Czym jest obrzęk tłuszczowy?
W przypadku obrzęku tłuszczowego nadmierne ilości podskórnej tkanki tłuszczowej gromadzą się na udach i podudziach, a także ramionach. Charakterystyczne jest to, że te nagromadzenia tkanki nie są w prawidłowej proporcjiproporcjonalne w stosunku do rozkładu tłuszczu w pozostałych partiach ciała. Typowym objawem tej choroby jest znaczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej na obu podudziach i udach oraz ew. w obszarze bioder i pośladków, podczas gdy górna część tułowia wygląda zwyczajnie bądź też jest znacznie bardziej smukła.
Częstotliwość występowania
Nie zdefiniowano jednoznacznie, jaki rozkład tkanki tłuszczowej uznaje się za normalny, a jaki za nieprawidłowy. Liczba osób cierpiących na tę chorobę zależy od wyznaczonej granicy. Choroba występuje niemal wyłącznie u kobiet.
Przyczyny
Przyczyna tego nieprawidłowego rozkładu tkanki tłuszczowej w organizmie nie jest znana. U niektórych pacjentów taka przypadłość dotyka także wielu członków rodziny, co może wskazywać na to, że ma ona podłoże genetyczne. Z uwagi na to, że to schorzenie dotyka niemal wyłącznie kobiet po okresie dojrzewania, istnieje możliwość, że istotną rolę odgrywają tutaj żeńskie hormony płciowe. Objawy występują niekiedy w okresie ciąży lub po nim.
Objawy i dolegliwości
Obrzęk tłuszczowy
Charakterystyczną cechą obrzęku tłuszczowego jest nagromadzenie podskórnej tkanki tłuszczowej na nogach, które wyróżniają się znacznie wyższą masą w stosunku do pozostałych partii ciała. Uda i podudzia są często wrażliwe na dotyk, a ich ucisk powoduje ból.
Choroba rozwija się stopniowo i niemal niezauważalnie: podudzia i uda stopniowo stają się bardziej korpulentne. Pierwsze zmiany można często zauważyć wokół kostek oraz zanad nimi, choć z biegiem czasu obejmują całą nogę. Charakterystyczne jest to, że nie występują na grzbiecie stopy. Choroba może się też, choć znacznie rzadziej, uwidaczniać na ramionach.
W pierwszych latach choroby skóra jest całkowicie prawidłowa, a w nogach nie gromadzi się płyn. Inaczej niż w przypadku nagromadzenia płynów w nogach obwód kończyn nie zmniejsza się po ich podniesieniu. Tłuszcz nie znika również po zmniejszeniu masy ciała.
W zaawansowanym stadium choroby postępujące nagromadzenie tkanki tłuszczowej może utrudnić lub uniemożliwić odpływ limfy oraz przepływ krwi. Wraz ze wzrostem ilości limfy lub osocza dodatkowo zwiększa się obwód nóg.
U większości pacjentów pojawia się ból oraz wrażliwość na dotyk ud i podudzi. Mają także skłonność do tworzenia się sińców. Typowe jest także uczucie ciężkości i naprężenia. Objawy mogą być dla pacjentów uciążliwe ze względów kosmetycznych, powodując również dodatkowo obciążenie psychiczne. Wielu z nich uskarża się na znaczne pogorszenie jakości życia.
Diagnostyka
Diagnozę stawia się na podstawie rozmowy oraz badania przedmiotowego. Nie ma potrzeby wykonywania badań krwi ani diagnostyki obrazowej. W przypadku wątpliwości warto wykonać badanie USG.
Leczenie
Nie jest dostępna żadna metoda umożliwiająca wyeliminowanie przyczyn choroby i jej wyleczenie. Celem leczenia jest zatem zatrzymanie postępów oraz złagodzenie ewentualnych dolegliwości. W wielu przypadkach rozwój schorzenia można zatrzymać lub przynajmniej spowolnić, spalając więcej kalorii niż przyjmuje się wraz z pożywieniem. Najważniejsze jest zatem zwiększenie zużycia kalorii- poprzez aktywność fizyczną oraz zmniejszenie ich przyjmowanej liczby wskutek zmianyzmianę diety.
W przypadku wystąpienia obrzęku limfatycznego jako powikłania wskazany może być tak zwany ręczny drenaż limfatyczny, który pozwala złagodzić dolegliwości. Ten refundowany przez NFZ zabieg wykonuje wyspecjalizowany fizjoterapeuta. U niektórych chorych ulgę przynosi zastosowanie opatrunków uciskowych.
Pozytywne rezultaty dają także nowe, małoinwazyjne metody odsysania tłuszczu. Dotychczas nie zbadano jednak wystarczająco płynących z nich korzyści. Nie wiadomo przede wszystkim, czy dają one długotrwałe efekty. W przypadku, gdy pacjentowi nie uda się powstrzymać zwiększenia masy ciała, choroba najprawdopodobniej powróci, powodując większe nagromadzenie tkanki tłuszczowej na nogach.
Przebieg i rokowanie
Nie można jednoznacznie przewidzieć, jaki przebieg będzie miało to schorzenie u poszczególnych pacjentów. Powstrzymanie wzrostu masy ciała pozwoli spowolnić jego postępy. Można dzięki temu zapobiec również powikłaniom, takim jak ból, dolegliwości stawów oraz powstawanie ran.
Dodatkowe informacje
- Aktywność fizyczna, zalecenia
- Wskazówki dotyczące zbilansowanej diety
- Obrzęk tłuszczowy – informacje dla lekarzy
AutorkaAutorzy
DrKalinan.vanmed.der Band, lekarz (recenzent)- Marlies Karsch-Völk,
specjalistkadrdsn. med., specjalista medycyny ogólnej, Monachium