Co to jest Vibrio vulnificus?
Vibrio vulnificus jest bakterią spokrewnioną z bakterią cholery (Vibrio cholerae). Zakażenie Vibrio vulnificus może spowodować poważną i zagrażającą życiu chorobę. Przebieg choroby może rozpocząć się z jednej strony zakażeniem rany, które prowadzi do zakażenia krwi (sepsy). Z drugiej strony zakażenie może również prowadzić bezpośrednio do zakażenia krwi (sepsa pierwotna).
Bakterie te występują zwykle w ciepłej wodzie morskiej i najlepiej rozwijają się w temperaturze wody powyżej 20°C. Obecność bakterii nie jest związana z zanieczyszczeniem wody czy zanieczyszczeniem fekaliami. Obecność bakterii nie wpływa na smak, na wygląd ani na zapach wody morskiej. Bakterie te występują w większości wód przybrzeżnych, w których temperatura przekracza 20°C.
Choroba jest stosunkowo powszechna w Danii, kilka przypadków odnotowano również w Szwecji. Wszystkie przypadki w Szwecji wystąpiły w czasie, gdy woda morska była cieplejsza niż 20°C. W USA większość zgłoszonych przypadków przypisuje się spożyciu surowych ostryg z Zatoki Meksykańskiej w okresie letnim.
Szacunkowo ok. 25% przypadków dotyczy osób z otwartymi ranami, które np. podczas kąpieli miały kontakt z ciepłą wodą morską, zawierającą bakterie.
Przyczyny
Vibrio vulnificus jest bardzo agresywną bakterią. Nawet przy szybkim rozpoznaniu i intensywnym leczeniu wiele osób dotkniętych chorobą umiera; szczególnie zagrożone są osoby z osłabioną odpornością.
Bakteria dostaje się do przewodu pokarmowego człowieka przez połknięcie słonej wody lub spożycie owoców morza. Patogen może dostać się do organizmu również przez otwartą ranę, która ma kontakt z wodą morską.
Źle gojące się i otwarte rany skóry są czynnikiem ryzyka zakażenia. Dotyczy to również świeżych tatuaży. Innym czynnikiem ryzyka jest spożywanie ostryg lub innych skorupiaków, które nie zostały poddane wystarczającej obróbce termicznej. Szczególnie zagrożeni są pacjenci z osłabioną obroną immunologiczną przed chorobami zakaźnymi. Dotyczy to pacjentów z przewlekłymi zaburzeniami wątroby, takimi jak choroba wątroby wywołana przez alkohol, zapalenie wątroby typu B lub , choroby krwi i inne choroby przewlekłe.
Objawy
Po spożyciu skażonej wody morskiej lub owoców morza do wybuchu choroby potrzeba zwykle od 12 do 24 godzin (okres wylęgania). Choroba może zacząć się od owrzodzeń lub zapalenia na ograniczonym obszarze, np. wokół ust, w gardle lub na skórze (). Po kąpieli w morzu możliwe jest również zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego. Objawy mogą być następstwem zakażenia rany lub wystąpić jako pierwszy objaw. Zakażenie krwi często rozwija się bardzo szybko i dramatycznie. Rzadko występują objawy zapalenia przewodu pokarmowego, takie jak oraz wymiotowanie.
Pierwotne zakażenie rany
Rozwija się bolesne zapalenie skóry (), które szybko postępuje. Charakterystyczna jest ograniczony miejscowa opuchlizna z pęcherzami z krwią (pęcherze krwotoczne). Pojawiają się objawy fizyczne takie jak gorączka i dreszcze. Połowa pacjentów ma bakterie we krwi, ok. 10% ma , a około jedna trzecia wykazuje zmiany psychiczne.
Pierwotne zakażenie krwi
Typowe objawy to gorączka, , . Zmiany psychiczne występują u połowy pacjentów. Niewiele mniej niż jedna trzecia w momencie przybycia do szpitala jest w stanie wstrząsu septycznego. W ciągu 24 godzin u ponad połowy pacjentów dochodzi do charakterystycznego uszkodzenia skóry z ciężkim zapaleniem skóry, krwawieniem i pęcherzami.
Diagnostyka
Pacjenci z zakażeniem krwi i ciężkimi uszkodzeniami skóry powinni być poddani badaniom w kierunku zakażenia Vibrio vulnificus. Należy sprawdzić, czy pacjenci spożywali surowe ostrygi lub byli narażeni na kontakt z wodą morską.
Chorobę należy odróżnić od zakażenia wywołanego przez paciorkowcowe.
Bakterię można wykryć w posiewach krwi i próbkach ran. Badania krwi mogą również wyjaśnić, czy mamy do czynienia z ciężkim zakażeniem. Procedury obrazowania (badanie ultrasonograficzne, TK, MR) wykazują zmiany w zmienionej tkance.
W przypadku podejrzenia zakażenia Vibrio vulnificus pacjenci powinni być jak najszybciej leczeni w szpitalu.
Leczenie
Zakażenie leczy się antybiotykami. Często przebieg choroby jest tak ciężki, że lek podaje się bezpośrednio do krwiobiegu. Można stosować różne antybiotyki (tetracykliny, cyprofloksacynę, cefalosporyny lub aminoglikozydy). Jeśli choroba jest ciężka, pacjenci otrzymują infuzje i są starannie monitorowani, często na oddziale intensywnej terapii.
Często konieczne jest leczenie chirurgiczne i drenaż ran, czasem konieczna jest także amputacja.
Zapobieganie
Pacjenci z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza z chorobami wątroby i krwi, powinni unikać kąpieli i połykania wody morskiej o temperaturze powyżej 20°C. Osoby z otwartymi ranami nie powinny mieć kontaktu z ciepłą wodą morską. Owoce morza z obszarów o wysokich temperaturach wody powinny być przed spożyciem ugotowane.
Rokowanie
U osób zdrowych możliwy jest również łagodny przebieg bez zakażenia krwi (sepsa). W krótkim czasie może jednak rozwinąć się stan zagrożenia życia z wystąpieniem zakażenia krwi.
Choroba wiąże się ze śmiertelnością na poziomie 40–60%. Około 80% zgonów występuje u pacjentów z zaburzeniami wątroby. Jeśli ustalenie rozpoznania trwa dłużej i jest opóźnione o więcej niż 24–72 godziny, rokowanie jest często złe.
Dodatkowe informacje
- Antybiotykoterapia
- Sepsa (zakażenie krwi)
- Róża
- Zakażenie skóry (ropowica)
- Zakażenie Vibrio vulnificus - informacja dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden