Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Neuralgia nerwu trójdzielnego

Streszczenie

  • Definicja: kr Krótkie, intensywne, impulsywne ataki bólu ograniczone do okolicy nerwu trójdzielnego.
  • Częstotliwość: cz Częstość występowania około 17 przypadków na 10 000 osób, wzrasta z wiekiem.
  • Objawy: napadowe Napadowe ataki intensywnego, krótkiego, ostrego, przypominającego porażenie prądem bólu w obszarze zaopatrywanym przez jedną lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego.
  • WynikiBadanie badańfizykalne: W w klasycznej neuralgii nerwu trójdzielnego wyniki badańbadania są zwykle bez zmian. PrzyWe wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego często występują często zaburzenia czucia i objawy choroby podstawowej.
  • Diagnostyka: Kliniczna diagnostyka kliniczna Zawsze –oraz obrazowanie mózgu metodą rezonansu magnetycznego.
  • Leczenie: podstawowa Podstawowa farmakoterapia w celu łagodzenia objawów oraz profilaktyka napadów karbamazepiną. W stanach ostrych leczenie fenytoiną dożylnie. Jeśli leki nie są wystarczająco skuteczne, można wprowadzić  zabiegi inwazyjne zabiegi. Złoty standard w klasycznej neuralgii nerwu trójdzielnego to mikrodekompresja naczyniowa.

Informacje ogólne

Definicja

  • Synonim: Nerwobnerwoból jednej lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego (tic douloureux, z powodu bolesnych, mimowolnych skurczów mięśni żucia)
  • Krótkie, silne, impulsywne ataki bólu, ograniczone do obszaru zaopatrzenia działaniaprzez nerwunerw trójdzielnegojdzielny (zwykle druga lub trzecia gałąź, czyli nerw szczękowy lub żuchwowy)

Klasyfikacja

  • Klasyczna neuralgia nerwu trójdzielnego
    • Badania obrazowe lub interwencja chirurgiczna wykazują konflikt naczyniowo-nerwowy (ucisk nerwu przez naczynie krwionośne)
      • Wywyłącznie napadowy, lub
      • z ciągłym bólem pomiędzy napadami
  • Idiopatyczna neuralgia nerwu trójdzielnego
    • Brakbrak wykrywalnej przyczyny
  • Wtórna neuralgia nerwu trójdzielnego
    • Chorobachoroba podstawowa, taka jaknp. ogniska stwardnienia rozsianego, infekcja lub ucisk wykrytawywołany zmianazmianą, zajmującanp. przestrzeńguzem.

Częstotliwostość występowania

  • Chorobowość
    • Około 0,17% (17 na 10 000 osób)
  •  Wiek i płeć 11
    • Choroba dotykadotyczy kobiet nawet dwukrotnie częściej niż mężczyzn
    • 90% pacjentów >40 lat
    • Najczęściej wiek 60–70 lat
  • Podtypy12
    • 80–90% klasyczna neuralgia nerwu trójdzielnego
    • 10–15% wtórna neuralgia nerwu trójdzielnego
    • Idiopatyczna neuralgia nerwu trójdzielnego występuje bardzo rzadko, zwykle udaje się znaleźć jej przyczynę.

Anatomia

  • Nerw trójdzielny zaopatruje dba o unerwienie twarzytwarz, rogówkiwkę i przedniejoraz przednią częścić błony śluzowej jamy ustnej. Ma równieżOddaje gałąź ruchową do mięśni żucia (poprzez nerw żuchwowy, trzecią gałąź).
  • Nerw trójdzielny mazawiera trzy główne gałęzie:
    1. Nerw oczny (pierwsza gałąź)
    2. Nerw szczękowy (druga gałąź)
    3. Nerw żuchwowy (trzecia gałąź)

Etiologia i patogeneza

  • Klasyczna neuralgia nerwu trójdzielnego12
    • Atrofiaatrofia nerwu lub ucisk i przemieszczenie przez naczynie krwionośne (zwykle tętnicze)
      • Sam kontakt naczynia z korzeniem nerwowym bez ucisku, przemieszczenia czy objawów atrofii jest często spotykany nawet u osób zdrowych i nie prowadzi do rozpoznania klasycznej neuralgii trójdzielnej.
    • Ucisk nerwu przez naczynie krwionośne prowadzi do ogniskowej demielinizacji i pojawienia się patologicznych właściwości czynnościowych nerwu.
    • W około 80% przypadków przyczyną jest tętnica móżdżkowa górna, rzadziej tętnica móżdżkowa przednia dolna lub poszerzona tętnica podstawna.
  • Wtórna neuralgia nerwu trójdzielnego12
    • Czynnikami wyzwalającymi są np. zawały pnia mózgu, guzy w kącie mostowo-móżdżkowym, malformacje tętniczo-żylne czy stwardnienie rozsiane.
  • Idiopatyczna neuralgia nerwu trójdzielnego12
    • Neuralgia nerwu trójdzielnego, przy której ani rezonans magnetyczny, ani badania elektrofizjologiczne nie są w stanie określić przyczyny.
  • We wszystkich postaciach przyjmuje się, że na skutek zmian w osłonce mielinowej (demielinizacja) bodźce „zwarły się” pomiędzy włóknami czuciowymi i bólowymi.32.
    • Efaptyczne (pozasynaptyczne) przekazywanie sygnałów między włóknami przewodzącymi ból i takimi, które nie przewodzą bólu.

Czynniki predysponujące

  • Zaawansowany wiek
  • Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym mają znacznie zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia neuralgii nerwu trójdzielnego (częstość występowania około 2–5 %).

ICD-10

  • G50.0 Nerwoból nerwu trójdzielnego

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • StawiaRozpoznanie sięna rozpoznaniepodstawie kliniczneobjawów klinicznych21.
    • Rezonans magnetyczny jest jednak zalecany nawet wtedy, gdy lekarz nie ma wątpliwości co do klasyfikacji i wykluczenia przyczyn wtórnych.
    • Badaniabadania elektrofizjologiczne w przypadku wątpliwości diagnostycznych
  • Międzynarodowe Towarzystwo ds. Bólów Głowy (International Headache Society) zdefiniowało następujące kryteria neuralgii nerwu trójdzielnego:

Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy ICHD-3 (International Headache Society)2

Neuralgia nerwu trójdzielnego (13.1.1)
  • Nawracający, napadowy, jednostronny ból twarzy w okolicy jednej lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego bez promieniowania i ze spełnieniem kryteriów B i C
  • A). Ból cechuje się następującymi właściwościami:
    • Czasczas trwania od ułamka sekundy do dwóch minut
    • Duduża intensywność
    • Przypomina rażenie prądem, pulsujący, przeszywający, ostry.
  • B). Wyzwalany przez nieszkodliwe bodźce w obrębie dotkniętej gałęzi trójdzielnej.
  • C). Nie można przypisać innej diagnozy zgodnie z klasyfikacją ICHD-3.
Klasyczna neuralgia nerwu trójdzielnego (13.1.1.1)
  • Neuralgia nerwu trójdzielnego rozwijająca się w wyniku ucisku nerwowo-naczyniowego bez innej możliwej do ustalenia przyczyny.
  • Kryteria rozpoznawczerozpoznania 
    • B). Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego lub zabieg operacyjny wykazują ucisk nerwowo-naczyniowy (kontakt pośredni) ze zmianami morfologicznymi (atrofia lub przemieszczenie) w korzeniu nerwu trójdzielnego.
    • A). Nawracające napady jednostronnego bólu twarzy spełniające kryteria neuralgii nerwu trójdzielnego (13.1.1)
Wtórna neuralgia nerwu trójdzielnego (13.1.1.2)
  • Neuralgia nerwu trójdzielnego spowodowana chorobą podstawową
  • Kryteria rozpoznawczerozpoznania
    • A). Nawracający jednostronny ból twarzy spełniający kryteria neuralgii nerwu trójdzielnego 13.1.1.
      • Albonapadowy wyłlub zwiączniezany napadowyz towarzyszącym ból, albo w połączeniu z towarzyszącymlem ciągłym lub prawie ciągłym bólem
    • B). Wykazano chorobę podstawową, o której wiadomo, żera może być przyczyną i wyjaśnieniem neuralgii nerwu trójdzielnego.
      • Rozpoznanerozpoznane przyczyny to: Guzguz kąta mostowo-móżdżkowego, malformacje tętniczo-żylne czy stwardnienie rozsiane.
    • C). Nie można przypisać innej diagnozy zgodnie z klasyfikacją ICHD-3.
Idiopatyczna neuralgia nerwu trójdzielnego (13.1.1.3)
  • Neuralgia nerwu trójdzielnego, w której ani badania elektrofizjologiczne, ani obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego nie wykazują nieprawidłowości.
  • Kryteria rozpoznawczerozpoznania
    • A). Nawracający jednostronny ból twarzy spełniający kryteria neuralgii nerwu trójdzielnego 13.1.1, który
      • wystWystępuje wyłącznie napadowo albo w połączeniu z towarzyszącym ciągłym lub prawie ciągłym bólem.
    • B). Nie wykazano ani klasycznej neuralgii nerwu trójdzielnego (13.1.1.1), ani wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego (13.1.1.2) przy użyciuzastosowaniu odpowiednich badań, w tym badania elektrofizjologicznego i obrazowania metodą rezonansu magnetycznego.
    • C). Nie można przypisać innej diagnozy zgodnie z klasyfikacją ICHD-3.

