Waginoza bakteryjna

Streszczenie

• Definicja: Waginozie bakteryjnej towarzyszy wydzielina z  pochwy i  nieprzyjemny zapach spowodowany zaburzeniami w  fizjologicznej mikroflorze pochwy. Przyczyna: niedobór pałeczek kwasu mlekowego i  w  konsekwencji namnażanie się bakterii beztlenowych w  pochwie (Gardnerella vaginalis, gatunków Prevotella, Mobiluncus, itp.). Wiąże się z  tym zwiększone ryzyko poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i  przedwczesnego porodu, a  także zwiększone ryzyko zakażenia po operacjach pochwy.
• Epidemiologia: Najczęstsza przyczyna nieprawidłowej wydzieliny z  pochwy.
• Objawy: Obfita, cuchnąca wydzielina, ewentualnieczasem z towarzyszącym świąddem; u  ok. 50% pacjentek waginoza przebiega bezobjawowo.
• WynikiBadanie fizykalne: Wiodącym Najczęstszym objawem jest białoszara, rzadka, czasem pienista wydzielina z  pochwy o  nieprzyjemnym zapachu, która często nasila się podczas miesiączki i  po stosunku seksualnym. Zazwyczaj brak zauważalnego zapalenia sromu lub pochwy.
• Diagnostyka: Odczyn pH pochwy >>4,5. W  obrazie mikroskopowym widoczne są tzw. komórki jeżowe (clue cells). Test zapachowy może ujawnić rybi zapach.
• TerapiaLeczenie: U  kobiet z  przypadkowo stwierdzonym, bezobjawowym zakażeniem Gardnerella leczenie nie trzebajest stosować żadnego leczeniakonieczne. Antybiotykoterapia metronidazolem lub klindamycyną doustnie lub miejscowo w  postaci żelu u  pacjentek objawowych.

Informacje ogólne

Definicja

• Przerost bakterii oportunistycznych i  zdominowanie przez nie flory bakteryjnej w pochwie. Bakterie z rodzaju Lactobacillus¹ tracą przewagę w  środowisku mikrobiologicznym pochwy.
  • Waginozie bakteryjnej często towarzyszy wydzielina z  pochwy o  nieprzyjemnym zapachu.
• Prawidłowa mikroflora pochwy kobiet dojrzałych płciowo składa się z  bakterii z  rodzaju Lactobacillus oraz przejściowych lub komensalnych bakterii beztlenowych i  tlenowych oraz gatunków Candida występujących na skórze i  w  mikroflorze jelitowej. Prawidłowe pH pochwy mieści się w  zakresie 3,8–4,4; różni się jednak w  zależności od pochodzenia etnicznego.¹.

Epidemiologia

• Najczęstsza przyczyna nieprawidłowej wydzieliny pochwowej u  kobiet dojrzałych płciowo¹
• Chorobowość
  • na całym świecie do 60%, najwyższy wskaźnik chorobowości w  Afryce
  • w  Europie Zachodniej u  mniej niż 10% kobiet¹
• Około połowa pacjentek z  potwierdzoną waginozą bakteryjną odczuwa subiektywne dolegliwości:
  • cuchnąca wydzielina
  • zwiększona ilość wydzieliny
  • ewentualnie świąd¹

Etiologia i  patogeneza

• Etiologia występowania waginozy bakteryjnej nie jest do końca jasna.^1-2.
• Niedobór bakterii kwasu mlekowego i  w  konsekwencji namnażanie się bakterii beztlenowych w  pochwie (Gardnerella vaginalis, gatunków Prevotella, Mobiluncus, itp.)¹
  • Bakterie beztlenowe wytwarzają enzymy proteolityczne, które prowadzą do nasilonego rozkładu komórek, powstawania lotnych amin i  nieprzyjemnego zapachu.
  • Tworzą biofilm na nabłonku pochwy.².
• Zmniejszony udział bakterii z  rodzaju Lactobacillus powoduje wzrost pH pochwy: typowez pHponiżej >>4,5 do nawet 7,0.¹.
• Nie u  wszystkich kobiet z  kolonizacją pochwy przez Gardnerella vaginalis rozwija się waginoza bakteryjna.
  • Zidentyfikowano 13 różnych gatunków Gardnerella, z  których niektóre wydają się prowadzić do waginozy bakteryjnej, a inne nie.³.
• Istnieje ujemnaodwrotna zależność pomiędzy stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych a  występowaniem waginozy bakteryjnej.⁴.

Czynniki sprzyjające

• Częste stosunki seksualne
• ZmianaCzęste partnerazmiany partnerów seksualnych
• LiczniCzęściej partnerzy
• Aktywnośću seksualnakobiet międzyrasy kobietamiczarnej¹
• WydajeStosowanie się,wkładki żewewnątrzmacicznej
• Palenie zakażenie występuje najcztytoniu
• Częściej w  okresie okołomenstruacyjnym.
• Stres psychospołeczny
• Predyspozycje genetyczne

ICPC-2

• X84 Vaginitis/Vulvitis

ICD-10

• N76 Inne zapalenia pochwy i  sromu
  • N76.0 Ostre zapalenie pochwy
  • N76.1 Podostre i  przewlekłe zapalenie pochwy

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Typowy wywiad lekarski i  wyniki badańbadania przedmiotowychprzedmiotowego; ponad 50% przypadków jest bezobjawowych.
• Kryteria Amsela dotyczące waginozy bakteryjnej⁵
  • pH wydzieliny >>4,5 i  co najmniej 2 z  3 następujących kryteriów:
    1. mleczna, rzadka, jednorodna, uporczywa wydzielina, ewentualnie pieniąca się
    2. rybi zapach wydzieliny po dodaniu 10-procentowego wodorotlenku potasu
    3. uwidocznienie komórek jeżowych („clue cells”) (komórekw nabłonkaobrazie pochwy opłaszczonych bakteriami)mikroskopowym
  • Jeżeli pH >>4,5 i  spełniononione są co najmniej 2 z  3 dodatkowych kryteriów, w  90% przypadków mamy do czynienia z  waginozą bakteryjną.
• Czułość i  swoistość rozpoznania klinicznego (badanie ginekologiczne, pomiar pH i  badanie mikroskopowe) wynosi odpowiednio 80% i  70%.⁶.

Diagnostyka różnicowa

• Zapalenie pochwy u  starszych kobiet
• Zapalenie pochwy wywołane przez grzyby z  rodzaju Candida
• Rzęsistkowe zapalenie pochwy (Trichomoniasis vaginalis)
• Zwiększenie ilości wydzieliny pod wpływem hormonów
• Zapalenie pochwy i  zapalenie szyjki macicy wywołane przez inne patogeny (np. paciorkowce)
• Ciała obce w  pochwie
• Nowotwory złośliwe narządów płciowych

Wywiad lekarski

• Objawy rzadko są nasilone; u  ok. 50% pacjentek choroba przebiega bezobjawowo.¹.
• Wiodącym objawem jest obfita, białoszara wydzielina o nieprzyjemnym zapachu, nieprzyjemnieczasem pachnąca wydzielina, niekiedyrównież świąd.
• Często intensywniejszy nieprzyjemny zapach
  • podczas miesiączki
  • szczególnie po stosunku seksualnym, gdyż zasadowy płyn nasienny miesza się z  wydzielinami pochwy i  uwalnia typowy rybi zapach

Badanie przedmiotowe

• Badanie ginekologiczne w gabinecie ginekologicznym

Badania w  gabinecie ginekologicznym

• 

  Komórki jeżowe (clue cells)
  Badanie ginekologiczne   
  • szarobiała, rzadka, niekiedy pieniąca się wydzielina
  • nieprzyjemny zapach
  • zazwyczaj brak zauważalnego zapalenia sromu lub pochwy
• Pomiar wartości pH pochwy: pH pochwy >>4,5 (obowiązkowo)
• Preparat natywny: uwidocznienie >>20% komórek jeżowych (clue cells) w  40-krotnym powiększeniu w  preparacie natywnym z  wydzieliną + 1 kropla soli fizjologicznej
• Clue Komórki jeżowecells to komórki nabłonka, które są opłaszczone bakteriami, co powoduje słabo zaznaczone granice komórek (patrz rysunek).
• Test aminowy: nieprzyjemny zapach wydzieliny (zwłaszcza po alkalizacji 10-procentowym roztworem wodorotlenku potasu, KOH). Wydzielina reaguje z  10% KOH. Prowadzi to do uwalniania amin i  kwasów tłuszczowych o  rybim zapachu.
• Z  wydzieliny nie należy pobierać posiewu. Stwierdzenie Gardnerella w  posiewie nie ma znaczenia, ponieważ tę bakterię można wykryć również u  kobiet bezobjawowych.

Wskazania do skierowania do specjalistyporadni ginekologicznej

• Skierowanie do gabinetu ginekologicznego w W przypadku podejrzenia waginozy bakteryjnej

TerapiaLeczenie

Cele terapiileczenia

• Leczenie zakażenia objawowego
• Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym w  bezobjawowym zakażeniu przed operacją.zabiegiem operacyjnym
• Leczenie młodych kobiet przed zajściem w  ciążę
• Ewentualnie Leczenie u  ciężarnych bezobjawowych z  wysokim ryzykiem porodu przedwczesnego⁷

Ogólne informacje o terapii leczeniu

• Leczenie waginozy bakteryjnej
  • tylko u  pacjentek objawowych ioraz
  • w  ciąży
  • Nie powinno się leczyć kobiet bezobjawowych.
• U  pacjentek objawowych efekt leczenia jest krótkotrwały w  ok. 1/3 przypadków; może być konieczne ponowieniepowtórzenie terapii; ewentualnie ponowne wystawienie recepty.
• Leczenie partnerów na ogół nie jest wskazanekonieczne. Nie udowodniono, że leczenie partnerów zapobiega nawrotom;, dlatego nie jest rutynowo zalecane.⁸.
  • W najnowszym badaniu nie wykazano poprawy częstości nawrotów przy jednoczesnym leczeniu partnerów seksualnych^-9.

Zalecenia dla pacjentek

• Unikanie alkoholu podczas leczenia metronidazolem ze względu na nudności po jego spożyciu (zespół antabusowy)
• Abstynencja seksualna do czasu ustąpienia objawów
  • W trakcie leczenia doustnym metronidazolem kobiety powinny powstrzymać się od spożywania alkoholu ze względu na możliwość wystąpienia reakcji disulfiramopodobnej.
• Unikanie irygacji pochwy, stosowania żelu pod prysznic oraz środków antyseptycznych lub szamponu w czasie kąpieli w wannie

Farmakoterapia

• Kobiety niebędące w ciąży, z  objawami  
  
  • metronidazol doustnie 500 mg 2 x 500 mg doustnierazy na dobę przez 7 dni lub
  • klindamycyna doustnie 300 mg 2 x 300 mg doustnierazy na dobę przez 7 dni lub
  • klindamycynametronidazol doustnie 2 g w  jednorazowej dawce
  • klindamycyna w kremie dopochwowym (1 x 5 g 2%) raz na dobę przez 7 dni lub
  • metronidazol w kremie żelu dopochwowym (1 x 2 g 5%) raz na dobę przez 7 dni
• Kobiety w  ciąży
  
  • metronidazol 500 mg 2 x 500 mg razy na dobę, doustnie przez 7 dni lub
  • klindamycyna w  kremie dopochwowym (1 x 5 g 2%) raz na dobę przez 7 dni

Badania przesiewowe i  leczenie u  kobiet w  ciąży bez objawów?

• Według analizy Cochrane (2013) antybiotyki zapewniają skuteczne leczenie waginozy, ale nie zmniejszają ryzyka porodu przedwczesnego przed 38. tygodniem ciąży ani ryzyka przedwczesnego pęknięcia błon płodowych.¹⁰.
• W  najnowszym badaniu leczenie waginozy bakteryjnej u  kobiet w  ciąży klindamycyną nie zmniejszyło częstości występowania późnych poronień ani porodów przedwczesnych u  kobiet o  niskim profilu ryzyka.
  • Leczenie waginozy bakteryjnej należy rozważyć u  pacjentek zagrożonych porodem przedwczesnym.⁷.
• Nie zaleca się badań przesiewowych w  kierunku waginozy bakteryjnej w  ciąży. 
• Stowarzyszenia lekarskie z USA, Danii, Kanady również nie zalecają ogólnoustrojowego leczenia waginozy bakteryjnej w ciąży w celu uniknięcia przedwczesnego porodu. 

Probiotyki

• Probiotyki z  zawartością bakterii Lactobacillus wykazują porównywalne działanie do standardowej antybiotykoterapii, zarówno w  formie doustnej, jak i  dopochwowej.^2.
• W najnowszym badaniu wykazano zmniejszenie częstości nawrotów poprzez stosowanie dopochwowych preparatów zawierających żywe pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus crispatus CTV-05) po zakończeniu leczenia waginozy bakteryjnej żelem dopochwowym z metronidazolem.
  • Wskaźnik nawrotów wyniósł 30% w porównaniu z 45% w grupie placebo^,11.

Zalecenia

• Należy wykluczyć waginozę bakteryjną:
  • przed operacją wewnątrzmaciczną
  • przed założeniem wkładki domacicznej
• WaginozęWaginoza bakteryjnbakteryjna może być przyczyną należyzaburzeń rozważyć u pacjentek z zaburzeniami krwawieniamenstruacji i  nawracającymicych zakażeniamień układu moczowego.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

• Waginoza bakteryjna przebiega bezobjawowo w przybliżeniu u  ponad 50% kobiet.
• Jest kojarzona z  aktywnością seksualną, ale może występujepować również niezależnie od aktywności seksualnejniej.
• Przebieg jest zróżnicowany i nie jest dokładnie znany.
• Objawy mogą utrzymywać się lub ustąpić bez leczenia zarówno u  kobiet ciężarnych, jak i  u  kobiet niebędących w  ciąży.
• W  ok. 30% przypadków stwierdza się nawrót w  ciągu 3 miesięcy po leczeniu, a  w  ok. 50% przypadków — w  ciągu 12 miesięcy po leczeniu.¹².
• CoPomimo, prawdaże objawy ustępują pod wpływem leczenia, terapiato leczenie nie eliminuje jednak biofilmu złożonego z  wielu gatunków mikroorganizmów, który w  czasie waginozy bakteryjnej przylega do nabłonka pochwy.

Powikłania

• Waginoza bakteryjna powoduje zwiększone ryzyko zakażeń wstępujących, takich jak:
  • zapalenie błony śluzowej macicy
  • zapalenie jajowodów
  • ropień jajowodowo-jajnikowy
• W  przypadku nieleczonej waginozy bakteryjnej istnieje zwiększone ryzyko zakażenia zwłaszcza po chirurgicznych interwencjach w  obrębie podbrzuszamiednicy mniejszej.
• Skłonności do zaburzeń krwotocznych (zapalenie błony śluzowej macicy)
• Skłonności do zakażeń układu moczowego
• Zakażenie wstępujące w  ciąży zwiększa ryzyko:
  • późnego poronienia
  • przedwczesnego pęknięcia błon płodowych
  • przedwczesnej akcji porodowej
  • porodu przedwczesnego
    
    • Istnieje zależność pomiędzy potwierdzonym histologicznie zapaleniem błon płodowych oraz dodatnimi mikrobiologicznymi posiewami z  błon płodowych i  łożyska. Badania przesiewowe i  leczenie nie wydają się zmniejszać ryzyka.¹⁰.

Rokowanie

• Rokowanie jest dobre.
• Nawroty występują w  1/3 przypadków w  trzy miesiące po leczeniu, a  w  50% przypadków — w  ciągu roku po leczeniu.

Dalsze postępowanie

• WznowieniePonowne leczenialeczenie w  przypadku nawrotów objawowych

Informacje dla pacjentów

O  czym należy poinformować pacjentki?

• Poza okresem ciąży jest to niegroźne schorzenie, które często ustępuje bez leczenia.
• Leczenie jest wskazane w  przypadku dolegliwości objawowych oraz ciąży.
• Skłonność do nawrotów: wznowienieponowne terapiileczenie jest wskazane w  przypadku nawrotu objawowej waginozy bakteryjnej.
• Badanie w  kierunku nawrotów jest wskazane w  ciąży, jeśli w  wywiadzie stwierdzono późne poronienie  lub  poród przedwczesny , nawet jeśli pełna dokumentacja pacjentki nie jest dostępna.

Informacje dla pacjentów w  Deximed

• Waginoza bakteryjna

Ilustracje

N76; N760; N761

fluor vaginalis; utflod; vulvitt; bakterielle vaginose (bv); Bakterielle Vaginose

FluorWaginoza vaginalisbakteryjna; AnomalerNieprawidłowa vaginalerwydzielina Fluorz pochwy; VaginalerWydzielina Ausflussz pochwy; VaginalfloraFlora pochwy; FischigerRybi Geruchzapach z pochwy; FischgeruchZapach aminy; Amingeruch;Zapach Geruchsbeschwerden;wydzieliny Schlüsselzellenz pochwy; Clue Cellscells

Waginoza bakteryjna

document-disease document-nav document-tools document-theme

Definicja: Waginozie bakteryjnej towarzyszy wydzielina z  pochwy i  nieprzyjemny zapach spowodowany zaburzeniami w  fizjologicznej mikroflorze pochwy. Przyczyna: niedobór pałeczek kwasu mlekowego i  w  konsekwencji namnażanie się bakterii beztlenowych w  pochwie (Gardnerella vaginalis, gatunków Prevotella, Mobiluncus, itp.). Wiąże się z  tym zwiększone ryzyko poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i  przedwczesnego porodu, a  także zwiększone ryzyko zakażenia po operacjach pochwy.

Medibas Polska (staging)

Waginoza bakteryjna

/link/86e11176a86046c191ac0e13634c8369.aspx

/link/86e11176a86046c191ac0e13634c8369.aspx

waginoza-bakteryjna

SiteDisease

Waginoza bakteryjna

K.Reinhardt@gesinform.de

Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl

pl

pl

pl