Co to jest zakażenie grzybicze pochwy?
Zakażenie grzybicze pochwy (kandydoza pochwy) jest spowodowane przez drożdżaki, często Candida albicans. Zakażenie może rozprzestrzenić się również na zewnętrzny obszar łonowy.
Mimo że choroba zazwyczaj nie jest groźna, to jej objawy są bardzo nieprzyjemne dla dotkniętych nią kobiet i mogą znacznie obniżyć jakość ich życia.
Objawy
- Objawy obejmują pieczenie i swędzenie w pochwie, wokół wejścia do pochwy i na wargach sromowych oraz dyskomfort podczas oddawania moczu.
- Typowa jest bezwonna, biała, początkowo cienka, a później grudkowata wydzielina (upławy).
- Błona śluzowa jest zaczerwieniona.
- Dla wielu pacjentów stosunek płciowy wiąże się z bólem i wrażliwością.
- Objawy często nasilają się przed miesiączką.
Przyczyny
Grzyby drożdżopodobne (Candida) występują w pochwie wielu kobiet i nie wywołują objawów. Różne czynniki sprzyjające mogą doprowadzić do zakażenia z objawami.
Candida albicans to najczęstszy patogen odpowiedzialny za zakażenie grzybicze pochwy. Tylko około 10% przypadków jest spowodowanych przez inne gatunki Candida.
Czynniki sprzyjające
- Osłabiona miejscowa odporność i niekorzystny skład flory pochwy sprzyjają zakażeniom grzybiczym.
- Pewną rolę odgrywają również czynniki hormonalne. Zakażenia grzybicze występują częściej w czasie ciąży i podczas przyjmowania estrogenów.
- Leczenie antybiotykami może wywołać infekcję grzybiczą. Antybiotyki hamują wzrost „dobrych bakterii“ normalnej flory pochwy, które tradycyjnie żyją razem z grzybami występującymi w niewielkich ilościach w pochwie. Jeśli bakterie zostaną zabite, grzyb może się rozprzestrzenić i znacznie rozmnożyć.
- Terapia kortyzonem lub leki tłumiące układ odpornościowy mogą również wywołać infekcję grzybiczą pochwy.
- Stosunek płciowy może prowadzić do nasilenia objawów.
- Innymi sprzyjającymi czynnikami są choroby, takie jak cukrzyca i alergie, nadwaga, predyspozycje genetyczne oraz stres psychospołeczny.
- Pewną rolę może również odgrywać dieta. Diety bogate w węglowodany i cukier, a także produkty mleczne, wydają się sprzyjać infekcjom grzybiczym.
Częstość występowania
Zakażenie grzybicze pochwy to częsta dolegliwość. Większość kobiet (ok. 70–75%) zapada na nią raz lub kilka razy w życiu. U około 8% wszystkich kobiet rozwija się przewlekłe, nawracające zakażenie z więcej niż 4 epizodami w ciągu roku.
Badania dodatkowe
Diagnozę stawia się, gdy występują typowe objawy i można wykryć mikroskopowo komórki grzybów. Podczas badania ginekologicznego pobiera się wymaz z błony śluzowej pochwy i bada pod mikroskopem. W niejasnych przypadkach i powtarzających się infekcjach zalecany jest posiew na obecność grzybów. Należy wykluczyć inne możliwe patogeny.
Według jednego z badań, tylko jedna trzecia kobiet, które myślały, że mają infekcję grzybiczą, mogła potwierdzić tę diagnozę. Dlatego leczenie należy rozpocząć dopiero po badaniu lekarskim.
Leczenie
Leczenie zakażenia grzybiczego pochwy jest zwykle konieczne tylko wtedy, gdy występują objawy.
Leki
Leczenie polega na stosowaniu środków przeciwgrzybiczych, które eliminują grzyby. Miejscowo stosuje się tabletki dopochwowe, czopki lub kremy. W niektórych przypadkach przepisywane są tabletki doustne.
Leczenie miejscowe
W większości przypadków przy pierwszym wystąpieniu choroby wystarcza miejscowe leczenie imidazolami (np. klotrimazolem). Czopki dopochwowe lub tabletki podaje się zwykle przez 1– dnijednorazowo. W razie potrzeby można również zastosować krem na wargi sromowe i wejście do pochwy. Niektóre środki są dostępne bez recepty w aptece. Należy przeczytać i postępować zgodnie z instrukcjami zawartymi w ulotce dołączonej do opakowania.
Tabletki
Jeśli leczenie miejscowe w okolicy narządów płciowych nie jest możliwe lub pożądane, można zastosować leczenie tabletkami (np. flukonazolem). Są one zwykle podawane przez 1 dzień i są dostępne na receptę.
Leczenie tabletkami jest również zalecane w przypadku przewlekłych, nawracających zakażeń grzybiczych. W przypadku częstych nawrotów może być zalecane długotrwałe leczenie, np. cotygodniowe, a następnie comiesięczne przyjmowanie tabletek flukonazolu. Terapia podtrzymująca trwa kilka miesięcy.
Leczenie partnerów jest zalecane tylko w przypadku wystąpienia dolegliwości i nawracających infekcji.
Leczenie w okresie ciąży
- Zakażenie grzybicze pochwy może być leczone miejscowo klotrimazolem podczas ciąży.
- W czasie ciąży występuje zwiększone ryzyko. Zakażenie grzybami drożdżopodobnymi może zostać przeniesione na dziecko podczas porodu i prowadzić do powikłań. Dlatego nawet infekcje bezobjawowe powinny być leczone w ciągu ostatnich 6 tygodni ciąży.
Zapobieganie
- Jeśli to możliwe, należy ograniczyć czynniki sprzyjające
(patrz wyżej). - Lepiej nie myć okolic intymnych mydłem, a jedynie ciepłą wodą i ewentualnie specjalnymi płynami do higieny intymnej.
- Zbyt częste mycie wysusza błony śluzowe i zwiększa ryzyko infekcji.
- Nie należy również nosić obcisłej i syntetycznej bielizny oraz obcisłych spodni czy rajstop. Zalecana jest bielizna bawełniana.
- Możesz spróbować stosować probiotyki jako środek zapobiegawczy. Nie ma jednak jeszcze wystarczających dowodów na ich skuteczność.
Rokowanie
Rokowanie jest dobre, a choroba jest zazwyczaj niegroźna. W czasie ciąży mogą wystąpić powikłania.
Ostra infekcja ustępuje samoistnie lub po zastosowaniu leków przeciwgrzybiczych w ciągu kilku dni. W przewlekłych zakażeniach grzybiczych częste są nawroty po zakończeniu terapii.
Dodatkowe informacje
- Kandydoza sromu i pochwy – Informacje dla lekarzy
Autorka
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent