Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

ZastoinoweWyprysk zapaleniei skóryzmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej

Streszczenie

  • Definicja: Zmiany skórne spowodowane zastojem żylnym, często wywołane przewlekłą niewydolnością żylną.
  • Epidemiologia: Częstość występowania wzrasta z  wiekiem.
  • Objawy: Swędzenie Świąd, zaczerwienienie, opuchliznaobrzęk i  uczucie napięcia w  podudziu.
  • Obraz kliniczny: Obrzęk, hiperpigmentacja, sączący się wyprysk na podudziu.
  • Diagnostyka: Rozpoznanie opiera się przede wszystkim na typowych objawach i  wynikach badańbadania przedmiotowychprzedmiotowego.
  • TerapiaLeczenie: Maści kortykosteroidowez glikokortykosteroidami, terapia uciskowa, ruch. Celem jest zapobieganie przewlekłym owrzodzeniom żylnym.

Informacje ogólne

Definicja

  • SchorzenieWyprysk to nazywane jest również wypryskiem grawitacyjnym lub wypryskiem zastoinowym. Jestylny to dermatoza o  charakterze zapalnym w przewlekłej niewydolności żylnej.
  • Jest to często pierwszy objaw kliniczny przewlekłej niewydolności żylnej, która może rozwinąć się w  żylne owrzodzenie podudzi  i/lub twardzinopodobne stwardnienie skóry.
  • Ze względu na zaczerwienienie i  obrzęk często dochodzi do błędnego rozpoznania ropowicy lub róży.   
    • Rozróżnienie tonicowanie jest ważne dla prawidłowego leczenia i  uniknięcia niepotrzebnej antybiotykoterapii.

Epidemiologia

  • Częstość występowania wzrasta wraz z  wiekiem. Chorobowość u  pacjentów powyżej 50. roku życia wynosi 6–7%, a  u pacjentów powyżej 70. roku życia — 20%.
  • Częściej występuje u  kobiet.

Etiologia i  patogeneza

  • Przyczyną jest nadciśnienie żylne1 spowodowane przewlekłą niewydolnością żylną.
  • Niewydolność żylna2
    • Prowadzi do upośledzenia czynności zastawek, a  tym samym do refluksu żylnego lub niedrożności żylnej3. Oba te zjawiska skutkują niedostatecznym odpływem krwi i  nadciśnieniem żylnym.
      • Dochodzi do procesu zapalnego w wyniku regulacji w górę metaloproteinaz przez jony żelaza z erytrocytów poza naczyniami krwionośnymi2.

Czynniki predysponujące

  • Zakrzepica żył głębokich
  • Zaawansowany wiek
  • DziedzicznaŻylaki w skłonnośćwywiadzie do żylakówrodzinnym
  • Ciąża, ryzyko wzrasta wraz z  liczbą ciąż.
  • Wcześniejszy uraz kończyny dolnej
  • Długieugotrwałe stanieprzebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej
  • Otyłość

ICPC-2

  • K95 Varikosis der Beine

ICD-10

  • I83.1 Żylaki kończyn dolnych z  zapaleniem
  • I83.2 Żylaki kończyn dolnych z  owrzodzeniem i  zapaleniem
  • I87.2 Niewydolnośc żył (przewlekła) (obwodowa)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowy wywiad lekarski i typowe wyniki badania przedmiotowego

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski 

  • Początek: powolny, >7 dni
  • Dolegliwości (obustronne)
    • nasilający się świąd obejmujący obie kończyny dolne
    • bóle
    • opuchlizna/obrzęk
    • uczucie ciężkich nóg
  • Brak objawów ogólnych, takich jak gorączka, zmęczenie
  • Ustalenie czynników ryzyka i  wcześniejszych schorzeń
  • Leki

Badanie przedmiotowe

  • Badanie zawsze w  pozycji stojącej
  • Ocena skóry
    • czerwonobrązowe przebarwienia podudzi, również na kostkach, bez zwiększonejnadmiernego ciepłotyucieplenia skóry
    • obrzęki
    • sączący się wyprysk
    • objawy przewlekłej niewydolności żylnej?
      • hiperpigmentacja
      • teleangiektazje zlokalizowane w okolicy kostek (corona phlebectatica paraplantaris (- wieniec rozstrzeni żylnych okołopodeszwowych)
      • lipodermatosklerozastwardnienie skórno-tłuszczowe
      • zanik biały (atroficzne, białe bliznowacenie)
      • w razienastępstwie: potrzeby wrzodyowrzodzenie
  • PomiarBadanie tętna na kończynie dolnej

Badania uzupełniające w  praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka specjalistyczna

  • histologiaBadanie histopatologiczne
    • W  przypadku atypowych zmian skórnych wskazane jest wykonanie badania histologicznegohistopatologicznego (zwłaszcza w  celu wykluczenia choroby nowotworowej).
  • Ultrasonografia dopplerowska4

Wskazania do skierowania do specjalistyporadni angiologicznej lub chirurgii naczyniowej

  • W przypadku celu wykonania ultrasonografii dopplerowskiej, braku poprawy mimo leczenia lub konieczności zastosowania terapii interwencyjnej skierowanie do gabinetu/kliniki z doświadczeniem w leczeniu chorób flebologicznych

TerapiaLeczenie

Cele terapiileczenia

Ogólne informacje o terapii leczeniu

  • Leczenie zasadniczojak odpowiada terapii w przewlekłej niewydolności żylnej.
  • Podstawą leczenia jest terapia uciskowa w  połączeniu z  ogólnymi środkami wspierającymi powrót żylny, terapią miejscową i  ewentualnie leczeniem powikłań.

Terapia uciskowa (kompresyjna)

  • Flebologiczne opatrunkiOpatrunki uciskowe (bandaże, systemy opatrunkowe) lub medyczne adaptacyjnewielowarstwowe systemy uciskowedo kompresjoterapii)
    • Stosowastosować w  fazie redukcji obrzęku (pierwsze 1–2 tygodnie w  celu rozproszenianiwelacji obrzęku).
  • Medyczne pończochy uciskowe lub systemy pończoch przeciw owrzodzeniom żylnym
    • Stosowastosować w  dłuższej terapii i  w  fazie podtrzymującej.
  • Nie maBrak jednoznacznych danych potwierdzających skuteczność poszczególnych rodzajów lub długości pończoch uciskowych.5.
    • Najczęściej stosuje się pończochy uciskowe II stopnia kompresji.
  • Terapia uciskowa zasadniczojest działaskuteczna tylko przy regularnej aktywacji pompy mięśniowej.
    • Istotne jest, aby pacjenci samodzielnie wykonywali ćwiczenia w  postaci chodzenia i  gimnastyki stóp.
  • Przeciwwskazania do stosowania terapii uciskowej
  • Terapia uciskowa ma ograniczone zastosowanie w  następujących stanach chorobowych:
  • Podczas nakładania opatrunku uciskowego na nogę należy przestrzegać następujących istotnych zasad i warunków:
  • ReceptaInformacja nadla pacjenta dotyczące zalecanej pończochy uciskoweuciskowej powinna zawierać następujnastepujące informacjedane:   
    • długość pończochy (pończochapodkolanówka do wysokości łydki, pończocha do połowy uda, pończocha dona udacałą kończyne dolną lub rajstopy uciskowe)
    • stopień kompresji (I–IV)
    • wskazanie (rozpoznanie)
    • nazwa lub numer wyrobu medycznego
    • wersja z  zamkniętymi lub otwartymi palcami
    • w razie potrzeby wykonane na miarę w razie konieczności

Leczenie miejscowe

  • Objawowo pielęgnujące emulsje odżywcze i  nawilżające do długotrwałego leczenia6
  • W  leczeniu ostrymstanu ostrego odpowiednie są glikokortykosteroidy o  niskiej mocy, na podłożu obojętnym alergologicznie (wazelina biała, Unguentum emulsificans aquosum). np. maść z  hydrokortyzonem 1%.
  • Takrolimus stosowany miejscowo może mieć korzystne działanie w leczeniu zastoinowego zapalenia skóry, ale dowody są niewystarczające).

Leczenie powikłań

Zalecenia dla pacjentów

  • Regularna aktywność fizyczna  
  • W  miarę możliwości unikanie długotrwałego stania/siedzenia przez długi czas
  • TrzymanieElewacja nógkończyn wysoko, aby zmniejszyć obrzękdolnych
  • Trening pompy mięśniowej
  • ObmywanieChłodzenie zimną wodą
  • Pielęgnacja skóry
  • Normalizacja wagi przy otyłości

Zapobieganie

  • Zapobieganie progresji niewydolności żylnej
  • Profilaktyka alergii
    • Unikać alergii kontaktowych poprzez wybór odpowiedniego leczenia miejscowego.
    • Unikać lanoliny, parabenów, miejscowych antybiotyków i  antyseptyków, glikolu propylenowego, kalafonii i  gumy.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • ZastoinoweWyprysk zapalenie skóryżylny występuje niemal wyłącznie w  połączeniu z  przewlekłą niewydolnością żylną.
  • Inne powikłania przewlekłej niewydolności żylnej odgrywają większą rolę w  przebiegu choroby niż sam wyprysk.

Powikłania

Rokowanie

Ilustracje

stasis-derm2.JPGZmiany skórne związane z zastojem żylnym
Zastoinowe zapalenieZmiany skóryrne związane z zastojem żylnym (źródło: dermatlas.net)

Źródła

Wytyczne

  • De Maeseneer MG, Kakkos SK, Aherne T. et al. Editor's Choice - European Society for Vascular Surgery (ESVS) 2022 Clinical Practice Guidelines on the Management of Chronic Venous Disease of the Lower Limbs [published correction appears in Eur J Vasc Endovasc Surg. 2022 Aug-Sep;64(2-3):284-285]. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2022;63(2):184-267. Pubmed

Piśmiennictwo

  1. Sippel K, Mayer D, Ballmer B, et al. Evidence that venous hypertension causes stasis dermatitis. Phlebology 2011; 26: 361-5. PubMed
  2. Sundaresan S, Migden MR, Silapunt S. Stasis Dermatitis: Pathophysiology, Evaluation, and Management. Am J Clin Dermatol. 2017 Jun;18(3):383-390. doi: 10.1007/s40257-016-0250-0.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28063094/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28063094/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Bryan LJ, Callas PW, Criqui MH, Cushman M. Higher soluble P-selectin is associated with chronic venous insufficiency: The San Diego Population Study. Thromb Res. 2012; 130(5):716-9. PubMed
  4. Eberhardt RT, Raffetto JD. Chronic venous insufficiency. Circulation. 2014 Jul 22;130(4):333-46.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25047584" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25047584" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Nelson EA, Bell-Syer SE. Compression for preventing recurrence of venous ulcers. Cochrane Database Syst Rev 2014; 8: CD002303.  https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002303.pub3/full" href="https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002303.pub3/full" target="_blank">www.cochranelibrary.com
  6. Trayes KP, Studdiford JS, Pickle S, Tully AS. Edema: diagnosis and management. Am Fam Physician. 2013 Jul 15;88(2):102-10.  https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2013/0715/p102.html" href="https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2013/0715/p102.html" target="_blank">www.aafp.org

Autorzy

  • Katarzyna Nessler, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Joondalup Health Campus, Emergency Department, Zachodnia Australia (recenzent)
  • Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Franziska Jorda, drDr n. med., specjalista w  dziedzinie chirurgii trzewnej, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Kaufbeuren
I831; I832; I872
K95
Venenstauung-bedingteZmiany Hautveränderungskórne związane z zastojem żylnym; ChronischPrzewlekła venöseniewydolność Insuffizienzżylna; StauungsekzemWyprysk zastoinowy; JuckreizZmiany troficzne; EntzündlicheZapalna Dermatosedermatoza; Sklerosierung der HautSkleroterapia; LipodermatoskleroseStwardnienie skórno-mięśniowe; KompressionsstrümpfePończochy uciskowe
ZastoinoweWyprysk zapaleniei skóryzmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Zmiany skórne spowodowane zastojem żylnym, często wywołane przewlekłą niewydolnością żylną. Epidemiologia: Częstość występowania wzrasta z  wiekiem. Objawy: Swędzenie Świąd, zaczerwienienie, opuchliznaobrzęk i  uczucie napięcia w  podudziu.
Medibas Polska (staging)
ZastoinoweWyprysk zapaleniei skóryzmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej
/link/5f7a190f9cbf47db8aa6fc7d46085eb6.aspx
/link/5f7a190f9cbf47db8aa6fc7d46085eb6.aspx
zastoinowe-zapalenie-skory
SiteDisease
ZastoinoweWyprysk zapaleniei skóryzmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl