Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Gruczolakowłókniaki piersi

Streszczenie

  • Definicja: Łagodny guz piersi.
  • Epidemiologia: Występuje głównie u kobiet w grupie wiekowej 15–35 lat. Najczęstszy łagodny guz piersi. W ok. U 15% przypadków występują liczne gruczolakowłókniaki w jednej lub obu piersiach.
  • Objawy: Guzki w piersi, ewentualnie ból, często jest to rozpoznanie przypadkowe.
  • Badanie fizykalne: Wyczuwalna okrągła lub wydłużona, dobrze odgraniczona ruchoma masa.
  • Diagnostyka: Badanie przedmiotowe, diagnostyka obrazowa i w razie potrzeby biopsja gruboigłowa prowadzi do rozpoznania.
  • Terapia: Bezobjawowy gruczolakowłókniak piersi zwykle nie wymaga leczenia. U niektórych pacjentek może być wskazany zabieg chirurgiczny.

Informacje ogólne

Definicja

  • Gruczolakowłókniak jest łagodnym guzem piersi występującym u kobiet, składającym się z tkanki gruczołowej i włóknistej.
  • Wielkość jest różna, ale średnio wynosi 1–3 cm
  • 9 na 10 nowych guzków w piersi u kobiet przed menopauzą jest łagodnych
  • Są one najczęściej zlokalizowane w kwadrancie górnym bocznym. 

Epidemiologia

  • Choroba występuje głównie w wieku rozrodczym do czasu krótko przed menopauzą1.
  • Najczęstszy łagodny guz piersi
    • ok. 25% wszystkich guzków w piersi1
  • W ok. 15% przypadkach liczne gruczolakowłókniaki występują w tej samej piersi lub w obu piersiach.

Etiologia i patogeneza

  • Przyczyna nie jest znana, ale wydaje się, że pewną rolę odgrywa mechanizm wyzwalany przez hormony.
    • wczesne występowanie w okresie przedmenopauzalnym, regresja w okresie menopauzy
    • powiększenie w okresie ciąży i podczas leczenia estrogenami2
  • Histologia: Typowa jest proliferacja zrębu ze szczelinowatymi, skompresowanymi elementami nabłonkowymi
  • Gruczolakowłókniaki piersi dzieli się na
    • gruczolakowłókniaki proste
      • Zawierają nieproliferującą tkankę gruczołową i włóknistą.
      • Kobiety z gruczolakowłókniakiem prostym bez podwyższonego ryzyka nowotworu piersi w rodzinie nie mają podwyższonego ryzyka rozwoju nowotworu złośliwego3.
    • gruczolakowłókniaki złożone
      • Zawierają zmiany proliferacyjne.
      • W przypadku wieloośrodkowych (mnogie gruczolakowłókniaki zlokalizowane w różnych kwadrantach piersi) zmian proliferacyjnych są związane z nieznacznie podwyższonym ryzykiem zezłośliwienia zmiany.
      • W ramach diagnostyki różnicowej pod uwagę mogą być brane guzy liściaste.
    • gruczolakowłókniaki olbrzymie
      • włókniakogruczolaki o wielkości >10 cm 
      • histologicznie czasami trudne do odróżnienia od guzów liściastych
    • włógruczolakowłókniaki młodzieńcze
      • występowanie pomiędzy 10. a 18. rokiem życia
      • rzadziej niż w innych grupach wiekowych

Czynniki predysponujące

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła4.
  • Regularny cykl wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju gruczolakowłókniaka w okresie przedmenopauzalnym, ale z niższym ryzykiem w okresie pomenopauzalnym.
  • Starszy wiek (>32 lata) w chwili urodzenia pierwszego dziecka wiąże się z niższym ryzykiem niż wiek młodszy.
  • BMI >30 wiąże się z niższym ryzykiem wystąpienia wszystkich łagodnych chorób piersi.
  • Stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych >8 lat wiąże się ze zwiększonym ryzykiem.
  • Rak piersi w wywiadzie rodzinnym zwiększa ryzyko.

ICD-10

  • D24 Nowotwór niezłośliwy gruczołu sutkowego [sutka]
  • N63 Nieokreślony guzek w sutku [gruczole sutkowym]

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Połączenie wyników badania przedmiotowego, diagnostyki obrazowej (mammografia, badanie ultrasonograficzne) i cytologii aspiracyjnej cienkoigłowej daje najbardziej wiarygodne rozpoznanie (potrójna ocena kliniczna).
  • Jeżeli wyniki mammografii są jednoznaczne, dalsza diagnostyka nie jest konieczna.

Diagnostyka różnicowa

  • Zobacz też artykuł guzek w piersi.
  • Rak piersi
  • Fibroadenomatoza
  • Guz liściasty
  • Brodawczak wewnątrzprzewodowy
  • Tłuszczak
  • Martwica tkanki tłuszczowej
  • Torbiel
  • Zapalenie sutka
  • Ropień piersi
  • Błędniaki
  • Rzekomonaczyniakowy rozrost zrębu piersi (PASH)
  • Węzły chłonne gruczołu sutkowego

Wywiad lekarski

  • Często wykrywane przypadkowo w przesiewowych badaniach mammograficznych, bez objawów
  • Wizyta u lekarza z powodu samodzielnego wykrycia guza piersi
    • często bez dolegliwości
    • czasami ból3
  • Wywiad lekarski na temat:
    • czasu obecności, dynamiki wzrostu
    • objawów współistniejących
      • powiększenie węzłów chłonnych
      • wydzielina z piersi
      • objawy ogólne
      • gorączka
    • wywiadu rodzinnego dotyczącego raka piersi

Badanie przedmiotowe

  • Badanie palpacyjne piersi 
    • okrągła lub wydłużona, dobrze odgraniczona ruchoma masa1
    • u starszych pacjentek może być także twardsza lub mniej ruchoma
  • Badanie palpacyjne węzłów chłonnych pachowych

Diagnostyka specjalistyczna

  • Mammografia
    • wynik patognomoniczny: typowy obraz gładko odgraniczonego ogniska, ewentualnie ze zwapnieniami typu popcorn1
    • ograniczona czułość przy dużej gęstości mammograficznej, stąd też w tym przypadku USG uzupełniające
      • Młodsze kobiety mają zazwyczaj dużą gęstość mammograficzną.
  • Badanie ultrasonograficzne
    • owalne, gładko odgraniczone hipoechogeniczne ogniska wypierające otaczający miąższ
    • w przypadku szybko rosnących raków piersi u młodszych kobiet ryzyko pomyłki z gruczolakowłókniakiem w badaniu ultrasonograficznym1
  • Biopsja przezskórna – uzasadniona w przypadku następujących wyników: 
    • niejasny wynik badania ultrasonograficznego
    • tendencja wzrostowa potwierdzona przedmiotowo lub ultrasonograficznie
    • nowe nieprawidłowości w badaniu palpacyjnym w okresie menopauzy
    • lite ognisko w przypadku stwierdzenia czynników ryzyka w wywiadzie lekarskim (wywiad rodzinny, mutacja BRCA)
    • ognisko z podejrzanymi mikrozwapnieniami stwierdzone w badaniu mammograficznym1
  • Cytologia aspiracyjna cienkoigłowa
    • nieodpowiednia w przypadku litych zmian

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Skierowanie do gabinetu ginekologicznego w celu wykonania badania ultrasonograficznego i w razie potrzeby dalszej diagnostyki

Terapia

Cele terapii

  • Uniknięcie przeoczenia raka piersi
  • Potwierdzenie rozpoznania

Terapia

  • Bezobjawowe gruczolakowłókniaki nie wymagają terapii1. 
  • Wskazania do usunięcia chirurgicznego3 
    • występowanie objawów (ból)
    • szybki wzrost
    • gruczolakowłókniaki >5 cm
    • na życzenie pacjentki
  • Opcje terapeutyczne  
    • wycięcie chirurgiczne 
    • biopsja mammotomiczna wykonywana pod kontrolą ultrasonograficzną1 
    • procedury eksperymentalne5-6
      • krioablacja
      • leczenie wysokoskoncentrowanymi ultradźwiękami (HIFU)
  • Podejmując decyzję za wycięciem lub przeciw, należy również rozważyć wady terapii chirurgicznej:
    • powstawanie blizn
    • zmiany kształtu piersi spowodowane usuniętą tkanką
    • uszkodzenie układu przewodów gruczołu piersiowego
    • utrudnienie interpretacji wyników kolejnych mammografii7

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Dalsze postępowanie: badanie przedmiotowe i ultrasonograficzne co 6 miesięcy przez 2 lata3
    • w przypadku stabilnych wyników kolejne kontrole tylko w razie podwyższonego ryzyka wystąpienia nowotworu piersi potwierdzonego wywiadem rodzinnym
  • U wielu pacjentek gruczolakowłókniaki ulegają częściowej lub całkowitej regresji.

Rokowanie

  • Dobre, często spontaniczna regresja

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Stachs A, Stubert J, Reimer T, Hartmann S: Benign breast disease in women. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 565–74. DOI: 10.3238/arztebl.2019.0565. www.aerzteblatt.de
  2. Krings G, Bean GR, Chen YY: Fibroepithelial lesions; The WHO spectrum. Semin Diagn Pathol 2017; 34: 438–52. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Bodine AM, Holahan B, Mixon A. Benign Breast Conditions. J Am Osteopath Assoc. 2017 Dec 1;117(12):755-760. www.degruyter.com
  4. Johansson A, Christakou AE, Iftimi A et al. Characterization of Benign Breast Diseases and Association With Age, Hormonal Factors, and Family History of Breast Cancer Among Women in Sweden. JAMA Netw Open. 2021 Jun 1;4(6):e2114716. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Golatta M, Harcos A, Pavlista D, et al.: Ultrasound-guided cryoablation of breast fibroadenoma: a pilot trial. Arch Gynecol Obstet 2015; 291: 1355–60. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Tomkovich KR: Interventional radiology in the diagnosis and treatment of diseases of the breast: a historical review and future perspective based on currently available techniques. Am J Roentgenol 2014; 203: 725–33. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Sabel MS. Overview of benign breast disease. UpToDate, last updated Dec 2021. www.uptodate.com
  8. Mareti E, Vatopoulou A, Spyropoulou GA, Papanastasiou A, Pratilas GC, Liberis A, Hatzipantelis E, Dinas K. Breast Disorders in Adolescence: A Review of the Literature. Breast Care (Basel). 2021 Apr;16(2):149-155. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Santen RJ, Mansel R. Benign breast disorders. N Engl J Med 2005; 353: 275-85. PubMed

Autorzy

  • TomaszKarolina SobalskiPogorzelska, lekarz, specjalistaw trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej; iUniwersytet chorób wewnętrznych, NZOZ Gabinet Lekarza RodzinnegoMedyczny w ZielonkachBiałymstoku (recenzent)
  • TomaszSławomir TomasikChlabicz, Drprof. dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej,; Uniwersytet Jagielloński Collegium MedicumMedyczny w KrakowieBiałymstoku (redaktor)
  • Franziska Jorda, dr n. med., specjalista w dziedzinie chirurgii trzewnej, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Kaufbeuren
D24; N63
fibroadenom; Fibroadenom in der Brust
Łagodny guz piersi; Rak piersi; Nowotwór piersi; Guzek w piersi
Gruczolakowłókniaki piersi
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Łagodny guz piersi. Epidemiologia: Występuje głównie u kobiet w grupie wiekowej 15–35 lat. Najczęstszy łagodny guz piersi. W ok. U 15% przypadków występują liczne gruczolakowłókniaki w jednej lub obu piersiach.
Medibas Polska (staging)
Włókniakogruczolak piersi
/link/7403c388b56642ccab64c4f7cb1d249f.aspx
/link/7403c388b56642ccab64c4f7cb1d249f.aspx
wlokniakogruczolak-piersi
SiteDisease
Włókniakogruczolak piersi
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#magda.labecka@gmail.com
pl
pl
pl