Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ostre zapalenie gruczołu krokowego

Streszczenie

  • Definicja: Ostre bakteryjne zakażenie gruczołu krokowego. Spektrum patogenów odpowiada temu, które występuje w zakażeniach układu moczowego.
  • Epidemiologia: U 85% mężczyzn z zakażeniem układu moczowego przebiegającym z gorączką zajęty jest również gruczoł krokowy.
  • Objawy: Ból o ostrym początku zlokalizowany w podbrzuszu, za spojeniem łonowym i w okolicy jąder, często promieniujący do zewnętrznych narządów płciowych lub pleców, gorączka i złe samopoczucie. Zwykle towarzyszą objawy zakażenia układu moczowego: ból przy oddawaniu moczu, częstomocz i parcie na mocz.
  • Badanie fizykalne: Gorączka i żywa bolesność palpacyjna gruczołu krokowego.
  • Diagnostyka: Badanie moczu na obecność bakterii i leukocytów, posiew moczu, badanie ultrasonograficzne.
  • Leczenie: Antybiotykoterapia; u pacjentów pozostających w leczeniu ambulatoryjnym lekami z wyboru są fluorochinolony; w razie potrzeby skierowanie do szpitala.

Informacje ogólne

Definicja

  • Ostre zapalenie prostaty, zwykle wywołane przez bakterie1-2

Epidemiologia

  • Najczęściej występuje u mężczyzn w wieku od 20 do 40 lat i powyżej 70. roku życia.3
  • W USA ostre zapalenie gruczołu krokowego jest najczęstszym rozpoznaniem urologicznym u mężczyzn poniżej 50. roku życia i trzecim co do częstości u mężczyzn powyżej 50. roku życia.2
    • PCzynnik etiologiczny udaje się wykryć się jedynie w <10% przypadków.1,4 
  • U 85% mężczyzn z ZUM przebiegającym z gorączką, często zajęty jest również gruczoł krokowy.

Etiologia i patogeneza

  • Czynnikiem wywołującym jest zwykle zakażenie dolnego odcinka układu moczowego, które rozprzestrzenia się na gruczoł krokowy.2
  • Jatrogenne po cewnikowaniu dróg moczowych lub biopsji gruczołu krokowego1
  • Takie samo spektrum patogenów jak w zakażeniach układu moczowego u mężczyzn: E. coli (80%), Enterococcus spp., Pseudomonas spp., Proteus mirabilis, Klebsiella spp.i Serratia spp.1-2

ICD-10

  • N41 Choroby zapalne gruczołu krokowego
    • N41.0 Ostre zapalenie gruczołu krokowego:

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Ostry ból w okolicy krocza i za spojeniem łonowym; palpacyjnie powiększony i bardzo bolesny gruczoł krokowy, gorączka i wyraźnie złe samopoczucie.
  • Wykrycie leukocytów i/lub bakterii odpowiedzialnych za obecność azotynów w moczu
  • Ostre zapalenie gruczołu krokowego uznaje się za powikłanie zakażenia układu moczowego u mężczyzn, któremu można zapobiec.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Ostry ból podbrzusza o nagłym początku, który może promieniować do krocza i pleców.1
  • Często gorączka, dreszcze, ból mięśni i złe samopoczucie,
  • Inne objawy

Badanie przedmiotowe

  • Gruczoł krokowy jest powiększony i żywo bolesny palpacyjnie, dlatego badanie per rectum należy przeprowadzać bardzo ostrożnie.
  • Obrzęk prostaty powoduje zwężenie cewki moczowej, co może prowadzić do zalegania lub zatrzymania moczu.

Badania dodatkowe

  • Zalecane badania diagnostyczne
    • badanie moczu na obecność leukocytów i azotynów w próbce moczu ze środkowego strumienia
    • w przypadku gorączki i pogorszenia ogólnego stanu: morfologia krwi i posiew krwi (badanie niedostępne w POZ)
    • posiew moczu

Badanie moczu

  • Badanie na obecnośc bakterii, białka, krwi, azotynów, np. testy paskowe moczu
  • Posiew moczu
  • Mikrohematuria (krwinkomocz mikroskopowy) bez innych nieprawidłowości w badaniu moczu wskazuje na kamicę (czułość powyżej 90%).
  • Zob. tabela Test paskowy moczu, czynniki zakłócające.

Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

  • Stężenie PSA jest często podwyższone.
  • Masaż prostaty może prowadzić do bakteriemii i dlatego jest przeciwwskazany.1
  • Badanie ultrasonograficzne w celu wykluczenia zastoju moczu
  • Ewentualnie morfologia krwi, posiew krwi (badanie niedostępne w POZ)
  • U mężczyzn z zakażeniem układu moczowego przed rozpoczęciem antybiotykoterapii, należy wykonać posiew moczu celem ewentualnej korekty leczenia.

