Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ostry brzuch

Sygnały ostrzegawcze i stany wymagające pilnej interwencji 

Sygnały ostrzegawcze

Stany wymagające pilnej interwencji 

Niewydolność oddechowa, wstrząs, arytmia, sinica

np. perforacja narządu jamistego, pęknięty tętniak aorty, zawał mięśnia sercowego, zatorowość płucna

Gorączka >38,5°C

zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie dróg żółciowych, zapalenie przydatków, zapalenie błony śluzowej macicy

Silny ból

kolka żółciowa, kolka nerkowa, perforacja narządu jamistego, zawał krezki, zapalenie trzustki

Obrona mięśniowa

zapalenie otrzewnej, np. sperforowane zapalenie wyrostka robaczkowego, sperforowany wrzód żołądka

Ból zlokalizowany, szybko narastający, o nagłym początku, nocny

wgłobienie, skręt jelita, zapalenie pęcherzyka żółciowego, skręt jajnika, zapalenie przydatków, zapalenie błony śluzowej macicy, odmiedniczkowe zapalenie nerek, uwięźnięta przepuklina

Wymioty z domieszką krwi lub fusowate

krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Krwawienie z odbytu, krew w stolcu, smoliste stolce

Wymioty krwiste i smoliste stolce

krwawienie z uchyłków, uchyłek Meckela, ostry epizod choroby Leśniowskiego-Crohna/wrzodziejące zapalenie jelita grubego, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Silny ból jąder

skręt jądra

Silny ból, narastający wstrząs, rozpoznany tętniak aorty

pęknięty tętniak aorty

Uraz brzucha w ciągu ostatnich 2 tygodni

pęknięcie śledziony, perforacja, krwiak wątroby

Zatrzymanie stolca i gazów >24 h, wymioty żółcią

niedrożność jelita (ileus)

Stan po operacji brzucha, kolonoskopii lub gastroskopii

perforacja, rozejście zespolenia

W wywiadzie choroba wieńcowa, choroba tętnic obwodowych (PAD), stan po udarze

zawał krezki, zawał serca, pęknięty tętniak aorty

Dyzuria, zatrzymanie moczu, zaburzenia mikcji

odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie gruczołu krokowego, urosepsa

Żółtaczka

zapalenie dróg żółciowych, kolka żółciowa, hemoliza

Ciąża

ciąża pozamaciczna, poronienie samoistne

Odstawienie glikokortykosteroidów

przełom nadnerczowy

Informacje ogólne

Definicja

  • Stan kliniczny potencjalnie zagrażający życiu, o nagłym początku, z wiodącym objawem w postaci bólu brzucha z obecnością objawów otrzewnowych
  • Przyczyny są różnorodne i najczęściej zlokalizowane bezpośrednio w obrębie jamy brzusznej, ale niekiedy w okolicy klatki piersiowej oraz zaburzenia ogólnoustrojowe
  • Rozpoznanie „ostrego brzucha” jest stanem nagłym, w którym szybka diagnostyka i wczesne leczenie decydują o rokowaniu
  • „Ostry brzuch” należy odróżnić od „niejasnego bólu brzucha”, w przebiegu którego wskazana jest dalsza diagnostyka bólu brzucha, ale który nie wymaga natychmiastowego leczenia
  • Kliniczne odróżnienie niejasnego i ostrego brzucha przez pierwszego oceniającego nie zawsze jest łatwe, ale ma kluczowe znaczenie rokownicze
    • najważniejszym kryterium jest wówczas obecność lub brak obrony mięśniowej.

