Co to jest wirusowe zapalenie wątroby typu E?
Wirusowe zapalenie wątroby typu E to(WZW zakażenieE) wątrobypowoduje wirusemwirus zapalenia wątroby typu E (HEV). W Europie choroba przenosi się najczęściej przez skażoną wieprzowinę, w krajach o niskich standardach higienicznych — przez zanieczyszczoną wodę. Choroba ma taki sam przebieg jak zapalenie wątroby typu A, wystnajczęściej następuje samowyleczenie i tylko rzadkow rzadkich przypadkach choroba przechodzi w stan przewlekły. W przypadkuwypadku wystąpienia ostrego zapalenia wątroby po podróży do obszarów, gdzie HEV jest bardzo rozpowszechniony (obszary endemiczne), i jeśli wykluczono inne znane wirusy zapalenia wątroby, należy jako możliwą przyczynę rozważyć zapalenie wątroby typu E.
Wirus zapalenia wątroby typu E został odkryty w 1983 r. podczas badania próbek kału osób zakażonych metodą mikroskopii immunoelektronowej.
Zapalenie wątroby typu E występuje na całym świecie i jest najczęstsze u osób między 15. a 40. rokiem życia. W Europie w ciągu ostatnich 10 lat gwałtownie wzrosła liczba zgłoszonych zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu E;, prawdopodobnie wzrost ten wzrost jest spowodowany głównie częstszym wykonywaniem procedur diagnostycznych. PrawdopodobnieUważa się że najczęstszą drogą przenoszenia jest spożycie niedogotowanej wieprzowiny i produktów z niej wytworzonych.
Gdzie występuje wirusowe zapalenie wątroby typu E?
Wirus zapalenia wątroby typu E jest szeroko rozpowszechniony na świecie, ale rozpowszechnienie poszczególnych typpodtypów jest jednak różne.
W Europie i Ameryce Północnej najczęściej występuje genotyp HEV-3, który jest przenoszony przez skażone mięso wieprzowe lub dziczyznę.
Wirusy zapalenia wątroby typu E o genotypie 1 lub 2 występują w większości krajów rozwijających się — subtropikalnych i tropikalnych, w Azji, Afryce i Ameryce Środkowej. W krajach tych wirus wywołujerozprzestrzenia zapalenie wątrobysię poprzez zanieczyszczoną wodę, co czasami prowadzi do epidemii, np. podczas powodzi. Pierwsze znane epidemie miały miejsce w Somalii, Sudanie i Meksyku w 1985 i 1986 roku. Szczególnie podczas epidemii zdarzają się również pojedyncze przypadki w krajach uprzemysłowionych u osób, które zakaziły się w miejscach rozprzestrzeniania się choroby.
Zakażenie
Do epidemii dochodzi zwykle wtedy, gdy woda pitna zostałazostaje zanieczyszczona odchodami z powodu złych warunków sanitarnych. Natomiast bezpoBezpośrednie przeniesienie z osoby na osobę jest znacznie rzadsze, ale może nastąpić zwłaszcza w przypadku HEV-1 i HEV-2. NiedostatecznaNiedostateczne higienautrzymywanie higieny wiąże się z większym ryzykiem zakażenia.
Wirusami zapalenia wątroby typu E można się również zakazić poprzez spożywanie nieodpowiednio przyrządzonej dziczyzny oraz wieprzowiny i wytwarzanych z nich produktów, a także skorupiaków. W krajach o niedostatecznych standardach sanitarnych również inne produkty spożywcze mogą być zanieczyszczone HEV.
W obszarach ryzyka zgłaszano również przypadki przeniesienia choroby z matki na dziecko oraz zakażenia spowodowane transfuzją krwi.
Okres inkubacji (czas między zakażeniem a wystąpieniem objawów) wynosi 15–60 dni, średnio 40 dni. Po około tygodniu od wystąpienia pierwszych objawów można wykryć wirusy we krwi i stolcu.
Jaki jest przebieg wirusowego zapalenia wątroby typu E?
Choroba zwykle zaczyna się od objawów grypopodobnych objawów z gorączką oraz nudnościami., Jednakjednak większość osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu E nie odczuwa żadnych objawów choroby — przebiega ona jako tzw. zakażenie bezobjawowe. U osób chorych zakażonych HEV obraz kliniczny zwykle nie różni się od innych typów wirusowego zapalenia wątroby, np. zapalenia wątroby typu A. Jednak uU niektórych chorychpacjentów rozwija się przebieg z zastojem żółci i podwyższonym stężęniem fosfatazy alkalicznej. Rzadko dochodzi również do zajęcia układu nerwowego lub nerek.
Przebieg choroby można podzielić na trzy fazy: fazę początkowa choroby (faza prodromalna), fazę z żółtaczką oraz fazę zdrowienia. Choroba zwykle ustępuje po kilku tygodniach, bez pozostawienia trwałych uszkodzeńnastępstw. W odróżnieniu od zapalenia wątroby typu B i typu C zakażenie rzadko przechodzi w stan przewlekły., Ujednak może się tak zdarzyć u pacjentów z niedoborem odporności, np. z zakażeniem HIV, przechodzących chemioterapię lub po przeszczepie narządowym choroba może przejść w stan przewlekły.
W fazie prodromalnej pojawiają się objawy ogólne objawy i dolegliwości, takie jak bóle mięśni i stawów, łagodna gorączka, utrata apetytu, nudności i wymioty, utrata masy ciała (2–4 kg), odwodnienie oraz ból w prawym nadbrzuszu (nasilający się przy aktywności fizycznej).
W fazie żółtaczki występują typowe objawy żółtaczki. U osób o ciemniejszej skórze żółtaczka może być trudniejsza do zauważenia, aletowarzyszy zawsze objawia się teżjej zażółceniemcenie białkówki oka (twardówki). W tym okresie mocz jest ciemny, a stolec ma jasny/białawy kolor. Często występuje również świąd. Inne objawy mogą obejmować pokrzywkę na skórze oraz biegunkę.
Diagnostyka
Rozpoznanie jest ustalane na podstawie historii choroby: Czy niedawno przebywał(a) Pan(i) w obszarze ryzyka? Czy występują objawy zakaźnego zapalenia wątroby? Proste badanie krwi w celu określenia parametrów wątrobowych i przeciwciał przeciwko HEV może pozwolić na rozpoznaniepostawienie rozpoznania. Analiza odpowiednich próbek krwi odbywa się w laboratorium. Dodatkowo można wykonać badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej.
Leczenie
Zapalenie wątroby typu E jest samoograniczającym się zakażeniem, które zwykle nie wymaga specjalnej terapii., Momożna jedynie złagodzić objawy. Pacjenci mogą nadal być aktywni i robić wszystko, na co mają siłę. Nie ma żadnych dowodów na to, że odpoczynek w łóżku przyspiesza powrót do zdrowia, a wręcz przeciwnie.
W przypadku przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu E (powyżej 3 miesięcy) zalecana jest terapia przeciwwirusowa z zastosowaniem rybawiryny.
Zasadniczym celem terapii jest zapobieganie dalszemu przenoszeniu choroby na inne osoby poprzez zapewnienie czystej wody pitnej, dobrych warunków sanitarnych i właściwej higieny osobistej.
Profilaktyka
Podczas podróży na tereny, na których występuje HEV-1 i HEV-2, należy zwracać uwagę na unikanie wody i innych napojów, które mogą być skażone, a spożywać tylko napoje niezanieczyszczone lub produkowane przemysłowo. Należy również unikać spożywania surowych potraw, zwłaszcza owoców morza. Przegotowanie wody pozwala uniknąć zakażenia;, natomiast działanie chloru nie zostało wystarczająco udowodnione.
W krajach, w których występują HEV-3 i HEV-4, mięso, a zwłaszcza podroby z wieprzowiny i dziczyzny, należy spożywać tylko ugotowane. Należy również zwrócić uwagę na dobrą warunki sanitarne w kuchni.
Do dziś w Europie nie jest dostępna szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu E.
Rokowanie
Rokowanie jest na ogół korzystniejsze w przypadku zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu E o genotypie 3 niż w przypadku innych wariantów. Prawie wszyscy chorzy całkowicie zdrowieją. U pacjentów z niedoborem odporności choroba może mierozwinąć przebieg przewlekły.
U mniej niż 1% osób zakażonych rozwija się ciężkie zapalenie wątroby z przebiegiem śmiertelnym. Szczególny wyjątek stanowią kobiety w ciąży z zakażeniem HEV-1, gdzie śmiertelność pod koniec ciąży wynosi 10–30%. Ryzyko jest również podwyższone przy współistniejącej ciężkiej chorobie wątroby.
Dodatkowe informacje
- Wirusowe zapalenie wątroby typu A
- Wirusowe zapalenie wątroby typu B
- Wirusowe zapalenie wątroby typu C
- Żółtaczka
- Wirusowe zapalenie wątroby typu E — informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
- Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)