Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Niskorosłość

Co to jest niskorosłość?

Definicja

Niskorosłość określa się na podstawie tzw. krzywych wzrostu, które wskazują średni wzrost dla określonego wieku dla danej płci. U większości ludzi wzrost ciała ma klasyczny przebieg. Niektórzy rosną niewiele i mają raczej niski wzrost końcowy, inni rosną intensywniej i są bardzo wysocy. Większość ludzi ma przeciętny wzrost, a więc znajduje się w środku modelu krzywej. W celu opisania różnych wzorców wzrostu stosuje się krzywe standardowe z odchyleniami standardowymi (ang. standard deviation, SD) lub tzw. siatki centylowe. Za pomocą krzywych wzrostu można ocenić, czy dzieci lub młodzież są raczej niscy czy wysocy jak na swój wiek – można też oszacować ostateczną wysokość ciała:

  • Środkowa krzywa wskazuje średni wzrost wszystkich dzieci w  danym wieku.
  • Wartość +1 SD (+1 odchylenie standardowe) oznacza, że około 16% wszystkich dzieci w tej samej grupie wiekowej jest wyższych; -1 SD oznacza, że około 16% jest niższych.
  • Przy +/-2 SD jest to około 3% dzieci w tym samym wieku, które są jeszcze wyższe lub niższe.

Z  reguły o  niskorosłości mówi się, gdy wartości są poniżej 3 centyla (3%) wzgl. 2 odchyleń standardowych. W praktyce jednak bierze się pod uwagę również wzrost rodziców: Jeśli oboje rodzice są raczej niscy, jest mało prawdopodobne, że dziecko będzie podążało w swoim rozwoju za średnią krzywą wzrostu, więc niski wzrost może być w tym przypadku zupełnie normalny. Tylko u około 5% dzieci z niskorosłością można wykryć konkretną chorobę jako przyczynę.

Objawy

Wzrost jest niski w porównaniu ze średnią populacyjną. Mogą też wystąpić dodatkowe objawy choroby podstawowej.

Przyczyny

Najczęstsze przyczyny

  • Opóźnienie wzrostu i dojrzewania
    • Wzrost i dojrzewanie przebiegają ogólnie prawidłowo, jednak dojrzałość biologiczna jest osiągana z  opóźnieniem. W  tym przypadku wiek kostny jest w  momencie wejścia w  standardowy wiek dojrzewania opóźniony o 2-4 lata. Tempo wzrostu jest obniżone, a  dojrzewanie rozpoczyna się z  opóźnieniem.
    • Często występuje skłonność genetyczna.
    • Ostatecznie osiągany jest prawidłowy, odpowiadający warunkom rodzinnym wzrost.
  • Niskorosłość uwarunkowana rodzinnie
    • Niskorosłość uwarunkowana rodzinnie jest najczęstszą przyczyną niskorosłości.
    • Mimo, że krzywa wzrostu jest poniżej 3  centyla, to przebiega cały czas równolegle do prawidłowych krzywych wzrostu. Niskorosłość uwarunkowana rodzinnie nie jest zatem opóźnieniem rozwojowym, tylko wariantem normy. Początek pokwitania również następuje w zwykprawidłymowym czasie.
    • Ostateczny wzrost jest niższy. Dla mężczyzn jest to mniej niż 163 cm, dla kobiet mniej niż 150 cm.
    • Rozpoznanie uznaje się za potwierdzone dopiero wtedy, gdy zostaną wykluczone wszystkie inne przyczyny niedoboru wzrostu.

Rzadkie przyczyny

  • Za mały względem wieku ciążowego
    • Termin „za mały względem wieku ciążowego” (ang. small for gestational age, SGA) odnosi się do noworodków, które są zbyt małe lub zbyt lekkie w stosunku do ich wieku ciążowego.
    • U 90% tych dzieci wzrost normalizuje się do 2. roku życia.
  • Zespół Turnera
    • Wynika z  całkowitego lub częściowego braku jednego z dwóch chromosomów X u dziewcząt/kobiet.
    • Może stanowić jedną z  przyczyn niedoboru wzrostu u dziewcząt.
    • Niemowlęta mogą mieć zauważalny obrzęk karku, dłoni i  stóp.
    • Objawy u  starszych dziewcząt lub kobiet obejmują niski wzrost, niską linię włosów na karku, opadające powieki, szerokie piersi z szeroko rozstawionymi brodawkami, dużą ilość pieprzyków, krótkie czwarte palce u  rąk (palce serdeczne) lub nóg, wady rozwojowe paznokci, brak rozwoju piersi, rzadkie miesiączki lub brak miesiączki.
  • BrakZaburzenia zaopatrzeniaodżywiania
    • Niskorosłość może być spowodowana czynnikami psychologicznymi i  niedożywieniem.
  • Celiakia  (nietolerancja glutenu)
    • Choroba często objawia się już u  małych dzieci, ale może też po raz pierwszy pojawić się w dorosłym życiu.
    • Różne rodzaje zbóż (zawierające gluten) powodują zaburzenia immunologicznena tle immunologicznym w jelicie cienkim.
    • Typowe objawy to objętościowo duże, cuchnące, tłuste stolce, wzdęcia, opóźnienie wzrostu i objawy niedoboru żywieniowego u dzieci.
    • Dzieci wykazują zmniejszony przyrost masy ciała i wzrostu.
  • Nietolerancja laktozy
    • Nietolerancja laktozy może również prowadzić do zaburzeń trawiennych z  uczuciem pełności, wzdęciami i biegunką.
    • Przypisuje się jPrzyczyną niedoborowijest niedobór enzymu laktazy w błonie śluzowej jelita cienkiego.
    • Dotyczy około 15–20% populacji.
  • Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza)
    • Typowe objawy to brak energii, nietolerancja zimna, bóle mięśni, zwiększone zapotrzebowanie na sen, przyrost masy ciała, zaparcia, zawroty głowy, nieprawidłowe czucie, suchość skóry i włosów, wypadanie włosów, zachrypnięty głos.
    • Problem ten dotyczy około 1% populacji, głównie dziewcząt/kobiet.
  • Niedoczynność przysadki
    • Różne choroby przysadki mózgowej mogą prowadzić do niedoboru jednego lub więcej hormonów przysadki.
  • Niedobór hormonu wzrostu
    • Może być spowodowany chorobami przysadki mózgowej lub niektórymi innymi schorzeniami.
    • Odchylenia we wzroście pojawiają się zwykle od 2. roku życia.
  • Achondroplazja
    • Achondroplazja jest najczęstszą przyczyną ciężkiej niskorosłości ze skróconymi kończynami.
    • Choroba ta wynika z  mutacji genetycznej i  może dotyczyć innych licznych narządów.
  • Zespół Cushinga
    • Zespół Cushinga jest często wywoływany przez długotrwałe leczenie kortyzonem, rzadziej przyczyną jest guz przysadki mózgowej.
    • Typowe objawy to przyrost masy ciała, zmęczenie, brak miesiączki, zmiany psychologiczne (depresja), zwiększenie ilości podskórnej tkanki tłuszczowej na twarzy i szyi, otyłość trzewna, zwiększone owłosienie ciała u kobiet, krwawienieścieńczenie skóry, rozstępy oraz wysokie ciśnienie krwi.
  • Choroby ogólne
  • Rzadkie choroby wrodzone

