortalnejZwzwężenie zastawki mitralnej w umiarkowanym lub dużym stopniu (pacjenci bezobjawowi lub z wątpliwymi objawami)Hemodynamiczniehemodynamicznie istotna przetoka tętniczo-żylnejylna
- Kardiomiopatie
Przerostowaprzerostowa kardiomiopatia zawężająca (hypertrophic obstructive cardiomyopathy – HOCM):Stratyfikacjastratyfikacja ryzykaWysokiwysoki stopień dysfunkcji lewej komory, szczególnie w przypadku badania ergometrycznegowykonywanejwykonywanego po raz pierwszyNiewydolnoniewydolność serca NYHA III
- Arytmie serca
Arytmiearytmie wywołane wysiłkiem fizycznym lub złośliwe w wywiadzie lekarskim lub stan po resuscytacjiPodejrzeniepodejrzenie arytmii wywołanej wysiłkiem fizycznymSpowodowanespowodowane wysiłkiem fizycznym omdlenie w wywiadzie lekarskim
- Ciężkie nadciśnienie płucne
Wywiad lekarski i badanie przedmiotowe
- Obecny stan zdrowia
- Wykluczenie nowych problemów, które mogłyby zakłócić próbę wysiłkową (np. infekcja/gorączka, dolegliwości stawowe).
- Leki
Ww szczególności leki z możliwym wpływem na wynik próby wysiłkowej EKG: beta-blokery, antagoniści wapnia, leki przeciwarytmiczne
- Osłuchiwanie serca i
- Ciśnienie tętnicze/
pulstętno
EKG spoczynkowe przed badaniem
- Przed próbą wysiłkową obowiązkowy jest zapis spoczynkowego EKG (12-odprowadzeniowe EKG).
- Objawy ostrego niedokrwienia (uniesienie odcinka ST)?
- Istniejące obniżenie odcinka ST?
- Arytmie?
Zmiany w spoczynkowym EKG zograniczające upośledzeniem znaczeniaznaczenie próby wysiłkowej EKG
- Przy pewnych zmianach w spoczynkowym EKG,
znaczącapewna ocena próby wysiłkowej EKG nie jest na ogół możliwa w kontekście potwierdzania choroby wieńcowej:Obniobniżenie odcinka ST ≥0,1 mV w spoczynkowym EKGCacałkowity blok lewej odnogi pęczka Hisa (left bundle branch block – LBBB), inne zaburzenia przewodzenia śródkomorowego z zespołem QRS>>120 msStastała stymulacja komorowa rozrusznikiemZespzespół preekscytacjiZmianyzmiany w EKG wywołane przez naparstnicę
- Jeśli
takiewymienione zmiany są obecne, należy wybrać inną metodę diagnozowania niedokrwienia.
Procedura i ocena
Procedura
ZasadaZałożenia
- Zasada próby wysiłkowej EKG w
kontekściecelu diagnostyki choroby wieńcowejDynamicznedynamiczne ćwiczenia fizyczne w kontrolowanych warunkach zewzrostemzwiększeniem objętości wyrzutowej serca, częstościakcjirytmu serca i zużycia O2- U zdrowych osób nie wywołuje to ani subiektywnych dolegliwości, ani obiektywnych
wynikózmian patologicznych wpatologicznychEKG. - Przy istotnej hemodynamicznie chorobie wieńcowej dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego.
- Powoduje to patologiczne zmiany odcinka ST i/lub dolegliwości stenokardialne.
Metoda próby wysiłku fizycznego
- Przeważnie stosowana jest ergometria rowerowa.
- Alternatywą jest bieżnia, która jest preferowaną metodą w USA.
- Inne możliwe metody prób wysiłkowych, takie jak ręczna korba czy test schodkowy Mastera, nie odgrywają praktycznej roli.
Protokół badania
- Celem jest osiągnięcie granicy wysiłku fizycznego
pacjentówpacjenta wok.około 10–12 minut.- Zasadniczo
ćwiczeniawysiłekfizycznefizyczny powinny byćwykonywanekontynuowany, aż dowyczerpaniamaksymalnego/docelowegomizmęśniczenia pacjenta, chyba że spełnione są kryteria przerwania ćwiczeń (patrz poniżej). - Minimalne docelowe tętno jest obliczane na podstawie: 220 ‑ wiek/min.
- Zasadniczo
- Program ćwiczeń powinien być realizowany zgodnie z wytycznymi przedstawionymi poniż
szymi wytycznymiej, z indywidualnym dostosowaniem do pacjenta:Odpoczynekodpoczynek przed wysiłkiem- 3 minuty
Poczpoczątek wysiłkuZasadniczozasadniczo rozpoczęcie od 50 W- W przypadku pacjentów ze znacznie obniżoną
wydajnowydolnością należy rozpocząć od 25 W. - Osoby wytrenowane powinny zacząć od 100 W i więcej.
Zwizwiększenie wysiłku fizycznego, prędkośćStopniowestopniowe zwiększanie obciążeniaZwizwiększenie o 50 W lub 25 W (w zależności od warunkówtreninguwysiłku), w razie potrzeby w zakresie wytrzymałości zwiększenie o 25 WPrprędkość 60–90 obr./min
Cacałkowity czas trwania wysiłku fizycznegoNienie dłużej niż 10–12 min
Dalszadalsza obserwacjaPopo 6 min wysiłku fizycznego
Zapis EKG i monitorowanie kliniczne
- Ciągłe monitorowanie odprowadzeń kończynowych i ze ściany klatki piersiowej, ciągły pomiar częstości
akcjirytmu serca - Zapis 12-odprowadzeniowego EKG po każdej minucie ćwiczeń (prędkość zapisu 50 mm/s) do kilku minut po zakończeniu
ćwiczeńwysiłku (patrz także artykuł Lista kontrolna EKG , Podstawy EKG) - Regularny pomiar ciśnienia tętniczego
- Stałe monitorowanie kliniczne pacjentów podczas ćwiczeń i po wysiłku
.Kontrolakontrola: kolor skóry, skłonność do pocenia się, tachypnoe (przyśpieszony oddech)Rejestrowanierejestrowanie objawów: ból w klatce piersiowej, duszność, zmęczenie
- Opuszczanie gabinetu wyłącznie po osiągnięciu stanu sprzed obciążenia wysiłkiem fizycznym:
Stanstan kliniczny- EKG
.
Kryteria przerwania badania
BezwzglWystąpienie bezwzględnednych (lub względnednych)kryteriakryteriów przerwania badania prowadzą do jego zakończenia.- W przypadku względnych kryteriów przerwania testu, zakończenie lub kontynuowanie
ćwiczeobciążeń fizycznych zależy od decyzji lekarza. - Pojedyncze skurcze komorowe lub wystąpienie bloku prawej i lewej odnogi pęczka Hisa podczas wysiłku fizycznego wymagają zwiększonej uwagi, ale same w sobie nie stanowią kryteriów przerwania badania.
Bezwzględne kryteria przerwania badania
GranicaOsiągnięta granica wysiłku fizycznego z wyczerpaniem pacjenta- Wyniki EKG
Obniobniżenie odcinka ST ≥3 mmUniesienieuniesienie odcinka ST ≥1 mm
- Wyniki badań hemodynamicznych
Spadekspadek skurczowego ciśnienia tętniczego>>10 mmHg (w porównaniu do wyjściowego ciśnienia tętniczego) z objawami niedokrwienia (dławica piersiowa, obniżenie odcinka ST)
WynikiObjawy kliniczneUmiarkowanieumiarkowanie ciężkie objawy dławicy piersiowej (ból wieńcowy)Ciciężka duszność/sinica/zblednięcie
- Zaburzenia rytmu
Utrwalonawystąpienie tachykardiitachykardia komorowakomorowej (>>30 s)- wystąpienie bloku AV stopień II lub III
- Inne
Względne kryteria przerwania badania
- Wyniki badań hemodynamicznych
Nadcinadmierny wzrost ciśnieniowynieniaześlizgtętniczego (RRmyślowy (RRsystskurczowe 230–260 mmHg,RRdiastRR rozkurczowe ≥115 mmHg)Spadekspadek ciśnienia tętniczego>>10 mmHg (w porównaniu do wyjściowego ciśnienia tętniczego) bez objawów niedokrwienia (bez dusznicy piersiowej, bez obniżenia odcinka ST)
- Arytmie serca
Polimorficznainne niż tachykardia komorowa- polimorficzna ekstrasystolia, pary (2 kolejne VES), salwy (≥3 kolejne VES)
Tachykardietachykardie nadkomorowe- Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego,
wywystąpienie bloku odnogi pęczka Hisa, którego nie moższegonastopniaodróżnić(blokodAV)tachykardii komorowej.
Możliwe powikłania
- Próba wysiłkowa EKG, przy prawidłowym wskazaniu i wykonaniu, jest ogólnie bezpieczną procedurą diagnostyczną.
- Jednak w każdym momencie, w zależności od istniejących wcześniej schorzeń i profilu ryzyka, można spodziewać się takich zdarzeń jak niezagrażające życiu zaburzenia rytmu serca, dławica piersiowa czy duszność.
Przy czym wskaWskaźniki zachorowalności <0,05% i śmiertelności><0,01% są ostatecznie bardzo niskie.>0,01%>0,05%><0,05% i śmiertelności <0,01% są bardzo niskie.
Powikłania kardiologiczne
- Nagły zgon sercowy
- OZW (ostry zespół wieńcowy)
- Tachyarytmie i bradyarytmie
NadciNadmierny wzrost ciśnieniowynieniaześlizg myślowy:tętniczego- Hipotonia z omdleniem lub bez
. - Niewydolność lewokomorowa, wstrząs
Powikłania niekardiologiczne
- Krwotok wewnątrzczaszkowy
- Hipoglikemia
- Zdarzenie zakrzepowo-zatorowe
- Lumbalgie
- Dolegliwości mięśni i stawów
Częstość występowania arytmii serca i nagłego zgonu
- Nagły zgon sercowy <0,005 %>0,005><0,005%
- Tachyarytmia komorowa 0,05–2,3%
- Tachyarytmia nadkomorowa 3,4–15%
- Skurcz komorowy dodatkowy 2–20%
- Skurcz nadkomorowy dodatkowy 4–24%
- Napadowe migotanie przedsionków 0,8%
- Przemijający blok lewej odnogi pęczka Hisa 0,4%
- Bradyarytmia <0,1%>0,1%><0,1%
Analiza, ocena i znaczenie prognostyczne
Analiza i ocena – należy uwzględnić następujące parametry
- Wydolność fizyczna/wysiłkowa
- Czas trwania wysiłku?
- Jaki poziom wydolności osiągnęli pacjenci?
Wielkowielkość wysiłku narowerkucykloergometrze (rowerkowym) w watachWielkowielkość wysiłku na bieżni jako MET (równoważnik metaboliczny)
- Jaka była przyczyna przerwania próby?
- Objawy kliniczne
- Objawy dławicy piersiowej/bólu wieńcowego? Nieadekwatna duszność (nawet przy niskim poziomie wysiłku)?
- Czy można odtworzyć zgłaszane przez pacjentów codzienne objawy związane z wysiłkiem fizycznym?
- Reakcja ciśnienia tętniczego
Fizjologiczniefizjologicznie ciągły wzrost skurczowego ciśnienia tętniczego do ok. 160–200- Niewystarczający wzrost ciśnienia tętniczego (<120–130 mmhg), a zwłaszcza spadek ciśnienia tętniczego poniżej wartości wyjściowej, mogą wskazywać na zaburzenia zdolności serca do pompowania krwi istotną chorobę wieńcową (choroba wielonaczyniowa, zwężenie pnia głównego).>120–130><120–130 mmHg), a zwłaszcza spadek ciśnienia tętniczego poniżej wartości wyjściowej, mogą wskazywać na zaburzenia kurczliwości serca i/lub istotną chorobę wieńcową (choroba wielonaczyniowa, zwężenie pnia głównego).
- Reakcja częstości
akcjirytmu sercaFizjologiczniefizjologicznie liniowy wzrost częstościakcjirytmu serca- osiągnięty odsetek maksymalnej częstości rytmu serca w %
- Opóźniony wzrost (jeśli niezwiązany z lekami):
Momożliwe wskazanie na dysfunkcję węzła zatokowego, prawdopodobnie równieżwspowodowanąkontekście chorobychorobą wieńcowejcową. Szybkiszybki wzrost:Brakbrakruchuwcześniejszej aktywności fizycznej, niedokrwistość, hipowolemia, dysfunkcja lewej komory
- Zmiany w EKG
- Arytmie?
- Zaburzenia przewodzenia?
- Obniżenie odcinka ST?
Kryteria patologiczne dotyczące oceny choroby wieńcowej
- Poziome lub zstępujące obniżenie odcinka ST
- Znaczą
cace obniżenie odcinka ST przyniskimmałym wysiłku fizycznym - Utrzymujące się obniżenie odcinka ST w fazie odpoczynku
- Obniżenie odcinka ST w wielu odprowadzeniach
- Niska wydolność fizyczna
(<75 w)>75>/wysiłkowa - Niewystarczający wzrost skurczowego ciśnienia tętniczego
(<130 mmhg)>130> - Brak wzrostu ciśnienia tętniczego lub spadek ciśnienia tętniczego wraz ze wzrostem
mocyobciążenia - Złożone arytmie komorowe podczas wysiłku (tachykardie komorowe)
- Opóźnione przywrócenie właściwej częstości
akcjirytmu serca po zakończeniu próby wysiłkowej
Istotne obniżenie odcinka ST
- Wywołane wysiłkiem fizycznym obniżenie odcinka ST spełniające poniższe kryteria jest uznawane za
wskazaniewskazujące na niedokrwienia mięśnia sercowego:
Poziomepoziome lub zstępujące obniżenie odcinka ST>>0,1 mV, wykrywalne 60–80 ms po punkcie J (przejście zespołu QRSdowodcinkaodcinek ST).
UwagaUWAGA: Niewielkie obniżenie odcinka ST (<0,15 mv) i punktu j z rosnącym przebiegiem odcinka st występuje również u zdrowych osób i można je uznać za normalne. >0,15><0,15 mv) i punktu J ze wznoszącym przebiegiem odcinka ST występuje również u zdrowych osób i można je uznać za normalne.- Obniżenie odcinka ST występuje najczęściej w odprowadzeniach V4–V6.
- W
ok.około 5–10% badań obniżenie odcinka ST występuje tylko po fazie wysiłku fizycznego!
Wartość diagnostyczna próby wysiłkowej EKG
- Przy ocenie należy mieć świadomość ograniczonej
dokładnowartości w diagnostyce chorób wieńcowych:Czuczułośćok.około 70%, swoistośćok.około 70–85- Kobiety częściej z fałszywie dodatnimi wynikami!
- Osoby
cierpiące naz nadciśnienienieniem
- Umiejscowienie obniżenia odcinka ST nie pozwala na zlokalizowanie niedokrwienia mięśnia sercowego lub
zmianyzmian w tętnicach wieńcowejcowych. - Z reguły należy spodziewać się jednoznacznie choroby wieńcowej/niekorzystnego rokowania, jeśli:
- Występuje
wcześniejszewczesne obniżenie odcinka ST. JestObniżenie odcinka ST jest znaczące (poziome lub zstępujące).DłuObniżejenie odcinka ST utrzymuje się dłużej po zakończeniu wysiłku fizycznego.
- Występuje
Przyczyny fałszywie dodatnich wyników próby wysiłkowej EKG
- Przyczyny niekardiologiczne
Ppłeć żeńskaNadciśnienie tętniczeNiedokrwistoniedokrwistośćNadczynnonadczynność tarczycyLekileki (np. psychotropowe, przeciwarytmiczne, digoksyna, itp.)
- Przyczyny kardiologiczne
Wadywady sercaKardiomiopatiekardiomiopatieTachykardiatachykardia spoczynkowa- nadciśnienie tętnicze
Znaczenie prognostyczne
- Oprócz identyfikacji pacjentów z chorobą wieńcową, wyniki próby wysiłkowej EKG wykorzystuje się do oceny rokowania.
25 - Do
markerparametrówustalonychocenianych podczas próby wysiłkowej EKG należą:36:Wytrzymawytrzymałość fizyczna (wydolność fizyczna/wysiłkowa)- Dane podane w MET (równoważnik metaboliczny) mogą być
wyprowadzaneobliczone w watachinajednostkachjednostkę masy ciała. - Jeden MET oznacza zużycie jednej kilokalorii energii przez jeden kilogram masy ciała w ciągu jednej godziny, co odpowiada zużyciu tlenu w spoczynku
(3,5 ml/kg/min). - Wydolność fizyczna jest najsilniejszym predyktorem śmiertelności i zdarzeń sercowo-naczyniowych.
- Dane podane w MET (równoważnik metaboliczny) mogą być
Niedokrwienieniedokrwienie wywołane wysiłkiem fizycznym (kliniczne i elektrokardiograficzne)Reakcjareakcja ciśnienia tętniczego- Niedociśnienie wywołane wysiłkiem fizycznym wiąże się z rozległym niedokrwieniem, ryzykiem arytmii i zwiększoną śmiertelnością.
NadciWysokie ciśnienie tętnicze wywołane wysiłkowekiem wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego.
- (Nie)kompetencja chronotropowa
- Niekompetencja chronotropowa wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością.
- Iloczyn ciśnienia i częstości (skurczowe ciśnienie tętnicze x częstość
akcjirytmu serca) (heart rate and pressure frequency product – PFP)Normalnynormalny PFP>>25- PFP <10 000 związane ze zwiększoną śmiertelnością>10 000><20 000: niekorzystne rokowanie
Zachowaniezachowanie tętna po wysiłku fizycznymZwyklezwykle spadek częstości>>22 uderzenia/min po 2 minutach w pozycji siedzącejPowolnypowolny spadek związany z gorszym rokowaniem
- Proste ilościowe określenie rokowania jest możliwe dzięki skali Duke Treadmill Score, w której wykorzystuje się 3 parametry do obliczenia ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Czasczas trwania wysiłku fizycznego w minutachObniobniżenie odcinka ST w mmWystwystąpienie dławicy piersiowej podczas wysiłku fizycznego (ograniczająca lub nieograniczająca wysiłek)- Skala
47 - Jest ona jednak zatwierdzona dla protokołu Bruce'a (ergometr z bież
niowynią), więc jej zastosowanie do ergometrii rowerowej jest ograniczone.- W przybliżeniu
wydajnowydolnośćosiągniętafizyczna określona w MET może być wykorzystana w kalkulatorze Duke Treadmill Score zamiast czasu trwania wysiłku fizycznego wyrażonego w minutach.
- W przybliżeniu
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
QuellenŹródła
LeitlinienWytyczne
- Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) do spraw postępowania w przewlekłych zespołach wieńcowych. Wytyczne ESC dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłych zespołów wieńcowych (2019). Zeszyty Edukacyjne. Kardiologia Polska. 2020; 1: 10-87. ptkardio.pl
- European Society of Cardiology. Guidelines on the management of stable coronary artery disease. Stand 2013.
LiteraturPiśmiennictwo
- Fletcher GF, Mills WC, Taylor WC. Update on exercise stress testing. Am Fam Physician 2006; 74: 1749-54. PubMed
- Smarż K, Jaxa-Chamiec T, Bednarczyk T. et al. Elektrokardiograficzne testy wysiłkowe u dorosłych: wykonanie i interpretacja. Opinia ekspertów Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Kardiologia Polska 2019; 77: 399–408. www.researchgate.net
- Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) do spraw postępowania w przewlekłych zespołach wieńcowych. Wytyczne ESC dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłych zespołów wieńcowych (2019). Zeszyty Edukacyjne. Kardiologia Polska. 2020; 1: 10-87. ptkardio.pl
- Newiński P, Pasierski T, Banasiak W. Przewlekły Zespół Wieńcowy; W: Gajewski P. Red, Interna Szczeklika 2023. Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
- Kligfield P, Lauer M. Exercise Electrocardiogram Testing - Beyond the ST Segment. Circulation 2006; 114: 2070-2082. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.105.561944
http://dx.doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.105.561944" href="http://dx.doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.105.561944" target="_blank">DOI - European Society of Cardiology. Guidelines on the management of stable coronary artery disease. Stand 2013.
https://academic.oup.com/eurheartj/article/34/38/2949/442952" href="https://academic.oup.com/eurheartj/article/34/38/2949/442952" target="_blank">academic.oup.com - Garner K, Pomeroy W, Arnold J. Exercise Stress Testing: Indications and Common Questions. Am Fam Physician 2017; 96: 293-299A.
https://www.aafp.org/afp/2017/0901/p293.html" href="https://www.aafp.org/afp/2017/0901/p293.html" target="_blank">www.aafp.org
Autor*innenAutorzy
- Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Michael Handke, Prof. Dr
.med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin, Freiburg i. Br.