Definicja: płytki krwi >450 000/µl we krwi obwodowej.
Częstość występowania: około 2% pacjentów w wieku >40 lat w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Trombocytoza wtórna w 80–90% przypadków.
Objawy: często bez określonych objawów, objawy choroby podstawowej przy trombocytozie wtórnej. Objawy zaburzeń mikrokrążenia i krążenia dużego w pierwotnej trombocytozie.
Objawy: stwierdzenie choroby podstawowej przy trombocytozie wtórnej.W pierwotnej trombocytozie objawy zakrzepicy żylnej lub tętniczej, bolesny rumień kończyn, splenomegalia.
Diagnostyka: badania laboratoryjne (morfologia WBC, rozmaz krwi) w zależności od placówki wyjaśnienie choroby podstawowej dla trombocytozy wtórnej. W przypadku podejrzenia pierwotnej trombocytozy wyjaśnienie hematologiczne (diagnostyka genetyczna, biopsja szpiku kostnego).
Leczenie: przy wtórnej trombocytozie przede wszystkim leczenie choroby podstawowej, kwas acetylosalicylowy na ogół nie jest zalecany. Przy pierwotnej trombocytozie oprócz konkretnego leczenia choroby podstawowej należy również zahamować agregację płytek krwi za pomocą kwasu acetylosalicylowego.
ogólnie przyjęta wartość graniczna z różnymi danymi w literaturze1
Częstość występowania
W przypadku około Trombocytozę rozpoznaje się u 1,5–2,2% pacjentów w wieku >40 lat w ramach podstawowej opieki zdrowotnej2.
W przeważającej większości przypadków (ok. 80–90%) występują trombocytozy wtórne3.
Roczna zapadalność na choroby zespołów mieloproliferacyjnych jako najważniejszej przyczyny pierwotnych trombocytoz wynosi 0,5–2/100 000.
Znaczenie dla praktyki lekarskiej POZ
Nierzadko przypadkowe wykrycie podczas rutynowej morfologii krwi4
Ze względu na szerokie spektrum przyczyn od licznych chorób reaktywnych, ale także przede wszystkim z uwagi na choroby nowotworowe trombocytozę należy potraktować poważnie i ją wyjaśnić.
Pacjenci z trombocytozą w ramach podstawowej opieki zdrowotnej mają zwiększone ryzyko obecności guza5.
Identyfikacja trombocytozy wtórnej w kontekście klinicznym w połączeniu z podstawową diagnostyką laboratoryjną
Obserwacja sygnałów ostrzegawczych, które uzasadniają dalsze wyjaśnienia hematologiczne.
Etiologia i patogeneza
Trombocytozy pierwotne
W pierwotnych trombocytozach występuje defekt komórek prekursorowych megakariocytów.
Pod względem klinicznym spektrum waha się od zakrzepicy do krwotoku w zależności od funkcjonalnej zdolności płytek krwi.
Leczenie obejmuje przede wszystkim leczenie choroby podstawowej.
W przypadku wtórnej trombocytozy nie udowodniono korzyści ze stosowania kwasu acetylosalicylowego; nie wydaje się, by trombocytoza per se w istotny sposób zwiększała ryzyko zakrzepicy.
W indywidualnych przypadkach można rozważyć podanie kwasu acetylosalicylowego, jeżeli jest bardzo wysoka liczba płytek krwi (np. >1 000 000/µl)4,6.
Bleeker J, Hogan W. Thrombocytosis: Diagnostic Evaluation, Thrombotic Risk Stratification, and Risk-Based Management Strategies. Thrombosis 2011; 2011: ID 536062. doi:10.1155/2011/536062 DOI
Bailey SE, Ukoumunne OC, et al. Clinical relevance of thrombocytosis in primary care: a prospective cohort study of cancer incidence using English electronic medical records and cancer registry data. Br J Gen Pract. 2017 Jun;67(659):e405-e413. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Jaishankar D. Secondary thrombocytosis. Medscape, updated Aug 10, 2022. Zugriff 11.12.22. emedicine.medscape.com
Griesshammer M, Bangerter M, Sauer T, et al. Aetiology and clinical significance of thrombocytosis: analysis of 732 patients with an elevated platelet count. J Intern Med 1999;245:295-300. PubMed
Bailey S, Ukoumunne O, Shepard Eet al. How useful is thrombocytosis in predicting an underlying cancer in primary care? a systematic review. Fam Pract. 2017;34:4-10. doi: 10.1093/fampra/cmw100. Epub 2016 Sep 28. Review. PubMed PMID: 27681942. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Harrison CN, Bareford D, Butt N, et al; British Committee for Standards in Haematology. Guideline for investigation and management of adults and children presenting with a thrombocytosis. Br J Haematol. 2010;149:352-375. PubMed
Rumi E, Cazzola M. How I treat essential thrombocythemia. Blood. 2016 Nov 17;128(20):2403-2414. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Tefferi A, Vannucchi AM, Barbui T. Essential thrombocythemia treatment algorithm 2018. Blood Cancer J. 2018 Jan 10;8(1):2. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
Michael Handke, prof. dr. n. med., specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i intensywnej opieki medycznej, Fryburg Bryzgowijski
Definicja: płytki krwi >450 000/µl we krwi obwodowej. Częstość występowania: około 2% pacjentów w wieku >40 lat w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Trombocytoza wtórna w 80–90% przypadków.