Częstość występowania

Niskorosłość występuje u około 3% wszystkich dzieci.

Badania

  • Decydujące znaczenie dla rozpoznania rodzinnej niskorosłości ma długość ciała oraz początek dojrzewania rodziców i ich rodzeństwa, dziadków, a także własnego rodzeństwa.
  • W  ramach badania lekarskiego bszuka siędziemy szukać cech wskazujących na chorobę stanowiącą podłoże problemu.
  • Mierzy się wzrost, masę ciała i obwód głowy i porównuje z krzywą wzrostu.
  • Do określenia przewidywanej ostatecznej wysokości ciała można zastosować następujący wzór, który uwzględnia w obliczeniach wzrost rodziców. Liczby te opierają się jednak na wartościach statystycznych, dlatego mogą występować również znaczne odchylenia indywidualne.
    • Chłopcy: (wzrost ojca + wzrost matki + 13 cm) / 2
    • DziewczynyDziewczęta: (wzrost ojca – 13 cm  + wzrost matki) / 2
  • Jeśli podejrzewa się chorobę podstawową, przydatne mogą być badania krwi.
  • Zdjęcia rentgenowskie dłoni dostarczają informacji o wieku kościkostnym.

Leczenie

  • Ewentualna choroba podstawowa powinna być leczona.
  • HormonySuplementacja hormonu wzrostu mogąmoże być zalecanezalecana w  przypadkach udowodnionego niedoboru hormonu wzrostu i niektórych chorób.
  • Dodatkowa opieka ze strony psychologów dziecięcych może być pomocna w lepszym radzeniu sobie z  niskorosłością.

Rokowanie

Przebieg i rokowanie zależą od choroby, która stanowi przyczynę problemu. Mogą wystąpić problemy psychologiczne i trudności z otoczeniem społecznym.

Dodatkowe informacje

Autorka

  • Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
  • Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)
WachstumWzrost; KörpergrößeWzrost ciała; verzögertesOpóźniony Wachstumwzrost; WachstumshormonmangelNiedobór hormonu wzrostu; WachstumsstörungZaburzenia wzrastania; WachstumsgeschwindigkeitSzybkość wzrostu; smallSmall for gestational age; geringeNiski Körpergrößewzrost; GeringeNiski Körperendgrößerozmiar ciała; EntwicklungsverzögerungOpóźnienie wzrastania; FamiliärerRodzinny Minderwuchsniski wzrost; HormonellerHormonalny Minderwuchsniedobór wzrostu; SGA-Geburt; SmallKonstytucjonalne forzaburzenie Gestational Agewzrastania; EntwicklungsstörungZaburzenia desrozwoju Knochengewebestkanki kostnej; EntwicklungsstörungZaburzenia desrozwoju Knorpelgewebestkanki chrzęstnej; ChromosomenstörungenZaburzenia chromosomalne; Turner-SyndromZespół Turnera; HerzfehlerWady serca; StörungZaburzenia derczynności Nierenfunktionnerek; VerdauungsstörungenZaburzenia trawienia; UnterernährungNiedożywienie; WachstumsverzögerungOpóźnienie wzrostu
U większości ludzi wzrostnajwiększy przyrost wzrostu ciała ma klasycznymiejsce przebiegw wieku nastoletnim. Niektórzy rosną niewiele i majszybko osią raczej niskigają wzrost końcowy. Istnieje wiele możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy.
Niskorosłość
MB 03.03.22 Revision at 14.10.2015 21:39:53: German Version
document-information document-nav document-tools
U większości ludzi wzrostnajwiększy przyrost wzrostu ciała ma klasycznymiejsce przebiegw wieku nastoletnim. Niektórzy rosną niewiele i majszybko osią raczej niskigają wzrost końcowy. Istnieje wiele możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy.
Medibas Polska (staging)
Niskorosłość
/link/ba33a3c9caa749beb7bf071f296f069c.aspx
/link/ba33a3c9caa749beb7bf071f296f069c.aspx
niskoroslosc
SitePublic
Niskorosłość
K.Reinhardt@gesinform.de
Kmail#anna.Reinhardt@gesinformzwierzchowska3@gmail.decom
pl
pl
pl