Epidemiologia

  • W placówkach pomocy doraźnej ostry ból brzucha stanowi 7–10% wszystkich konsultacji.1
    • tylko 0,6% z nich jest powodowanych rzeczywistym ostrym brzuchem.1
  • Nieswoisty ból brzucha jest najczęstszą przyczyną dolegliwości

ICD-10

  • R10 Ból w okolicy brzucha i miednicy
    • R10.0 Ostry brzuch
    • R10.1 Ból zlokalizowany w nadbrzuszu
    • R10.2 Ból w okolicy miednicy i krocza
    • R10.3 Ból zlokalizowany w innych częściach podbrzusza
    • R10.4 Inny i nieokreślony ból brzucha

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka ogólna

  • Często ostry brzuch objawia się silnym bólem brzucha, podrażnieniem otrzewnej z obroną mięśniową, zmienioną perystaltyką jelit z zaburzonym rytmem wypróżnień, ewentualnie gorączką i objawami wstrząsu krążeniowego, sepsy lub hipowolemii.
  • Przyczyna ostrego brzucha zwykle jest zlokalizowana bezpośrednio w jamie brzusznej
    • ważna jest jednak diagnostyka ewentualnych przyczyn pozabrzusznych i zaburzeń metabolicznych, którym mogą towarzyszyć objawy ostrego brzucha
  • Ostry brzuch jest stanem nagłym, który pozostawia niewiele czasu na działania diagnostyczne, niekiedy mogą być one przeprowadzone dopiero po natychmiastowym leczeniu wstrząsu kardiogennego.
    • czas dostępny na ustalenie rozpoznania zależy od ciężkości obrazu klinicznego.
  • Najczęstsze przyczyny ostrego brzucha to:
  • Rzadsze stany kliniczne, które również powinny być wykluczone w diagnostyce różnicowej:
    • pęknięty tętniak aorty
    • niedokrwienie krezki
    • ciąża pozamaciczna
    • skręt jajnika
    • skręt jądra
    • ostra porfiria przerywana
    • zapalenie przydatków
    • pęknięcie śledziony
    • mocznica
    • kwasica ketonowa (najczęściej w przebiegu niekontrolowanej cukrzycy)

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

  • USG: zapalenie wyrostka robaczkowego z reakcją zapalną w otoczeniu w przekroju poprzecznym
    USG: zapalenie wyrostka robaczkowego z reakcją zapalną w otoczeniu w przekroju poprzecznym
    Patrz artykuł: Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego.
  • Zazwyczaj początkowo rozlany i trudny do zlokalizowania ból brzucha, następnie skupiający się w prawym podbrzuszu
  • Klasyczne objawy towarzyszące to nudności i niekiedy wymioty, a także brak oddawania stolca.
  • W momencie zgłoszenia się do lekarza, ból zwykle utrzymywał się od 1–2 dni.
  • Sperforowane zapalenie wyrostka robaczkowego występuje w około 20–30% przypadków, a u pacjentów po 60. roku życia w 30–50% przypadków.
  • W przypadku perforacji wyrostka robaczkowego, często w okresie początkowym następuje przejściowa poprawa i zmniejszenie objawów, ale następnie wraz z narastaniem miejscowego zapalenia otrzewnej rozwija się obraz ostrego brzucha. 
  • Jeśli objawy są typowe dla zapalenia wyrostka robaczkowego, rozpoznanie i wskazanie do operacji można ustalić na podstawie objawów klinicznych.
  • Do oceny klinicznej u pacjentów powyżej 16. roku życia można zastosować skalę Alvarado lub AIR (Appendicitis Inflammatory Response).3 

 

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

  • USG: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego z lekko pogrubioną ścianą pęcherzyka
    USG: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego z lekko pogrubioną ścianą pęcherzyka
    Zobacz artykuł Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego.
  • Postawienie rozpoznania lub wykluczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego i ewentualnych powikłań powinno opierać się przede wszystkim na badaniu ultrasonograficznym w połączeniu z wynikami badania przedmiotowego
  • Charakterystyczna triada
    • miejscowe objawy zapalenia (dodatni objaw Murphy'ego, miejscowa obrona mięśniowa)
    • ogólnoustrojowe objawy zapalenia (gorączka, leukocytoza i wzrost CRP w badanaich laboratoryjnych)
    • pogrubienie ściany pęcherzyka żółciowego w badaniu USG
  • W przypadku niejednoznacznych wyników badania ultrasonograficznego lub podejrzenia powikłań, badaniem uzupełniającym może być tomografia komputerowa/rezonans magnetyczny.
  • Leczeniem z wyboru jest wczesna cholecystektomia laparoskopowa w ciągu 24 godzin od przyjęcia.

