Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Uszkodzenie nerwu strzałkowego

Streszczenie

  • Definicja: uszkodzenieUszkodzenie i zaburzenie funkcji nerwu strzałkowego wzdłuż jego przebiegu. Często uszkodzenie na główceowie kości strzałkowej, np. po dłuższym klęczeniu, rzadziej wtórny ucisk spowodowany ganglionem, może być również związany z obecnością opatrunku gipsowego (ucisk).
  • Częstotliwostość występowania: czCzęsta mononeuropatia i najczęstsza przyczyna porażenia zginacza grzbietowego stopy.
  • Objawy: promieniujPromieniujące bóle, porażenieupośledzenie podnoszeniazgięcia grzbietowego stopy i jej palców oraz pronacji w stawie skokowym, utrudnione stanie na pięcie, zaburzenia czucia, parestezje i drętwienia na bocznymbocznej podudziustronie podudzia i z tyłu stopy.
  • ObjawyBadanie fizykalne: podUpośledzenie wzglaktywności motorycznej unerwianych przez nerw międemśni klinicznym- porażeniaprostowników i pojedynczej kontrolistrzałkowych, siłyupośledzenie oraz deficyty czuciowe (sensoryczne)czucia. Charakterystyczny „chód koguci/ptasi” w przypadku porażeń wyższego stopnia. Przy długotrwałym ucisku predysponuje do powstania stopy końsko-szpotawej.
  • Diagnostyka: zazwyczajZazwyczaj diagnoza klinicznana podstawie objawów klinicznych, ewentualnie w ramach wsparciabadań dodatkowych neurografia i diagnostyka obrazowa.
  • Leczenie: leczenieLeczenie przyczynowe i unikanie czynników nasilających objawy. W przypadku trwałego ograniczenia funkcji leczenie chirurgiczne, fizjoterapia oraz korzystanie ze środków pomocniczych.

Informacje ogólne

Definicja

  • Tymczasowe lub trwałe uszkodzenie nerwu strzałkowego (zwanego też: Nn. fibularis) z określonym zaburzeniem funkcji
  • Uszkodzenie nerwu strzałkowego to jeden z klasycznych przykładów zespołuneuropatii ucisku nerwówuciskowych.

Częstotliwostość występowania

  • TymczasowePrzejściowe uszkodzenieporażenie jest stosunkowo częstoste.
  • Uszkodzenia nerwu strzałkowego to około 15% wszystkich uszkodzeń poszczególnych nerwów obwodowych (mononeuropatii) u osób dorosłych.
  • Najczęstsza przyczyna porażenia zginacza grzbietowego stopy

Etiologia i patogeneza

Anatomia

  • Nerw strzałkowy wspólny
    • To jedna z dwóch głównych gałęzi nerwu kulszowego.
    • Ma swój początek w korzeniach segmentów L4–S2.
    • Podziapodział na dwie gałęzie:
      • Nerwnerw strzałkowy powierzchowny
      • Nerwnerw strzałkowy głęboki
  • Obszar zaopatrzenia nerwu strzałkowego głębokiego
    • Mimięsień piszczelowy przedni (zgięcie grzbietowe stopy)
    • Mimięsień prostownik długi palców
    • Mimięsień prostownik długi palucha
    • Mimięsień strzałkowy trzeci
    • Mimięsień prostownik krótki palców
    • Mimięsień prostownik krótki palucha
  • Obszar zaopatrzenia nerwu strzałkowego powierzchownego
    • Mimięsień strzałkowy długi
    • Mimięsień strzałkowy krótki (pronacja stopy)

Neuropatie nerwu strzałkowego

  • Umiejscowienie uszkodzenia zwłaszcza w obszarze kolana
    • bardzo rzadko na podudziu lub na wysokości stawu skokowego
  • Ucisk główkiowy kości strzałkowej
    • najczęstsze miejsce uszkodzenia (wyeksponowane położenie)
    • Przyczynyprzyczyny
      • Poraporażenie uciskowe (często)
        • Uderzanieuderzanie o siebie nóg lub długie klęczenie
      • Patologiepatologie kości lub tkanek miękkich
        • Ganglion najczęstsza przyczyna : ganglion (około 5 %), osteosarcoma, neurofibroma1
        • rzadko nerwiakowłókniaki lub egzostozy kości strzałkowej
        • choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego1
  • Zespół cieśni stępu z przedniej strony
    • rzadki zespół ucisku
    • Uciskucisk nerwu strzałkowego głębokiego na stawie skokowym poniżej troczka dolnego mięśni prostowników
  • ObrażeniaUrazy i złamania
    • obrażenie urazoweurazy kończyn dolnych w obrębie kolana i kostki1
      • Uszkodzeniauszkodzenia nerwów w 1,6% przypadków
      • Najczęściej uszkodzeniu ulega nerw strzałkowy (56%).
    • jatrogenne
      • często w ramach osteosyntezy lub zabiegówzespoleń artroskopowych
      • powikłanie po operacjach, np. ginekologicznych, brzusznych1 
      • utrata masy mięśniowej, niedożywienie1

ICD-10

  • G57 Mononeuropatie kończyny dolnej
    • G57.3 Uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Diagnoza na podstawie objawów kliniczno-klinicznych i deficytów neurologicznych
  • Możliwość wykrycia uszkodzenia w ramach neurografiielektroneurografii/badania USG/RTG
  • W celu oceny uszkodzenia w okolicy kolana sugeruje się wykonywanie RM1

RozpoznaniaDiagnostyka różnicowenicowa

Wywiad

Dolegliwości1

  • Początkowo często ból
    • bocznej części kolana do podudzia i grzbietu stopy
    • często wywołany przez zginanie lub supinację stopy
  • Porażenie mięśni zaopatrywanych przez nerw strzałkowy
    • Poraporażenia prostowników stóp i palców
    • Poraporażenia pronatorów stopy
    • Wpwpływ na wzorzec chodu
      • najpierw ograniczona możliwość chodu pięta-palec
      • w przypadku porażenia wyższego stopnia charakterystyczny „chód koguci/ptasi”: wysokie podnoszenie nóg i opuszczanie ze zwisającą przednią częścią stopy
  • Zaburzenia czucia w obszarze zaopatrzenia
    • Drdrętwienie lub zaburzenia czucia w bocznej części podudzia, z tyłu stopy lub palców stóp

Czynniki wywołujące objawy lub przyczyny

  • Częste uderzanie o siebie nóg
    • zwłaszcza u szczupłych pacjentów
  • Długie klęczenie lub kucanie
  • Nieodpowiednie wprowadzenie w stan narkozy
  • Nieodpowiednio wyściełane opatrunki gipsowe
  • Znaczny spadek masy ciała (np. po operacji założenia bypassu żołądkowego)
  • Patologie kości lub tkanek miękkich (np. ganglion)

Badanie przedmiotowe

  • Badanie kolana i podudzia
    • Wyczuwalnywyczuwalny obrzęk przy główce kości strzałkowej wskazujący na ganglion
  • Deficyty motoryczne
    • Badaniebadanie za pomocą testu siły w porównaniumięśniowej obustronnymobu kończyn dolnych1
    • Porażeniaupośledzenie podnoszenia stopy i palców oraz pronacji1
    • „Chchód koguci/ptasi” w przypadku porażenia wysokiego stopnia
  • Zaburzenia czucia
    • Kontrolakontrola czucia powierzchniowegopowierzchownego
    • Deficytydeficyty bocznej części podudzia, dolnej części stopy lub palców1
  • Objaw Tinela-Hoffmana
    • Prowokowanieprowokowanie bólu poprzez palpacjęopukiwanie na wysokości ucisku nerwów
  • PrawidłowyZachowane stanodruchy odruchówneurologiczne

Diagnostyka specjalistyczna

Badanie elektrofizjologiczne

  • Neurografia (ENG)
    • Wykryciewykrycie i umiejscowienie uszkodzenia nerwu
    • Opopóźnienie przewodzenia, ograniczenie amplitudy, często blokada przewodzenia
  • Elektromiografia (EMG)
    • Wykryciewykrycie denerwacji określonych mięśni
    • wyniki potwierdzające zmiany często dopiero po 2–4 tygodniach

Diagnostyka obrazowa

  • Diagnostyka obrazowa okolicy podkolanowej
    • w przypadku miejscowego bólu w celu wykluczenia nowotworów lub ganglionu
  • USG nerwów o wysokiej rozdzielczości
    • Wykryciewykrycie obrzęku nerwu przy ucisku
    • Nerwnerw strzałkowy w obszarze okolicy podkolanowej i główkiowy kości strzałkowej łatwo wykrywalny

Wskazania do wystawienia skierowania

  • W przypadku utrzymujących się deficytów skierowanie do neurologa

Leczenie

Ogólne informacje na temat leczenia

  • Leczenie odpowiednie do przyczyny dolegliwości
  • W przypadku uszkodzenia uciskowegowynikającego z ucisku, najpierw obserwacja samoistnego przebiegu schorzenia,.
    • Oczekiwanyoczekiwany czas złagodzenia objawów w ciągu 1 tygodnia

Środki pomocnicze i rehabilitacja

  • ŚrodkiObjawowe pomocniczeleczenie bólu: miejscowo kapsaicyna, doustnie SSRI, opioidy, leki przeciwdrgawkowe
  • Zaopatrzenie ortopedyczne w przypadku braku samoistnej poprawy.
    • zwykle szyna strzałkowa (orteza)
    • Wady w przypadku wysokiej masy ciała, ucisków i chodu z niefizjologiczną postawą
  • Rehabilitacja lub fizjoterapia1
    • odpowiednio ukierunkowany trening u pacjentów z porażeniem mięśnia podnoszącego stopystopę
    • Cele
      • Zapobieganiezapobieganie atrofiom mięśniowym, przykurczom i przykurczom. owrzodzeniom miejscowym niedokrwionej części podudzia1
      • Utrzymanieutrzymanie ruchomości stawu skokowego.
      • Wspomaganiewspomaganie ponownejpowrotu inerwacji.funkcji neurologicznych

Leczenie chirurgiczne

  • EksploracjaOperacja zwiadowcza i dekompresja nerwu
    • Wskazaniawskazania
      • utrzymujące się/postępujące deficyty neurologiczne
      • utrzymujące się bóle
      • brak złagodzenia objawów uszkodzenia wskutek ustąpienia ucisku
  • Leczenie określonych przyczyncelowane
    • Operacjaoperacja w przypadku ucisku ze strony ganglionów
    • Ponownaponowna interwencja chirurgiczna i szew nerwowy w przypadku rozcięcia (urazowego),.
  • Operacje zastępczePrzeszczepy w przypadku braku poprawy przez dłuższy czas,.
    • Przeszczepprzeszczep ścięgna mięśnia piszczelowego w celu przywrócenia podnoszenia stopy (transfer mięśnia piszczelowego tylnego).

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Po uszkodzeniu nerwu należy oczekiwać znacznej poprawy w ciągu tygodnia. 
    • W w przypadku braku złagodzenia objawów ponowna ocena leczenia

Rokowanie

  • Rokowania zależą od przyczyny, miejsca, czasu trwania uszkodzenia oraz wieku pacjenta.1.
    • Regeneracja i wzrost aksonów mogą zająć (pod warunkiem, że są dostępne jądra komórek nerwowych) do 6 miesięcy od uszkodzenia.
    • Obserwowanaobserwowana regeneracja nerwu strzałkowego nieco gorsza niż w przypadku innych nerwów obwodowych
  • W przypadku tymczasowego uszkodzenia uciskowego nerwu strzałkowego zwykle samoistne i pełne ustanieustąpienie objawów2
  • W przypadku uszkodzenia nerwu strzałkowego przez ganglion, po resekcji możliwe są miejscowe nawroty.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Sensoryczny obszar unerwienia nerwu strzałkowego
Sensoryczny obszar unerwienia nerwu strzałkowego

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Baima J, Krivickas L. Evaluation and treatment of peroneal neuropathy. Curr Rev Musculoskelet Med. 2008;1(2):147-153. doi:10.1007/s12178-008-9023-653 doilink.orgspringer.com
  2. Pigott TJ, Jefferson D. Idiopathic common peroneal nerve palsy -- a review of thirteen cases. Br J Neurosurg 1991; 5:7. PubMed
  3. Katirji MB, Wilbourn AJ. Common peroneal mononeuropathy: a clinical and electrophysiologic study of 116 lesions. Neurology 1988; 38:1723. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Anna Kamieńska, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent) 
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Jonas Klaus, lekarz w trakcie specjalizacji z neurologii, Hamburg
G57; G573
Uszkodzenie nerwu strzałkowego; Uszkodzenie nerwu obwodowego; Porażenie uciskowe; Uszkodzenie uciskowe główkiowy kości strzałkowej; Długie klęczenie; Kucanie; Schorzenie zbieraczy owoców; Nerw kości strzałkowej; Chód koguci/ptasi; Osłabienie mięśnia podnoszącego stopy; Porażenie mięśnia podnoszącego stopy; Nerw strzałkowy; Nerw strzałkowy głęboki; Nerw strzałkowy powierzchowny; Nerw strzałkowy wspólny; Nerw strzałkowy; Nerw strzałkowy głęboki; Nerw strzałkowy powierzchowny; Nerw strzałkowy wspólny; Mononeuropatia; Chód pięta-palec; Chód koguci/ptasi; Szyna strzałkowa; Mięsień piszczelowy tylny, transfer
Uszkodzenie nerwu strzałkowego
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:uszkodzenie Uszkodzenie i zaburzenie funkcji nerwu strzałkowego wzdłuż jego przebiegu. Często uszkodzenie na główceowie kości strzałkowej, np. po dłuższym klęczeniu, rzadziej wtórny ucisk spowodowany ganglionem, może być również związany z obecnością opatrunku gipsowego (ucisk).
Medibas Polska (staging)
Uszkodzenie nerwu strzałkowego
/link/6616f5c000e144b3b74c525fe14dbb79.aspx
/link/6616f5c000e144b3b74c525fe14dbb79.aspx
uszkodzenie-nerwu-strzalkowego
SiteDisease
Uszkodzenie nerwu strzałkowego
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl