Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ból gardła

Co to jest ból gardła?

Jako ból gardła określa się ból lub dyskomfort w gardle, który może trwać od kilku godzin do kilku dni/tygodni. Ostry ból gardła trwa maksymalnie 14 dni.

Co może być przyczyną?

Ból gardła może mieć wiele różnych przyczyn. Ograniczymy się tutaj do wymienienia najważniejszych z nich.

Najczęstsze przyczyny

  • Zakażenie górnych dróg oddechowych lub zapalenie gardła (nieżyt gardła)
    • Najczęściej jest to zakażenie wirusowe.
    • Powoduje dyskomfort w nosie i gardle, a dodatkowo — umiarkowane zaburzenia połykania. Ogólny stan fizyczny prawie nie ulega pogorszeniu, a gorączka występuje rzadko.
    • Migdałki i pierścień gardłowy mogą być zaczerwienione.
  • Paciorkowcowe zapalenie migdałków (zapalenie migdałków)
    • Zakażenie bakteryjne paciorkowcami grupy A.
    • Paciorkowce grupy A są odpowiedzialne za nawet 5–10% przypadków bólu gardła u dorosłych przyjmowanych w gabinetach lekarskich. Dzieci są bardziej narażone na tę chorobę. Stanowi ona u nich 15–30% przypadków.
    • Chorzy mają złe samopoczucie i zaburzenia połykania.
    • Klasycznym objawem są zaczerwienione, obrzęknięte migdałki z wysiękiem ropnym.
    • Szyjne węzły chłonne mogą być powiększone. Często występuje gorączka, kaszel jest nieobecny.
  •  Gorączka gruczołowa Pfeiffera, mononukleoza
    • Zazwyczaj dotyka młodzież, jest spowodowana zakażeniem wirusowym.
    • Znana jest także pod nazwą "choroba pocałunków".
    • Objawy są bardzo zróżnicowane i obejmują ogólne osłabienie w stopniu od umiarkowanego do nasilonego, często zgłaszane są objawy miejscowe w gardle, a niekiedy przebieg choroby jest przewlekły. Ogólny stan fizyczny jest pogorszony i występuje gorączka. Migdałki są opuchnięte i czerwone, a u połowy osób dotkniętych chorobą tworzy się na nich białawy nalot. Węzły chłonne w szyi są wyraźnie powiększone, ewentualnie również w badaniu palpacyjnym są wyczuwalne śledziona i wątroba.
  • Herpangina
    • Herpangina to zakażenie wirusowe występujące najczęściej u dzieci do 4. roku życia.
    • Początek choroby ma ostry charakter, występuje wysoka gorączka, ogólne złe samopoczucie i zaburzenia połykania. Błona śluzowa policzków jest silnie zaczerwieniona, a na podniebieniu (ewentualnie także na migdałkach) tworzą się pęcherzyki, które po pęknięciu pozostawiają drobne rany. Pęcherzyki pojawiają się tylko chwilowo i nie zawsze są wykrywalne.
    • Objawy ustępują samoistnie po kilku dniach.
  • Szkarlatyna
    • Zakażenie bakteryjne (spowodowane toksynami wytwarzanymi przez niektóre paciorkowce grupy A).
    • Migdałki są objęte stanem zapalnym, opuchnięte i ewentualnie pokryte krostami ropnymi. W ciągu kilku dni pojawia się wysypka skórna, intensywne zaczerwienienie policzków z pominięciem jedynie małego trójkąta między ustami a podbródkiem i ewentualnie tzw. "język malinowy" z wyraźnie wystającymi brodawkami językowymi. Po ustąpieniu choroby skóra na dłoniach i podeszwach stóp zaczyna się łuszczyć.
  • Ropień migdałka (ropień okołomigdałkowy)
    • Jest to zakażenie tkanki na powierzchni lub wokół jednego z migdałków podniebiennych. Zakażenie powoduje rozprzestrzenianie się stanu zapalnego z migdałków podniebiennych na okoliczne tkanki.
    • Choroba często zaczyna się od zapalenia migdałków. Stopniowo nasila się ból gardła oraz wzrasta gorączka. Pojawiają się nieprzyjemny zapach z ust, chrypka i zaburzenia połykania. 

Rzadkie przyczyny

  • Ciało obce
    • Przede wszystkim małe dzieci czasem połykają niepostrzeżenie np.: element zabawki. Jeśli przedmiot utknie w obszarze gardła lub przełyku, prowadzi to do dolegliwości bólowych. Jeśli dziecko ma problemy z oddychaniem, należy pilnie wezwać pogotowie.
  • Zapalenie nagłośni (nagłośniowe zapalenie krtani)
    • Jest to ostry, zagrażający życiu stan zapalny nagłośni.
    • Ilość zachorować drastycznie spadła od czasu wprowadzenia szczepień przeciwko bakteriom Haemophilus influenzae.
    • Chore dzieci są silnie wyczerpane, mają gorączkę, duszność z gwiżdżącymi odgłosami przy wdechu oraz zaburzenia połykania z towarzyszącym ślinotokiem.
  • Błonica
    • Jest to choroba bakteryjna wywoływana przez Corynebacterium diphtheriae.
    • Obecnie występuje coraz rzadziej, szczepienie przeciwko błonicy należy do szczepień obowiązkowych w Polsce.
    • Typowym objawem jest białawo-żółty nalot na migdałkach podniebiennych, szczekający kaszel, utrudniony wdech i gwiżdżące odgłosy przy oddychaniu. Towarzyszy ogólne osłabienie. 

Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?

Do lekarza należy zgłosić się, gdy stanowi zapalnemu gardła towarzyszą trudności w oddychaniu, ogólne osłabienie, silny ból gardła lub inne objawy.

Wizyta jest zalecana także wtedy, gdy dolegliwości nie ustępują lub wręcz nasilają się po kilku dniach mimo odpoczynku.

Badania

Wywiad lekarski

W celu ustalenia przyczyny lekarz może zadać następujące pytania:

  • Od jak dawna występują te dolegliwości?
  • Czy jest Pan(i) przeziębiony(-a)? Czy Pan(i) kaszle?
  • Czy czuje się Pan(i) osłabiony(-a)? Czy występuje gorączka?
  • Czy ma Pan(i) trudności z połykaniem?
  • Czy bolą uszu?

Lekarz zajrzy do gardła i wykona badanie palpacyjne zewnętrznej części szyi. Jeśli węzły chłonne są bardzo obrzęknięte, palpacyjnie bada się również węzły chłonne w dołach pachowych i pachwinach oraz wątrobę i śledzionę.

Wymaz z gardła/badanie krwi

W przypadku podejrzenia bakteryjnego zakażenia gardła u dzieci w wieku od 3 do 15 lat może zostać pobrany wymaz z gardła w celu wykonania szybkiego testu na obecność paciorkowców. W celu wykluczenia innych chorób (np. mononukleozy) może zostać wykonane badanie krwi.

Skierowanie do specjalisty

Większość przypadków bólu gardła jest leczona przez lekarzy rodzinnych lub pediatrów. W przypadku podejrzenia np.: ropnia migdałka lub innych konkretnych przyczyn można otrzymać skierowanie do laryngologa.

W rzadkich przypadkach, gdy mamy do czynienia z poważną chorobą (np. błonicą lub w pojedynczych przypadkach z mononukleozą), może być wymagana hospitalizacja.

Leczenie

W przypadku ostrego bólu gardła niewskazującego na poważną przyczynę lub przy niepowikłanym przebiegu z objawami przeziębienia może wystarczyć leczenie polegające na łagodzeniu dolegliwości.

W przypadku podejrzenia zakażenia bakteryjnego można rozważyć podanie antybiotyków.

Co można zrobić we własnym zakresie?

Większość stanów zapalnych gardła lub podrażnień w jamie ustnej i gardle ustępuje samoistnie bez leczenia. Powikłania są rzadkie, a objawy zwykle łagodne do umiarkowanych. Dostateczna ilość płynów, odpoczynek oraz powstrzymanie się od palenia mają ogromne znaczenie dla powrotu do zdrowia. Antybiotyki nie skracają w takich przypadkach czasu trwania choroby i nie przynoszą złagodzenia objawów, mogą natomiast prowadzić do działań niepożądanych. Dlatego powinny być stosowane tylko w uzasadnionych przypadkach i gdy istnieją jednoznaczne oznaki przyczyny bakteryjnej. Pastylki do ssania i przeciwzapalne środki przeciwbólowe (np. ibuprofen) mogą działać łagodząco.

Jeśli jednak ból nie ustępuje, nasila się lub od początku jest bardzo uciążliwy, należy wyjaśnić z lekarzem, czy mamy do czynienia z zakażeniem paciorkowcami. Takie zakażenia często leczy się antybiotykami. Lekarz może również ocenić prawdopodobieństwo zachorowania na mononukleozę

Dodatkowe informacje

Autorzy

  • Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)
  • Lek. Susanna Allahwerde, specjalista ds. medycyny ogólnej, Berlin
  • Dr n. med. Marlies Karsch-Völk,, specjalistka ds. medycyny ogólnej, Monachium
Przeziębienie; Ból gardła; Paciorkowiec; Infekcja migdałków; Powiększone migdałki; Ropień migdałków; Ból w gardle; Dyskomfort w gardle; Zakażenie paciorkowcami; Wirus Epsteina-Barr; EBV; Mononukleoza; Zakażenie górnych dróg oddechowych; Infekcja dróg oddechowych; Infekcja wirusowa; Zapalenie gardła; Zapalenie migdałków
Ból gardła jest bardzo powszechny. Jest to nieprzyjemne odczucie w obszarze gardła, często związane z podrażnieniem, stanem zapalnym lub infekcją. Objawia się uczuciem suchości, pieczenia, bólu podczas połykania lub mówienia. Najczęściej jest spowodowany wirusowymi stanami zapalnymi gardła.
Ból gardła
SA 25.02.22 CCC MK 02.05.2020 Korrektur. Revision at 15.07.2015 07:56:28: Små endringer. Revision at 04.11.2011 14:19:21: ny hyperlenke. dokumentet er oppdatert SM 18.01.17
document-information document-nav document-tools
Ból gardła jest bardzo powszechny. Jest to nieprzyjemne odczucie w obszarze gardła, często związane z podrażnieniem, stanem zapalnym lub infekcją. Objawia się uczuciem suchości, pieczenia, bólu podczas połykania lub mówienia. Najczęściej jest spowodowany wirusowymi stanami zapalnymi gardła.
Medibas Polska (staging)
Ból gardła
/link/5f779c1d4b90453a98413a479b2b97b3.aspx
/link/5f779c1d4b90453a98413a479b2b97b3.aspx
bol-gardla
SitePublic
Ból gardła
K.Reinhardt@gesinform.de
livej.com#magdamroz@konsylium24.labecka@gmail.compl
pl
pl
pl