Kamica nerkowa

  • Zobacz artykuł Kamica nerkowa.
  • Typowy wywiad lekarski
  • Typowy wywiad — w połączeniu z:
    • wrażliwością opukową/na wstrząsanie okolicy nerek (dodatni objaw Goldflama)
    • hematurią
  • Triada kolkowego bólu w okolicy lędźwiowej, uwidocznionego w USG poszerzenia układu moczowego i krwinkomoczu jest niemal patognomoniczna dla kamicy nerkowej.
  • Kamienie mogą tworzyć się lub odkładać właściwie w całym układzie moczowym.

Ostre zapalenie trzustki

  • USG: obrzękowe zapalenie głowy trzustki
    USG: obrzękowe zapalenie głowy trzustki
    Zobacz artykuł Ostre zapalenie trzustki.
  • Wiodącym objawem ostrego zapalenia trzustki jest silny opasujący ból w nadbrzuszu z promieniowaniem do pleców.
  • Ze względu na enzymatycznieenzymatyczne samotrawienie trzustki, w krótkim czasie dochodzi do aktywacji kaskady mediatorów zapalnych, co prowadzi do powstania głównie jałowej (abakteryjnej) reakcji zapalnej i niekiedy miejscowej martwicy
  • Charakterystyczną cechą zapalenia trzustki jest „gumowy brzuch”, czyli umiarkowane napięcie ściany brzucha ze względu na zaotrzewnowe położenie trzustki, brak wyraźnej obrony mięśniowej
  • ObjawyRzadko obserwowane, choć patognomiczne, objawy skórne zapalenia trzustki w postaci sinych lub brunatnych przebarwień wokół pępka (objaw Cullena) lub z boku (objaw Greya Turnera) - są rzadkie i niekorzystne rokowniczo
  • Zdecydowanie najczęstszymi przyczynami ostrego zapalenia trzustki są: choroba dróg żółciowych oraz alkoholizm.
  • W wywiadzie pojawienie się objawów poprzedzone jest zwykle spożyciem dużej ilości alkoholu lub objawami kamicy żółciowej

Perforacja wrzoduprzewodu i inne perforacje jamistych narządów wewnętrznychpokarmowego

  • ZobaczWięcej informacji można znaleźć w artykułach: Powikłania wrzodów żołądka, Chorobachoroba wrzodowa., choroba uchyłkowa
  • Jeśli w przewodzie pokarmowym dojdzie do perforacji, treść jelitowa molub żeołądkowa dostać się dodostaje jamy brzusznej, co może prowadzić do zapalenia otrzewnej lub obecności gazu w jamie otrzewnej (pneumoperitoneum) i może wywołać objawy ostrego brzucha.
  • NajczęstszePerforacja przyczynyprzewodu choroby wrzodowej to kolonizacja bakterią Helicobacter pylori oraz przyjmowanie leków z grupy NLPZ.
  • Więcej informacjipokarmowego możnae znaleźnastąpić w Artykule Powikłaniaróżnych wrzodówodcinkach (perforacja ściany jelit, żołądka, przełyku), w przebiegu wielu ostrych schorzeń:

    Uwięźnięta przepuklina

    • Patrz artykuł Przepuklina.
    • Przepuklina składa się z wrót przepuklinowychprzepukliny i worka przepuklinowego, w którym może znajdować się różna zawartość (np. tkanka tłuszczowa, jelito, w niektórych przypadkach narządy jamy brzusznej).
    • Jeśli w worku przepuklinowym znajdują się pętle jelitajelitowe, które dostały się do środka, ale nie mogą się z niego wydostać, stan taki nazywa się to przepukliną nieodprowadzalną, nieredukowalną lub zakleszczonuwięźniętą.
    • Przepuklina uwięźnięta jest nieodprowadzalna, zakleszczona i zadzierzgnięta, czylico powoduje przerwanie dopływywu krwi do zawartości przepukliny, jesta przerwany.w Skutkiwyniku tego:

    Niedrożność jelita (ileus)jelit

    • USG: niedrożność jelita cienkiego z poszerzonymi, wypełnionymi płynem pętlami jelita cienkiego i charakterystycznym obrazem „klawiszy fortepianowych”w USG:
      badaniu USG: niedrożność jelita cienkiego
      Patrz artykuł : Ostra niedrożność jelitajelit.
    • W przypadku niedrożności jelitajelit ważne jest rozróżnienieokreślenie lokalizacji niedrożności (jelito cienkie lub grubeokrężnica), jak również przyczynowejprawdopodobnego patofizjologiimechanizmu (niedrożność mechaniczna, czynnościowa/porażenna). Dodatkowo może dojść do całkowitej lub niepełnej niedrożności (podniedrożności jelita - subileus), która wpływa na późniejszą terapię, ale jest trudna do oceny klinicznej.
      • Niedrożność jelita cienkiego jest zwykle związana ze zrostami i może być leczona zachowawczo w niemal 3/4 przypadków wprzypadku odróżnieniu od niedrożności jelita grubego, która zwykle wiąże się z obecnością nowotworu złośliwego i wymaga szybkiego leczenia chirurgicznego w 75% przypadków.
      • Objawy niedrożności i ich nasilenie w dużym stopniu zależą od miejsca zatrzymania przechodzenia treści jelitowej.
      • W jelicie cienkim do najczęstszych objawów należą nudności z wymiotami, skurcze, wzdęcia oraz zaparcia i zatrzymanie gazów.
      • Niedrożność jelita cienkiego zwykle zaczyna się ostro i towarzyszą jej wyraźne objawy (nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcia i zatrzymania gazów), podczas gdy niedrożność jelita grubego, z wyjątkiem ostrego początku skrętu jelita, jest często początkowo raczej skąpoobjawowa. Objawy często poprzedzone są długo utrzymującymi się dolegliwościami ze zmianą rytmu wypróżnień i nasilającymi się zaparciami.
      • W czynnościowej niedrożności jelita przyczyną zaburzeń przejścia treści jelitowej nie jest proces zamykania światła jelita, lecz zmniejszona kurczliwość mięśni gładkich ściany jelita. 
      • można zaobserwować także przypadki niecałkowitej niedrożności (podniedrożności jelita), która nie zawsze wymaga leczenia chirurgicznego, ale jest trudna do oceny klinicznej
    • Objawy i ich nasilenie w dużym stopniu zależą od miejsca niedrożności
    • Niedrożność jelita cienkiego
      • jest najczęściej spowodowana zrostami, uwięźnięciem przepukliny, nizaburzeniami krążenia naczyń krezkowych
      • może być leczona zachowawczo w niemal 3/4 przypadków
      • do głównych objawów należą nudności z wymiotami, skurczowe bóle jamy brzusznej, wzdęcia
      • objawy zwykle zaczynają się nagle,
      • objawy często poprzedzone są długo utrzymującymi się dolegliwościami ze zmianą rytmu wypróżnień i nasilającymi się zaparciami
    • Niedrożność jelita grubego
      • zwykle mechaniczna - najczęściej spowodowana obecnością nowotworu złośliwego, mas kałowych
      • wymaga szybkiego leczenia chirurgicznego w 75% przypadków
      • głównymi objawami są narastające bóle brzucha oraz zatrzymanie gazów i stolca, ale dolegliwości rozwijają się wolniej niż w przypadku niedrożności jelita grubego
      • kllinicznie można zaobserwować metaliczną perystaltykę w trakcie osłuchiwania jamy brzusznej podczas badania fizykalnego

    Pęknięty tętniak aorty

    • Patrz artykuł : Tętniak aorty.
    • Klasyczna triada objawów pęknięcia tętniaka to: ból brzucha i/lub pleców, niskie ciśnienie tętniczehipotensja i  objawy pulsującycego guzguza w jamie brzusznej.
    • Pęknięcie tętniaka aorty wiąże się z wysoką śmiertelnością.
      • Ppęknięcie otwarte z wypływem krwi do jamy brzusznej cechuje bardzo małeniewielkie prawdopodobieństwo przeżycia.
      • Znacznieznacznie lepsze rokowanie występuje przyw przypadku pęknięciucia do przestrzeni zaotrzewnowej, w którym tkanka zaotrzewnowa pełni rolę swoistej tamponady.

    Ostre niedokrwienie krezki

    • Patrz artykuł : Niedokrwienie jelita.
    • Około 1% wszystkich przypadków „ostrego brzucha” jest spowodowanych ostrym niedokrwieniem krezki.2
    • U pacjentów w wieku >70 lat ostre niedokrwienie krezki występuje w nawet 10% przypadków „ostrego brzucha”.2
    • W większości przypadków (85%) niedrożność zakrzepowo-zatorowa dotyczy tętnicy krezkowej górnej.
    • BrakNiedotlenienie tlenu w tkankachtkanek prowadzi do zaburzeniawzrostu przepuszczalności ścian jelit, co umożliwiapowoduje translokację bakterii jelitowych z możliwą gangreną (zgorzel gazowa) i sepsą.
    • W wyniku porażenia czynności śródściennych receptorów bólowych, następujepują przerwazaburzenia w odczuwaniu bólu.
    • Zawał krezki jest naczyniowym stanem nagłym o niezmienionej od lat wysokiej śmiertelności, głównie z powodu nieuwzględnienia w diagnostyce różnicowej ostrego brzucha (zwłaszcza u starszych pacjentów).
    • U pacjentów często współwystępuje choroba wieńcowa, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, cukrzyca oraz choroba tętnic obwodowych (PAD).

    Inne przyczyny

    Ginekologiczne

    Kardiologiczne

    Płucne

    Rzadkie przyczyny

    Wywiad lekarski

    Ogólne

    • PoczątekCharakterystyka bólu: początek, lokalizacja, promieniowanie, charakter
    • Nudności, wymioty (krwawe/fusowate), biegunka (wodnista/krwawa/smolisty stolec/o nieprzyjemnym zapachu)
    • Nieregularne wypróżnienia
    • Temperatura ciałaGorączka
    • Osłabienie/zawroty głowy/skłonność do upadków/omdlenia
    • Przebyte operacje w obrębie jamy brzusznej
    • WydarzeniaOkoliczności poprzedzające objawy
    • Choroby współistniejące
    • EwentualnieUwzględnienie ewentualności ciążay, rozpoznana torbiel jajnika, wywiad dotyczący menstruacji
    • Wywiad dotyczący leków (w tym ostatnio przyjmowane i odstawione leki)

    Sygnały ostrzegawcze

    • Objawy wstrząsu (niestabilność hemodynamiczna, zaburzenia oddychania, zaburzenia świadomości)
    • Objawy otrzewnowe
    • Krwawienie z przewodu pokarmowego
    • Gwałtowne wymioty
    • Ciąża

    Charakterystyka bólu

    • Wyróżnia się następujące objawymechanizmy bólowelu:
      • ból trzewny
        • tępy, głęboko osadzony, raczej rozlany, często napadowy
        • trudny do zlokalizowania
        • wywołany rozciągnięciem narządów jamistych, skurczami mięśni, skurczami, bolesną hiperperystaltyką jelit lub gwałtownym napięciem torebek narządów (np. kolka nerkowa, kolka żółciowa, ból związany z napięciem torebki wątroby)
        • u pacjenta dominujący niepokój ruchowy
      • ból somatyczny
        • ostry, palący
        • zwykle łatwy do zlokalizowania
        • skutekpowstaje wskutek drażnienia receptorów bólowych w wyniku  zapalenia (np. zapalenie wyrostka robaczkowego), urazu lub zatoru naczynia w narządzie jamy brzusznej
        • źródło w otrzewnej ściennej, krezce, krezce esicy lub przestrzeni zaotrzewnowej
        • unikaniepacjent zwykle unika ruchu i płytki oddech, gdyżgłębokich oba te czynniki wyzwalają bwdechólw
      • Ból trzewny może przerodzić się w ból somatyczny.
    • „Stadium iluzji”: ból ustępujący po początkowo silnymsilnych bóludolegliwościach może być „spokojem przed burzą”, czyli pojawić się przed wystąpieniem nowych objawów bólowych jako oznaka zapalenia otrzewnej po perforacji i po zawale krezki.
    • Wskazówką niekiedy może być postawa ciała pacjenta.

    Lokalizacja bólu (przykłady)

    Promieniowanie bólu

    • Strefy Heada 
      • Istniejeistnieje związek między określonymi strefamiobszarami skóry, a narządami wewnętrznymi objętymi procesem chorobowym.
      • Impulsimpuls bólu trzewnego jest przekazywany przez odruch trzewno-skórny, ponieważ przewodnictwo bodźców odbywa się w tym samym segmencie rdzenia kręgowego.
      • Nana przykład w chorobie przypadku zapalenia pęcherzyka żółciowego współwystępuje ból barku.
    • Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego
      • zlokalizowany ból w dolnej części jamy brzusznej oraz objawy otrzewnowe w punkcie McBurneya lub Lanza: ból opukowy, ból w momencie gwałtownego zwolnienia ucisku brzucha i  towarzysząca miejscowa obrona mięśniowa
      • objaw Blumberga: ból po przeciwległej stronie w momencie gwałtownego zwolnienia ucisku brzucha
      • objaw Jaworskiego: ból przy unoszeniu wyprostowanej prawej nogikończyny dolnej wbrew oporowi, klasycznie przy wyrostku położonymeniu zakątniczotniczym wyrostka robaczkowego
      • objaw Rovsinga: ból przy uciskaniu okrężnicy zstępującej w kierunku antyperystaltycznym
    • Ból w momencie zwalniania ucisku brzucha
      • Bból zmniejsza się stopniowo przy powolnym, delikatnym uciskaniu jednego miejsca w jamie brzusznej.
      • Szybkieszybkie, gwałtowne zwolnienie ucisku umożliwia sprawdzenie typowego objawu zapalenia otrzewnej. 
      • Nawetnawet przy ograniczonym miejscowo, jednostronnym bólu, należy sprawdzić go po tej samej stronie oraz przeciwnej, gdyż przy zapaleniu otrzewnej każda zmiana napięcia jest bolesna.
      • Cennychcennych informacji dostarcza mimika twarzy pacjenta podczas badania.

    Badanie przedmiotowe

    Ogólne

    • Stan ogólny 
    • Objawy wstrząsu (tętno, ciśnienie tętnicze itp.)
    • Temperatura ciała
    • Zabarwienie skóry (blade, żółtawe, sinawe)

    Osłuchiwanie

    • Szmery perystaltyczne, szmery przepływu naczyniowego

    Palpacja

    • Obrona mięśniowa
      • początkowo zlokalizowane w rejonie chorego narządu
      • Jujuż na początku lub w późniejszym okresie może tetakże obejmować w rozproszony sposób całą otrzewną (objawy otrzewnowe).
    • Opór
    • Przepuklina/wrota przepukliny
    • Loże nerki

    Opukiwanie

    • Granice narządów, obecność wodobrzuszewodobrzusza, zawartość gazówwzdęcie, bóle w trakcie opukiwania

    Badanie per rectum

    • Ból, opór, guz, krewobecność na rękawiczcekrwi

    Badania uzupełniające 

    W gabinecie lekarza rodzinnego/Izbie Przyjęć

    WartościBadania laboratoryjne

    USG jamy brzusznej

    • Dostarczające cennych informacji, mało czasochłonneszybkie badanie w gabinecie lekarza rodzinnego, wykonywane w celu potwierdzenia lub ewentualnie wykluczenia podejrzewanego rozpoznania na podstawie wywiadu i badania klinicznego
    • WynikiElementy badania przedmiotowego
      • wolnyobecność wolnego płynynu w otrzewnej
      • fale perystaltyczne/poszerzone pętle jelita cienkiego/charakterystyczny obraz „drabinki sznurowej”
      • pogrubienie ściany, np. esicy lub pęcherzyka żółciowego
      • kamienie żółciowe, wodniak pęcherzyka żółciowego, poszerzenie przewodu żółciowego wspólnego (PŻW)
      • tętniak aorty brzusznej
      • zatrzymanie moczu
    • Pole widzeniaBadanie może być często bardzo ograniczone w przypadku otyłości lub znacznychobecności wzddużej objęć.tości gazów
    • Według prospektywnego badania obserwacyjnego obejmującego 128 pacjentów zgłaszających się na oddział ratunkowy z nieswoistym bólem brzucha, przyłóżkowa ultrasonografia prowadzi do postawienia dokładniejszej diagnozy i ograniczenia wykonania dodatkowych badań obrazowych i innych testów w ocenie takich pacjentów.5

    EKG

    • Zawał serca
      • jedno z najważniejszych rozpoznań różnicowych w przypadku objawów ostrego brzucha
      • Nalenależy wykonywać w każdym przypadku podejrzenia ostrego brzucha, którego przyczyny nie można wyraźnie zlokalizować w jamie brzusznej na podstawie wywiadu lekarskiego.

    W szpitalu

    StandardowePrzeglądowe badanie RTG

    • Zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej
      • obecnie zwykle zastąpione przez obrazowanieinne warstwowemetody obrazowania
      • Rzadkorzadko skutkujewpływa zmianąna rozpoznaniarozpoznanie lub leczenialeczenie, nie wnosi istotnych informacji do wywiadu lekarskiego ani badania klinicznego.
    • RTG klatki piersiowej w celu wykluczenia podstawnego zapalenia płuc lub w celu przedoperacyjnej oceny stanu układu krążeniowo-oddechowego.

    W szpitalu

    Tomografia komputerowa

    • Powinna być wykonana wcześniena wczesnym etapie diagnostyki, po wykonaniu badania USG.
    • Wykazuje najwyższą czułość i swoistość oraz pozwala ustalić alternatywne rozpoznania.
    • Wczesne wykonanie tomografii komputerowej jamy brzusznej i miednicy w ostrym brzuchu
      • Prowadziprowadzi do zmniejszenia śmiertelności i skrócenia czasu hospitalizacji.
      • Momoże znacząco przyczynić się do rozpoznania nieprzewidzianych stanów i uniknięcia potencjalnie ciężkich powikłań.
    • Angiografia TK
      • w podejrzeniu zaburzenia krążenia krezkowego, ewentualnie także śledzionowego lub nerkowego
      • rozszerzone i wczesne wskazania do wykonania w przypadku podejrzenia zaburzeń krążenia krezkowego
        • oszczędność czasu w diagnostyce niedokrwienia krezki2
      • wskazane również w diagnostyce źródeł krwawienia z przewodu pokarmowego i urazów nerek, których nie można wykryć innymi metodami

    Endoskopia

    • Endoskopia nie ma istotnego znaczenia w diagnostyce ostrego brzucha.

    Inne badania

    • Ewentualnie badanie ginekologiczne
    • Ewentualnie laparoskopia diagnostyczna

    ŚrodkiPostępowanie i zalecenia

    Wskazania do hospitalizacji

    • Pacjentów z ostrym brzuchem należy hospitalizować w trybie pilnym.

    Informacje dla pacjentów

    Informacje dla pacjentów w Deximed

    Ilustracje

    USG: niedrożność jelita cienkiego z poszerzonymi, wypełnionymi płynem pętlami jelita cienkiego i charakterystycznym obrazem „klawiszy fortepianowych” lub „drabinki sznurowej” wskazującymi na ostrą niedrożność jelita (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)USG:
    USG: niedrożność jelita cienkiego z poszerzonymi, wypełnionymi płynem pętlami jelita cienkiego i charakterystycznym obrazem „klawiszy fortepianowych” lub „drabinki sznurowej” wskazującymi na ostrą niedrożność jelita (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg)
    USG: obrzękowe zapalenie głowy trzustki (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de (©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg)
    USG: obrzękowe zapalenie głowy trzustki (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de (©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg)
    USG: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego z lekko pogrubioną ścianą pęcherzyka (3,5 mm, strzałka) w badaniu USG (Źródło: Wikipedia, CC BY-SA 4.0)
    USG: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego z lekko pogrubioną ścianą pęcherzyka (3,5 mm, strzałka) w badaniu USG (Źródło: Wikipedia, CC BY-SA 4.0)
    USG: zapalenie wyrostka robaczkowego z reakcją zapalną otaczających tkanek w przekroju poprzecznym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
    USG: zapalenie wyrostka robaczkowego z reakcją zapalną otaczających tkanek w przekroju poprzecznym (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg)

    Źródła

    Piśmiennictwo

    1. Cervellin G, Mora R, Ticinesi A et al. Epidemiology and outcomes of acute abdominal pain in a large urban Emergency Department: retrospective analysis of 5,340 cases. Ann Transl Med 2016. www.ncbi.nlm.nih.gov
    2. Kühn F, Schiergens TS, Klar E. Acute Mesenteric Ischemia; Visc Med. 2020 Aug;36(4):256-262. www.karger.com
    3. Di Saverio et al. Diagnosis and treatment of acute appendicitis: 2020 update of the WSES Jerusalem guidelines. World Journal of Emergency Surgery. 2020. 15:27. www.ncbi.nlm.nih.gov
    4. Morley EJ, Bracey A, Reiter M, Thode HC Jr, Singer AJ; Association of Pain Location With Computed Tomography Abnormalities in Emergeny Department Patients With Abdominal Pain. J Emerg Med;2020;59(4):485. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    5. Jang T, Chauhan V, Cundiff C, Kaji AH. Assessment of emergency physician-performed ultrasound in evaluating nonspecific abdominal pain. Am J Emerg Med. 2014;32(5):457. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

    Autorzy

    • Natalia Jagiełła (redaktor)
    • Wiesława Fabian, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej i chorób wewnętrznych, NZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej w Szczecinie (recenzent)
    • Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
R10; R100; R101; R102; R103; R104
Zapalenie wyrostka robaczkowego; Zapalenie pęcherzyka żółciowego; Wrzód; Zapalenie trzustki; Kamica nerkowa; Niedrożność jelit; Uwięźnięcie przepukliny; Wgłobienie; Tętniak aorty; Niedokrwienie krezki; Zawał krezki; Ciąża pozamaciczna; Zapalenie otrzewnej; Zapalenie uchyłków esicy; Torbiel jajnika; Zapalenie przydatków; ostre zapalenie wyrostka robaczkowego; ostry brzuch; ostry brzuch chirurgiczny; rozwarstwienie tętniaka; zapalenie pęcherza; pęknięcie ciąży pozamacicznej; ostre niedokrwienie jelit; perforacja wrzodu żołądka; perforacja wrzodu dwunastnicy; pęknięcie śledziony; uraz jamy brzusznej; ból brzucha
Ostry brzuch
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Stan kliniczny potencjalnie zagrażający życiu, o nagłym początku, z wiodącym objawem w postaci bólu brzucha z obecnością objawów otrzewnowych Przyczyny są różnorodne i najczęściej zlokalizowane bezpośrednio w obrębie jamy brzusznej, ale niekiedy w okolicy klatki piersiowej oraz zaburzenia ogólnoustrojowe
Medibas Polska (staging)
Ostry brzuch
/link/03fe89a27ad04e60a3912d1d9d020f80.aspx
/link/03fe89a27ad04e60a3912d1d9d020f80.aspx
ostry-brzuch
SiteProfessional
Ostry brzuch
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#natalia.k.jagiella@gmail.com
pl
pl
pl