Zespół objawów o zmiennym nasileniu obejmujący parestezje (wrażenie mrowienia, pieczenia, łaskotania) z uczuciem gorąca orazbólem neuropatycznyneuropatycznym w obrębie stóp1-2.
Jest często pierwszym objawempolineuropatii z zajęciem małych włókien nerwowych (neuropatia cienkich włókien, ang. small fiber neuropathy, SNF)3.
rzadziej na tle pokarmowym (witamina B12, kwas foliowy, witamina B6), zapalnym, jako zespoły paranowotworowe (paraneoplastyczne) lub na tle dziedzicznym (np.choroba Charcota-Mariego-Tootha)
Obraz kliniczny i diagnostyka
badanie neurologiczne obejmujące ocenę czucia, motoryki i odruchów
diagnostyka laboratoryjna i elektrofizjologiczna (neurografia, elektromiografia)
Zespół ciasnoty kanału kostki przyśrodkowej - zespół cieśni stępu
jedna z najczęstszych przyczyn bólu podeszwowej strony przodostopia (metatarsalgia)
3. najczęściej zajęta jest 3. przestrzeń międzypalcowa (pomiędzy 3. i 4. palcem)
Objawy
tępy, piekący lub podobny do rażenia prądem elektrycznym ból po stronie podeszwowej przodostopia, między głowami kości śródstopia, promieniujący do palców
dolegliwości nasilają się podczas chodzenia
Obraz kliniczny i diagnostyka
dodatni test Muldera: prowokacja promieniującego bólu przez ucisk na sąsiadujące ze sobą głowy kości śródstopia i zmniejszenie przestrzeni międzypalcowych
diagnostyka obrazowa: RTG i, w razie potrzeby RM stopy
zaburzenia naczynioruchowe o przyczynachetiologii pierwotnychpierwotnej (genetycznychgenetycznej, idiopatycznychidiopatycznej) i wtórnychrnej (np. w przebiegureumatoidalnego zapalenia stawów)
zaliczanyZaliczany jest niekiedy do obwodowych, bolesnychpolineuropatii.
Epidemiologia
rzadka choroba, na którą zapadalność wynosi 0,4–2/100 000
Objawy
dolegliwości w postaci napadów palącego bólu ze wzmożonym uciepleniem i zaczerwienieniem skóry
umiejscowienie: w dystalnych odcinkach dystalnych kończyn, zwłaszcza w obrębie stóp
Obraz kliniczny i diagnostyka
przede wszystkim rozpoznanie klinicznena podstawie obrazu klinicznego, poszerzonarozszerzona diagnostyka wymaganazalecana tylko w indywidualnychniektórych przypadkach
Leczenie
podczasPodczas napadu poprawzaleca się często przynosi chłodzenie i elewacjaunoszenie stóp.
indywidualnie dobrana terapia wielodyscyplinarna (np. fizjoterapia, psychoterapia, leczenie farmakologiczne)
Choroba tętnic obwodowych (ang. peripheral artery disease- PAD)
wywoWywołanie bólu w określonych punktach uciskowych
w neuralgii Mortona ból pojawia się przy ucisku przestrzeni międzypalcowej (pomiędzy głowami kości śródstopia)
Badanie neurologiczne
Ocena czucia
odczuwanie dotyku, wibracji, bólu i temperatury
wW dystalnej symetrycznej polineuropatii występują zaburzenia czucia dotyku okolicy „skarpetek”.
Ocena motoryki
siła mięśniowa i trofika mięśni w porównaniu do strony przeciwnej
Ocena odruchów własnych mięśni
osłabione odruchy własne mięśni (zwłaszcza odruch skokowy) wpolineuropatii
Ocena chodu
w polineuropatiidodatnia próba Romberga (stanie z zamkniętymi oczami) jesti nieprawidłowa, aniepewna próba chodu po linii jestw niepewna.polineuropatii
Diagnostykadiagnostyka w kierunkunadużywania alkoholu:MCV,witamina B1,B6,B12, CDT (ang. carbohydrate-deficient transferin, ubogowęglowodanowe izoformy transferyny) - poza MCV badania niedostępne w POZ
U specjalistyW ambulatoryjnej opiece specjalistycznej
Dalsza diagnostyka laboratoryjna
szczególnie w przypadku potwierdzonej polineuropatii io niejasnej etiologii
Leczenie przyczynowe zależy od etiologii zespołu piekących stóp.
np. na przykład optymalizacja kontroli glikemii we krwi i kontrola masy ciała w neuropatii cukrzycowej lub suplementacja w przypadku niedoboru witamin3
W leczeniu objawowym dostępne są leki z różnych grup farmakologicznych oraz środki niefarmakologiczne (edukacja pacjenta, terapia behawioralna, fizjoterapia).3.
Możliwe działania pacjentów w celu złagodzenia objawów2-3
chłodzenie stóp w wodzie
elewacjaunoszenie kończyn dolnych
miejscowe stosowanie maści z kapsaicynrozgrzewających
W razie potrzeby zaopatrzenie weStosowanie wkładkiadek ortopedyczneortopedycznych do obuwia
Wskazania do skierowania do specjalisty
W przypadku utrzymujących się dolegliwości i niejasnej przyczyny zespołu piekących stóp pacjenta należy skierować do neurologa3.
Pacjenci z neuropatią cukrzycową ibólem neuropatycznym, u których nie uzyskano odpowiedniego złagodzenia dolegliwości bólowych, powinni zostać skierowani do lekarza specjalizującego się w leczeniu bólu, nie później niż po 12 tygodniach.
Mrozikiewicz-Rakowska B, Jawień A, Szewczyk AT, et al. Postępowanie z chorym z zespołem stopy cukrzycowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran 2021: część 1. Leczenie ran. 2021; 18(3): 71-114.
Hughes R. Peripheral nerve diseases. Pract Neurol 2008; 8: 396-405. doi:10.1136/jnnp.2008.162412 DOI
Krzesiński httpP, Niedolaz K, Piotrowicz K, et al. Przydatność oceny wskaźnika kostka-ramię w praktyce klinicznej. Forum Med Rodz 2014; 8://dx 117-126.doi.org/10.1136/jnnp.2008.162412"href="http://dx.doi.org/10.1136/jnnp.2008.162412" target="_blank">DOIPubMed
Autorzy
Marta Niwińska, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
Jonas Klaus, lekarz w trakcie specjalizacji z neurologii, Fryburg Bryzgowijski
Zespół objawów o zmiennym nasileniu obejmujący parestezje (wrażenie mrowienia, pieczenia, łaskotania) z uczuciem gorąca oraz bólem neuropatyczny neuropatycznym w obrębie stóp1-2.