Informacje ogólne
Gruczoły sutkowe składają się z gruczołów mlecznych i przewodów mlecznych. Ponadto gruczoły otoczone są obfitą tkanką tłuszczową i łączną. Guzy i guzki mogą występować w gruczołach i przewodach mlecznych, a także w tkance tłuszczowej i łącznej. Ponadto guzki w skórze nad gruczołami sutkowymi łatwo pomylić z guzkami piersi. Gruczolakowłókniak (fibroadenoma) – guzek tkanki łącznej – jest najczęstszym łagodnym guzkiem piersi. Najczęstszą zmianą złośliwą jest rak piersi w przewodach mlecznych.
Spośród wszystkich guzków wykrywanych w piersi zdecydowana większość jest łagodna. Guzki są samodzielnie wykrywane przez 85% dotkniętych nimi kobiet.
Powody wizyty u lekarza
Większość kobiet, które konsultują się z lekarzem z powodu guzków w piersi, zdaje sobie sprawę z zagrożenia rakiem i postępuje rozsądnie. Najczęściej od razu zgłaszają się do lekarza. Niektóre jednak żyją z tą niepewnością aż do momentu powiększenia się guza.
Tymczasem co ósma kobieta w krajach uprzemysłowionych zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia. Dlatego też należy regularnie badać piersi pod kątem guzków, aby potwierdzić lub wykluczyć podejrzenie raka.
Coroczne badanie palpacyjne piersi wykonywane jest przez lekarza ginekologa. W ramach wczesnego wykrywania raka piersi wszystkie kobiety w wieku od 50 do 69 lat powinny być również zapraszane na mammografię w regularnych odstępach czasu.
Zmiany związane z wiekiem
Gruczoły sutkowe są pod wpływem hormonów i zmieniają się wraz z upływem czasu. Istnieje szereg typowych zmian dla różnych grup wiekowych. Liczba raków piersi wzrasta wraz z wiekiem i praktycznie nie występuje poniżej 25. roku życia, a poniżej 45. roku życia jest rzadkością.
- Jednak poniżej 25. roku życia mogą pojawić się torbiele (jamy wypełnione płynem) w przewodach mlecznych, gruczolakowłókniaki (łagodne guzki z luźnej tkanki łącznej) lub zmiany w skórze.
- Między 26. a 35. rokiem życia częściej występuje obrzęk gruczołów sutkowych spowodowany działaniem hormonów i zastojem pokarmu. Częste są również zmiany związane z karmieniem piersią. Raki są nadal rzadkie, ale nie można ich wykluczyć.
- Do 50. roku życia w gruczołach i przewodach mlecznych często występują łagodne guzki. Nadal mogą też występować gruczolakowłókniaki. Należy jednak zwracać uwagę na ryzyko wystąpienia raka w tej grupie wiekowej.
- Od 50. roku życia zawsze podejrzewa się, że nowy guzek w piersi jest rakiem, dopóki nie zostanie udowodnione, że jest inaczej. Jednak w tym wieku możliwe są również łagodne guzki. Podczas terapii hormonalnej mogą wystąpić zmiany hormonalne i torbiele.
Badania dodatkowe
Wiele kobiet regularnie samodzielnie bada swoje piersi (samobadanie piersi). Jednak wiele guzków jest wykrywanych przypadkowo, na przykład podczas brania prysznica.
Podczas badania lekarskiego piersi są systematycznie badane palpacyjnie w celu znalezienia ewentualnych guzków i oceny ich rodzaju. W większości przypadków ustalenia lekarza uzupełniane są badaniem mammograficznym lub ultrasonograficznym. Przy podejrzeniu złośliwego guzka zawsze zleca się dalsze badania w postaci mammografii, USG piersi i pobrania próbek tkanek.
Dodatkowe informacje
- Łagodny guzek w piersi
- Guzek tkanki łącznej (gruczolakowłókniak) w piersi
- Rak piersi
- Guzek w piersi – Informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Julia Trifyllis, dr n. med., specjalista w dziedzinie ginekologii i położnictwa, Münster/W.