Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Dyzuria u mężczyzn

Czerwone flagi i stany wymagające pilnego leczenia

Czerwone flagi

Niebezpieczna choroba wymagająca leczenia

Zaburzenia świadomości, wstrząs, zwiększona częstość oddechów

Urosepsa

Ból w okolicy lędźwiowej

Odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamica moczowa

Znacznie zmniejszona diureza

Zatrzymanie moczu, niewydolność nerek, niedrożność dróg moczowych

Gorączka >38,5°C

Odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie gruczołu krokowego, zapalenie najądrza, urosepsa

Krwiomocz makroskopowy

Zaburzenia krzepnięcia, trombopatia, waskulopatia, rak pęcherza moczowego, kamica moczowa

Stan po urazie miednicy

Uszkodzenie cewki moczowej

Dolegliwości związane z prostatą (LUTS, objawy ze strony dolnych dróg moczowych)

Rak prostaty

Cewnik w drogach moczowych

Powikłane zakażenie, niedrożny cewnik

Informacje ogólne

Definicja

  • Dyzuria oznacza bolesne i utrudnione oddawanie moczu.

Epidemiologia

  • Dyzuria dotyczy rzadziej mężczyzn niż kobiet, ale zapadalność u mężczyzn rośnie wraz z wiekiem w wyniku rozrostu gruczołu krokowego.
  • W niderlandzkich badaniach zapadalność na zapalenie pęcherza moczowego i swoiste zapalenie cewki moczowej u mężczyzn wynosiła odpowiednio 7,7 i 0,6 na 1000 osób.1
  • Przewlekły zespół objawów zapalenia gruczołu krokowego wystepuje u około 8,5% wszystkich mężczyzn.2
  • Umiarkowane lub ciężkie objawy łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (benign prostatic hyperplasia — BPH) występują u:
    • 20% mężczyzn w wieku 50–59 lat
    • 40% mężczyzn w wieku powyżej 70 lat

Rozważania diagnostyczne

  • Objawy zakażenia układu moczowego u mężczyzn i u kobiet są podobne.
  • Czynnikami predykcyjnym zakażenia układu moczowego są: bolesne oddawanie moczu, gorączka i wiek powyżej 60 lat. 
    • Jeżeli występują wszystkie trzy czynniki predykcyjne, w 90% przypadków mamy do czynienia z zakażeniem układu moczowego.
  • Zakażenia układu moczowego u mężczyzn należy uznać za zakażenia powikłane, ponieważ mogą obejmować prostatę jako narząd miąższowy.
  • Dyzuria u mężczyzn może być objawem różnych chorób. Dlatego ważny jest szczegółowy wywiad lekarski.
    • Ból na początku mikcji wskazuje raczej na zapalenie cewki moczowej, ból pod koniec mikcji na zapalenie pęcherza moczowego.
    • Dyzuria i gorączka są często objawami zapalenia gruczołu krokowego (lub odmiedniczkowego zapalenia nerek lub zapalenia najądrza).
    • Bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego może również powodować ból odbytu/krocza lub okolicy lędźwiowej oraz złe samopoczucie.
    • Objawy zapalenia gruczołu krokowego mogą obejmować np. ból miednicy, nietrzymanie moczu lub przerywany strumień moczu.
    • Wypływ wydzieliny z prącia świadczy o zapaleniu cewki moczowej.
    • Łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH), a także rak prostaty to choroby typowe dla mężczyzn w starszym wieku, natomiast zapalenie cewki moczowej częściej występuje u młodszych mężczyzn.
    • Zakażenia układu moczowego u mężczyzn, którym towarzyszy gorączka, zwykle obejmują również gruczoł krokowy.

Choroby i stany wymagające pilnego leczenia

ICD-10

  • R30.0 Bolesne lub utrudnione oddawanie moczu
  • R30.9 Bolesne oddawanie moczu, nieokreślone
  • R39.1 Inne trudności w oddawaniu moczu

Diagnostyka różnicowa

Zakażenie dolnego odcinka układu moczowego

Zapalenie cewki moczowej

  • Objawy3
    • dyzuria, wypływ śluzowo-ropnej wydzieliny, świąd
    • często także przebieg bezobjawowy
  • Występuje najczęściej u młodszych mężczyzn 
  • Zwykle przenoszone poprzez kontakt seksualny.
  • Podział na rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej
  • Patogeny wywołujące
    • C. trachomatis (11–50%)
    • M. genitalium (6–50%)
    • Ureaplasma (5–26%)
    • T. vaginalis (1–20%)
    • adenowirusy (2–4%)
  • Zalecane badania
    • mikroskopowe badanie wydzieliny z cewki zabarwionej metodą Grama
    • pobranie wymazu do testów PCR, szczególnie w przypadku rzeżączki, również do badania oceny oporności
  • Leczenie, w tym leczenie partnera/partnerki, powinno być prowadzone w zależności od patogenu wywołującego, zgodnie z wynikiem antybiogramu.

Zapalenie najądrza

  • Zobacz artykuł: zapalenie najądrza.
  • Jest niemal zawsze jednostronne i połączone z ostrymi objawami (bólem i obrzękiem).3
  • Patogeny3
  • Zapalenie najądrza występuje częściej w przypadku długotrwałego stosowania cewnika urologicznego.

Ostre bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego

  • Zobacz artykuł ostre zapalenie gruczołu krokowego.
  • Charakteryzuje się objawami miejscowymi (silny ból w obszarze krocza, który może promieniować do brzucha lub pleców), zaburzeniami mikcji (dyzuria i częstomocz, ewentualnie z objawami zatrzymania moczu) oraz objawami ogólnymi o różnym nasileniu (gorączka, pogorszonenie stanu ogólnego, w ciężkich przypadkach sepsa).

Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego

  • Zobacz artykuł zapalenie gruczołu krokowego.
  • Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego rozpoznaje się, jeżeli objawy utrzymują się przez ponad 3 miesiące.
  • Objawy są zmienne, zwykle łagodniejsze niż w przypadku ostrego bakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego.
  • Ból jest zwykle zlokalizowany w kroczu i może promieniować do jąder, pachwin, pleców lub brzucha.
  • Możliwy jest ból podczas lub po wytrysku.
  • Mogą wystąpić zaburzenia mikcji: dyzuria, częstomocz, objawy zatrzymania moczu, wydzielina z cewki moczowej.3

Rozrost gruczołu krokowego (łagodny rozrost gruczołu krokowego, benign prostatic hyperplasia — BPH)

Podrażnienie mechaniczne

  • Jazda na rowerze, jazda konna

Wywiad lekarski

  • Oparcie diagnozy wyłącznie na objawach klinicznych może prowadzić do nieprawidłowego rozpoznania.5
  • Podczas wywiadu lekarskiego należy zapytać o:
    • objawy ogólne: nudności, gorączka
    • umiejscowienie, czas, okoliczności występowania (w odniesieniu do mikcji) i rodzaj bólu
    • obecność wydzieliny
    • rumień lub owrzodzenia narządów płciowych
    • zaburzenia mikcji
    • Stosunek płciowy w ciągu ostatnich tygodni
    • zmiany moczu (zapach, mętność, krew)

Objawy

Gorączka lub objawy ogólnoustrojowe

Mętny mocz lub zmiana zapachu moczu

  • Mętny mocz i zmiana zapachu moczu to słabe czynniki predykcyjne zakażenia układu moczowego. Jeżeli w wywiadzie lekarskim występują 2 z 4 czynników predykcyjnych (zmiana zapachu moczu, mętny mocz, dyzuria, nykturia), ich czułość wynosi 65% (swoistość 69%, wartość predykcyjna dodatnia 77%; wartość predykcyjna ujemna 54 %).6

Obecność wydzieliny

Bóle

Problemy z oddawaniem moczu, nykturia, częste nagłe parcie na mocz

Niedawne cewnikowanie lub badanie przy użyciu sprzętu

  • Zakażenie lub uraz cewki moczowej

Inne choroby przewlekłe

  • Cukrzyca zwiększa ryzyko zakażeń zarówno dolnego, jak i górnego odcinka układu moczowego.7

Badanie przedmiotowe

Informacje ogólne

  • Zależnie od wywiadu
    • badanie palpacyjne okolicy nerek, pęcherza moczowego i jamy brzusznej
    • badanie objawów stanu zapalnego w obszarze ujścia cewki moczowej, obecności wydzieliny
    • badanie per rectum z palpacją gruczołu krokowego (w ostry bakteryjnym zapaleniu gruczołu krokowego wskazana ostrożność!)
    • badanie palpacyjne węzłów chłonnych w pachwinie
    • objaw Goldflamma
    • badanie palpacyjne jąder i najądrza (bolesne, powiększone?)

Badanie uzupełniające

W gabinecie lekarza rodzinnego

Pobieranie moczu do badania

  • Na potrzeby orientacyjnego badania moczu (np. z użyciem testów paskowych) można w przypadku niektórych podejrzeń zrezygnować z pobierania moczu ze środkowego strumienia oraz higieny żołędzi bezpośrednio przed pobraniem.
  • Dokładniejsze badania laboratoryjne i/lub mikrobiologiczne wymagają jednak określonego pobrania i przygotowania moczu, najczęściej porannego ze środkowego strumienia. Należy przy tym ograniczyć możliwość zanieczyszczenia próbki przez mikroflorę cewki moczowej i/lub z otoczenia.

Badanie ogólne moczu i testy paskowe

  • Nie zaleca się, by do wykluczenia zakażenia układu moczowego używać testów paskowych ze względu na ich niedostateczną czułość i swoistość.
  • Prawdopodobieństwo choroby znacznie zwiększa obecność leukocytów i/lub azotynów z jednoczesnym występowaniem dolegliwości klinicznych.
    • Jeśli wyniki obu badań są dodatnie, prawdopodobieństwo zakażenia układu moczowego wynosi 91%, jeśli wyniki obu są ujemne, i tak w 40% przypadków mamy do czynienia z dodatnim wynikiem posiewu moczu.
    • Obecnośc leukocytów nie różnicuje zapalenia układu moczowego od bezobjawowego bakteriomoczu.8
  • Test na obecność azotynów9
    • Wysoka swoistość (ok. 90%). Wynik dodatni oznacza, że ZUM jest bardzo prawdopodobne.
    • Czułość wynosi tylko około 40% (w gabinecie lekarza rodzinnego).9
    • Wynik ujemny nie jest rozstrzygający (nie potwierdza ani nie wyklucza ZUM).
    • Wynik dodatni jest możliwy tylko przy określonym stężeniu bakterii, które może zostać osiągnięte dopiero po zaleganiu moczu w pęcherzu przez ponad 4 godziny.
    • Nie wykrywa Proteus mirabilis, enterokoków ani gronkowców.
  • Esteraza leukocytów
    • Ma czułość 80–90% i swoistość ok. 40% (w warunkach gabinetu lekarza rodzinnego) na potrzeby wykrywania zakażenia układu moczowego.9
    • Wynik dodatni wskazuje jedynie na reakcję zapalną, jest zatem mało swoisty.
  • Krew/białko
    • Obecność krwi charakteryzuje się dużą czułością w diagnostyce zakażenia układu moczowego, ale jest mało swoiste.
    • Obecność białka nie ma znaczenia diagnostycznego.
  • Zobacz tabela test paskowy moczu, czynniki zakłócające.

Badania dodatkowe

  • Badanie mikroskopowe moczu
    • Zbadanie moczu pod mikroskopem pozwala przy odpowiednim doświadczeniu diagnosty w wysokim stopniu wykluczyć zakażenie układu moczowego (Ia).
  • Posiew moczu
    • W przypadku podejrzenia ZUM u meżczyzny zaleca się wykonanie posiewu moczu, aby zapewnić dobór antybiotykoterapii odpowiedniej do oporności.
    • Próbki moczu do diagnostyki mikrobiologicznej (posiew moczu) należy poddać badaniu jak najszybciej.
    • Jeśli próbka jest pobierana po południu lub w nocy i nie jest możliwy transport próbki do laboratorium w pzeciągu 2 godzin, mocz powinien być przechowywany w lodówce (nie dłużej niż 24 godziny) w temperaturze 4°C.8
    • Wskazania do wykonania posiewu moczu są np.:
    • W przypadku wskazania do antybiotykoterapii u mężczyzn z zakażeniem układu moczowego, przed rozpoczęciem terapii należy wykonać posiew moczu i dostosować leczenie do antybiogramu (B).
  • Badanie mikroskopowe po zabarwieniu metodą Grama, posiew i testy amplifikacji kwasu nukleinowego stanowią narzędzia diagnostyczne w przypadku podejrzenia rzeżączki lub chlamydii.

Środki i zalecenia

Wskazania do skierowania do specjalisty/hospitalizacji

Obowiązek zgłaszania

  • Podejrzenie lub rozpoznanie rzeżączki, kiły lub zakażenia chlamydią podlega zgłoszeniu na druku ZLK-3 (w formie elektronicznej lub papierowej)

Leczenie

  • W empirycznej doustnej terapii ostrego niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego u mężczyzn lekami z wyboru są fluorochinolony. Leczenie powinno trwac 7 dni.10

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Męskie narządy płciowe i pęcherz moczowy
Męskie narządy płciowe i pęcherz moczowy
Narządy miednicy, mężczyzna
Narządy miednicy, mężczyzna

Źródła

Piśmiennictwo

  1. van der Linden et al. Tweede Nationale Studie naar ziekten en bevolking en in de huisartspraktijk. Klachten en aandoeningen in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht/Bilthoven: NIVEL/RIVM (2004). www.nivel.nl
  2. Magistro G, Wagenlehner FM, Grabe M, Weidner W, Stief CG, Nickel JC. Contemporary Management of Chronic Prostatitis/Chronic Pelvic Pain Syndrome. Eur Urol. 2016 Feb;69(2):286-97. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. EAU Guidelines. Edn. presented at the EAU Annual Congress Amsterdam, the Netherlands 2022.ISBN 978-94-92671-16-5. uroweb.org
  4. Urological Sciences Research Foundation. International Prostate Symptom Score (IPSS)Culver City CA (USA), (24.6.2016). www.usrf.org
  5. Medina-Bombardó D, Jover-Palmer A. Does clinical examination aid in the diagnosis of urinary tract infections in women? A systematic review and meta-analysis. BMC Fam Pract. 2011; 12: 111. PubMed
  6. Little et al. Dipsticks and diagnostic algorithms in urinary tract infection: development and validation, randomised trial, economic analysis, observational cohort and qualitative study. Health Technology Assessment 2009; Vol. 13: No. 19. DOI: 10.3310/hta13190. www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Fünfstück R, Nicolle LE, Hanefeld M, Naber KG. Urinary tract infection in patients with diabetes mellitus. Clin Nephrol. 2012 Jan;77(1):40-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Holecki M. et al. Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych. antybiotyki.edu.pl
  9. Devillé WL, Yzermans JC, van Duijn NP, et al. The urine dipstick test useful to rule out infections: a meta-analysis of the accuracy. BMC Urol 2004; 4: 4. PubMed
  10. Duława J, Grabczyk R. Powikłane zakażenie układu moczowego. Interna Szczeklika - mały podręcznik. Medycyna Praktyczna. www.mp.pl

Autorzy

  • Aleksandra Danieluk, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren
  • Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München
  • Klaus Gebhardt, Arzt für Allgemeinmedizin, Bremen (Review)
R300; R309; R391
Dyzuria; Alguria; Oddawanie moczu; Bolesne oddawanie moczu; Powiększenie gruczołu krokowego; Powiększenie prostaty; BPH; Przerost gruczołu krokowego; Przerost prostaty; Zapalenie prostaty; Zapalenie cewki moczowej; Zakażenie dolnych dróg moczowych; Zapalenie pęcherza moczowego; Infekcja dróg moczowych
Dyzuria u mężczyzn
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Dyzuria oznacza bolesne i utrudnione oddawanie moczu. Dyzuria dotyczy rzadziej mężczyzn niż kobiet, ale zapadalność u mężczyzn rośnie wraz z wiekiem w wyniku rozrostu gruczołu krokowego.
Medibas Polska (staging)
Dyzuria u mężczyzn
/link/18fcfd192e024f62ba26c64faec595fe.aspx
/link/18fcfd192e024f62ba26c64faec595fe.aspx
dyzuria-u-mezczyzn
SiteProfessional
Dyzuria u mężczyzn
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#stinaa.baranowska@gmailkardymowicz@bonnierhealthcare.compl
pl
pl
pl