Diagnostyka specjalistyczna

  • Posiew lub PCR wymazu z cewki moczowej w kierunku chlamydii i rzeżączki
  • Ultrasonografia transrektalna przy podejrzeniu ropnia gruczołu krokowego1

Wskazania do konsultacji specjalistycznej

Wskazania do hospitalizacji

Leczenie

Cele leczenia

  • Wyeliminowanie zakażenia
  • Profilaktyka lub leczenie powikłań

Farmakoterapia

  • Pacjentów z zatrzymaniem moczu, złym stanem ogólnym lub podejrzeniem sepsy należy skierować do szpitala celem dożylnej antybiotykoterapii.
  • Zalecenia oparte są na doświadczeniu klinicznym; nie przeprowadzono żadnych kontrolowanych badań dotyczących leczenia ostrego zapalenia gruczołu krokowego.1
  • Czas leczenia powinien być długi: 2–4 tygodnie.1
  • Eksperci zaplecają zwalczanie dolegliwości bólowych za pomocą:
    • paracetamolu, ewent. z dodatkiem niewielkiej dawki słabego opioidu, np. kodeiny
    • Stosowanie NLPZ, np. ibuprofenu jest również dopuszczalne, należy jednak uwzględnić możliwość ich interakcji z fluorochinolonami, zwiększającej ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego5

 

  • Zalecane antybiotyki są takie same jak w przypadku powikłanego zakażenia układu moczowego.
    • Jeśli konieczna, wstępna antybiotykoterapia pozajelitowa:
      • fluorochinolony
      • penicyliny o szerokim spektrum
      • cefalosporyna III. generacji 
      • powyższe antybiotyki mogą być skojarzone z aminoglikozydem
    • Jeśli możliwe jest leczenie ambulatoryjne:
      • ciprofloksacyna 500 mg 2 razy na dobę
      • lewofloksacyna 500 mg 1 raz na dobę
      • ofloksacyna 200 mg 2 razy na dobę
      • w razie uczulenia lub stwierdzenia oporności na fluorochinolony, mozna rozważyć kotrimoksazol 960 mg 2 razy na dobę6
  • Leczenie skorygowane na podstawie wyniku posiewu moczu1

Dalsze działania terapeutyczne

  • Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów1
  • W razie potrzeby cewnikowanie w przypadku zaburzeń odpływu moczu1

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

  • Sepsa
  • Zastój moczu z uszkodzeniem nerek
  • Ropień gruczołu krokowego1

Rokowanie

Dalsze postępowanie

  • Po kilku dniach leczenia:
    • kontrolne badania moczu przy pomocy testów paskowych ani kontrola posiewu moczu nie są konieczne, ponieważ wyniki badania przedmiotowego są wystarczające do oceny.1
  • W przypadku braku poprawy: skierowanie do specjalisty
    • diagnostyka w kierunku obecności atypowych patogenów, a w przypadku wyniku dodatniego - leczenie partnerów seksualnych1
  • Kontrolne oznaczenie PSA należy przeprowadzić po 3–6 miesiącach od ustąpienia objawów, jeśli wykryto podwyższone wartości.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Badanie per rectum prostaty
Badanie per rectum prostaty

Źródła

Wytyczne

  • European Association of Urology (EAU). EAU Guidelines on Urological Infections 2022. www.uroweb.org

Piśmiennictwo

  1. European Association of Urology (EAU). EAU Guidelines on Urological Infections. 2022. uroweb.org
  2. Chapple C, Mangera A. Acute Prostatitis. BMJ Best Practice, last updated mar 25, 2022. bestpractice.bmj.com
  3. Coker TJ, Dierfeldt DM. Acute bacterial prostatitis: Diagnosis and management. Am Fam Physician 2016 Jan 15; 93(2): 114-120. pmid: 26926407 PubMed
  4. Mody L, et al. A targeted infection prevention intervention in nursing home residents with indwelling devices a randomized clinical trial. JAMA Internal Med, 2015, 175: 714. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Koźmińska EM. Wytyczne NICE: leczenie przeciwbakteryjne w ostrym zapaleniu stercza. (dostęp 7.11.2023) podyplomie.pl
  6. Meares EM. Jr. Acute and chronic prostatitis: diagnosis and treatment. Infect. Dis. Clin. N. Am., 1987; 1: 855-873 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Mateusz Szmidt, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Franziska Jorda, Dr med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren
  • Dietrich August, Dr med., Arzt, Freiburg im Breisgau
N41; N410
prostatitt; akutt prostatitt; betennelse i prostata; blærehalskjertel betennelse; prostatavesikulitt; vesikulitt; prostatit; y73 prostatit/prostatovesiculit; akut prostatit; inflammation i prostata; prostatovesiculit; prostatovesikulit; vesikulit; Prostatit, akut; akute prostatitis; Prostatitis, akute
Zapalenie gruczołu krokowego; Bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego; E. coli; Escherichia coli; Pseudomonas; Zapalenie pęcherzyków nasiennych; Zatrzymanie moczu; Powikłane zakażenie dróg moczowych; Zakażenie dróg moczowych u mężczyzn; Dysuria; Dyzuria
Ostre zapalenie gruczołu krokowego
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Ostre bakteryjne zakażenie gruczołu krokowego. Spektrum patogenów odpowiada temu, które występuje w zakażeniach układu moczowego. Epidemiologia: U 85% mężczyzn z zakażeniem układu moczowego przebiegającym z gorączką zajęty jest również gruczoł krokowy.
Medibas Polska (staging)
Ostre zapalenie gruczołu krokowego
/link/58dc41893f274569b22c282201a1e080.aspx
/link/58dc41893f274569b22c282201a1e080.aspx
ostre-zapalenie-gruczolu-krokowego
SiteDisease
Ostre zapalenie gruczołu krokowego
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#stinaa.baranowska@gmailkardymowicz@bonnierhealthcare.compl
pl
pl
pl