Czym są przytarczyce?
Cztery gruczoły przytarczyczne, określane również jako przytarczyce znajdują siesię w okolicy szyjnej zazwyczaj w bezpośrednim sąsiedztwie górnego i dolnego bieguna tarczycy. Produkują one tzw. parathormon (PTH). Ten hormon odpowiada za regulację poziomu wapnia we krwi. Jeśli produkcja PTH jest obniżona, zbyt mało wapnia jest uwalniane z kości do krwi, czyli mamy do czynienia z hipokalcemią.
Co to jest niedoczynność przytarczyc?
Definicja
Niedoczynność przytarczyc to rzadkie schorzenie, które występuje głównie po operacjach w obrębie tarczycy, kiedy przytarczyce usuwanezostają sąusunięte same lub razem z innymi tkankami. Niedoczynność przytarczycChoroba charakteryzuje się niskim poziomem hormonu przytarczyc - parathormonu (PTH) we krwi. Ponieważ PTH odpowiada za uwalnianie wapnia do krwi, dochodzi w konsekwencji do niedoboru wapnia w organizmiekrwiobiegu (hipokalcemiahipokalcemii). ObjawiaObjawy siepojawiają tosię głównie poprzez objawy pochodzące z w narząddach, któwrych funkcjonowanie jest zależnychne od wapnia.
Objawy
Wiodącym objawem hipokalcemii jest nadpobudliwość nerwowo-mięśniowa (tężyczka) z drgawkami, i mimowolnymi skurczami mięśni oraz wahaniami nastroju. W dłuższej perspektywie może prowadzić m.in. do zmian skórnych, wypadania włosów i łamliwości paznokci. Inne długoterminowe objawy obejmują przewlekłe zmęczenie, spowolniony procesy przebudowy kości, obniżoną jakogęstość kości, zwiększone ryzyko infekcji i ogólne znaczne obniżenie jakości życia.
Przyczyny
W rzadkich przypadkach niedoczynność przytarczyc może wystąpić bez wcześniejszegoniejszej interwencji chirurgicznego usunięciaw miąższ przytarczyc. MoPrzykładem jest tęże wystąpićyczka po reakcji autoimmunologicznej, w której własny układ odpornościowy organizmu atakuje i niszczy przytarczyce – lub, może też być dziedziczna, na przykład w zespole Di-George'a.
NiedoczynnoNajczęściej niedoczynność przytarczyc występujema jednak najczęściejmiejsce po operacjach w obrębie szyi, w ramach których niszczy się lub usuwa przytarczyce.przytarczyc, Inneinne możliwe przyczyny to radioterapia w przypadku nowotworów w okolicy szyi lub w wyniku innych chorób lub np. niedoboru magnezu.
Takie same objawy jak w niedoczynności przytarczyc mogą wystąpić nawet bez odchyleń poziomuw stężeniu PTH we krwi. Taki stan nazywa się rzekomą niedoczynnością przytarczyc – wynika on ze zmniejszonegozmniejszonej działaniareakcji komórek organizmu na PTH w organizmie.
Częstość występowania
Wrodzona niedoczynność przytarczyc występuje bardzoniezwykle rzadko. WiZnaczna większość przypadków występuje po operacjach tarczycy i przytarczyc. Ogólnie szacujeSzacuje się, że problem dotyczy 10-40/100 000 osób. Około 75% wszystkich pacjentów jest w wieku powyżej 45 lat. Kobiety chorują na nią około trzy razy częściej niż mężczyźni, co prawdopodobnie wynika z częstszych operacji tarczycy u kobiet.
Badania
PrzeprowadzaneLekarzjestprzeprowadza szczegółowe badanie fizykalne izadawane sązadaje pytania o- Niedoczynność przytarczyc podejrzewa się przy obniżonym poziomie wapnia i
- W
przypadkupodejrzenia wcelu potwierdzenia rozpoznania oznacza sięrównieżwartości wapnia wmoczu24-godzinnymgodzinnej zbiórce moczu. Oznaczane są równieżinneparametrywekrwi, takie jakfosforanystężenie fosforanu imagnezmagnezu. - Dodatkowo można wykonać elektrokardiogram i
DiagnostykaW przypadku podejrzenia niedoboru hormonu przytarczyc, diagnostyka iw przypadku podejrzenia niedoboru hormonu przytarczyc.
Leczenie
- Celem leczenia jest unormowanie poziomu wapnia i
- Pacjentom podaje się wapń i
.,Pacjentomabezobjawowymw przypadku braku objawów proponuje się leczenie uzależnione od poziomu wapnia. - Wybór odpowiedniego środka zależy od tego, jak
ostryznaczny jest niedobór wapnia ijegonormalnego poziomu. Poziom wapnia powinien być zawsze dostosowany do wartości w - Pokarmy bogate w wapń – zwłaszcza mleko – są mniej zalecane w diecie ze względu na wysoką zawartość fosforanów.
- W
suplementujewprowadza sięrównieżsuplementacjętentegomikroelementmikroelementu. - Od 2017 roku dopuszczono do obrotu laboratoryjnie produkowany hormon przytarczyc (parathormon), ale tylko dla pacjentów, u których nie
możnaudało się odpowiedniokontrolowaopanować choroby za pomocą standardowej terapii.
Rokowanie
- Przy wczesnym rozpoznaniu i
leczeniuwdrożeniu leczenia rokowanie jest dobre. - W
leczenialterapii częściej niż zwykle mogą wystąpić dolegliwości ze strony nereksięgające, od kamicy nerkowej aż po niewydolność nerek. Częściej występują też dolegliwości z układu mięśnioweniowego, zmęczenie (przewlekłe) oraz lęk i - Pacjenci z
ogólnieobniżoną jakość życia. - W
Dodatkowe informacje
- Obniżony poziom wapnia (hipokalcemia)
- Niedoczynność przytarczyc – Informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Dr n. med. Caroline Beier, specjalistka ds. medycyny ogólnej, Hamburg
- Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)