Rozpoznania różnicowe

Wywiad

  • Krótkie, silne, impulsywne napady bólu trwające od kilku sekund (ułamków sekund), w ciężkich przypadkach występują również w seriach do dwóch minut.
    • Napady bólu są powtarzają się zwykle w czasie.
  • U około połowy pacjentów występuje towarzyszący stały ból w miejscu dotkniętym chorobą.
  • Zazwyczaj wyzwalany przez jedzenie, picie, dotykanie w określonych miejscach naobszarów twarzy oraz przez przeciągi,. coW w ciężkich przypadkach może prowadzić do ograniczenia przyjmowania pokarmów i płynów.

Badanie przedmiotowe

  • NiektórzyPozorna pacjenci mają pozornie sztywny wyrazmaskowatość twarzy, ponieważ może to zmniejszyćzmniejsza częstotliwość ataków bólu u niektórych pacjentów.
  • Należy wykonać badanie wrażliwości twarzy, w tym badanie odruchów rogówkowych.
    • Przy klasycznej neuralgii nerwu trójdzielnego zwykle niebrak ma rzucających się w oczy,jest obiektywnych objawów neurologicznych.
    • Z kolei we wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego często stwierdza się deficyty czuciowe w obszarze dotkniętym chorobą.
  • Do objawów ostrzegawczych przy wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego należą:
    • zaburzenia czucia;
    • Jednostronnajednostronna hiperakuzja lub zaburzenia przedsionkowe (schwannoma nerwu przedsionkowo-ślimakowego, inne nowotwory)
    • Objawyobjawy przed 50 . rokiem życia
    • Obustronneobustronne napady bólu
    • Ciciągły ból już we wczesnej fazie choroby oraz
    • Brakbrak odpowiedzi na odpowiednią farmakoterapię
    • Obrazobraz kliniczny w obszarze pierwszej gałęzi

Diagnostyka specjalistyczna

  • Zawsze zaleca się rezonanswykonanie magnetycznyrezonansu magnetycznego.
    • Celem jest obrazowanie nerwów czaszkowych pnia mózgu w cienkich warstwach.
    • Wykluczeniewykluczenie powikłań
    • Podawaniepodawanie środka kontrastowego w obrazowaniu naczyń krwionośnych
  • Elektromiografia
    • Ww przypadku niepewności diagnostycznych3-44–5
    • Wtórne neuralgie nerwu trójdzielnego wykazują tutaj częstsze odchylenia od normy.21.

Wskazania do skierowania do specjalisty/szpitala

  • Zaleca się skierowanie do neurologa w celu rozpoznania i rozróżnienia klasycznej i wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego.
  • W przypadku bólu, którego nie można odpowiednio skompensować podstawową farmakoterapią (karbamazepina lub okskarbazepina), należy skierować do neurologa w celu ustalenia planu leczenia (pozarejestracyjne stosowanie leków lub zabieg chirurgiczny).
  • Przy ostrychW zaostrzeniach konieczna może być konieczna  hospitalizacja w celu kontroli bólu i dostosowania lekówodpowiedniej farmakoterapii.

Leczenie

Cele leczenia

  • Łagodzenie ostrego bólu
  • Profilaktyka napadów
  • Ewentualnie eliminacjaEliminacja przyczyn

Ogólne informacje o leczeniu

  • Leczenie polega przede wszystkim na farmakoterapii.
  • Leczenie i mochirurgiczne należnay je uzupełnirozważyć o leczeniew chirurgiczne,przypadku jeślisłabej odpowiedźodpowiedzi na leczenie jest niezadowalającafarmakoterapię lub skutkinasilonych ubocznedziałań sniepożądanych niestosowanych do zniesienialeków.
    • Ważne jest, aby po złagodzeniu objawów podjąć próbę wycofaniaodstawienia leczenia, ponieważ remisje występują często przyw przebiegu neuralgii nerwu trójdzielnego i są trwałe u około 1/3 pacjentów.
  • Leczenie farmakologiczne w celu złagodzenia objawów przebiega identycznie dla klasycznej i wtórnej neuralgii nerwu trójdzielnego.
  • Lekiem pierwszejpierwszego liniirzutu jest karbamazepina.
  • Intensywne leczenie lekami przeciwbólowymilowe zwykle nie daje wyczekiwanychoczekiwanych rezultatów, ponieważ ich  działanie ujawnia się dopiero po zakończeniu ataku. Ponadto, aleki naz przykładgrupy NLPZ nie mają wystarczającego działania przeciwbólowego.

Farmakoterapia5

  • NiemalżePraktycznie nie mabrak randomizowanych, kontrolowanych badań naddotyczących leczeniemleczenia farmakologicznymfarmakologicznego neuralgii nerwu trójdzielnego, dlatego w dużej mierze opiera się ono na badaniach otwartych oraz doświadczeniu klinicznym i często odbywa się w na drodze pozarejestracyjnego stosowania leków.

Długotrwałe leczenie / profilaktyka napadów 

Karbamazepina
  • Lek pierwszejpierwszego liniirzutu66
  • U 70–90% pacjentów napady ustępują od razu, a u 50% po dłuższym czasie.7.
    • U niektórych pacjentów efekt ten jednak z czasem ustaje, a kolejnesukcesywne zwiększanie dawki jest źle tolerowane, zwłaszcza przez pacjentów w podeszłym wieku ze względu na działania niepożądane, takie jak zawroty głowy, niepewny chód i podwójne widzenie.
  • Dawkowanie
    • Podawaniepodawanie w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu, podzielonych na 1–2 dawki na dobę
    • Dawkadawka początkowa 200 mg (pacjenci w podeszłym wieku) do 400 mg
    • Powoli zwiększać dawkę o 200 mg co 3 dni do średnio 400-800 mg/ na dobę, aż do ustąpienia bólu.
    • Dawkazakres maksymalnaterapeutyczny: 1600 200-1200 mg na dobę
    • Ostrodawka maksymalna 1600 mg
    • Stopniowo obniżnie zmniejszaać dawkę w trakcie trwania leczenia w celu sprawdzeniaoceny, czy nie doszło do spontanicznej remisji.
  • Działania niepożądane
    • Ggłównie ze strony ośrodkowego układu nerwowego (zmęczenie, zawroty głowy, ataksja)
    • Rzadziej występują nudności i wymioty, a także skórne reakcje alergiczne, leukopenia, zmianytrombocytopenia, nieprawidłowe parametry funkcji w morfologii krwi i hepatotoksycznośćątroby. 
    • Możliwość wystąpienia fotouczulenia, dlatego należy unikać silnej ekspozycji na słońce.
  • Monitorowanie leczenia
    • Należy zbadaćmorfologięmorfologia  krwi oraz przeprowadzić próbyparamery wątrobowe początkowo przed rozpoczęciem leczenia karbamazepiną, następnie w odstępach tygodniowych podczas pierwszego miesiąca leczenia, a następnie w odstępach miesięcznych.
    • Po sześciu miesiącach leczenia czasami wystarczy od dwóch do czterech wizyt kontrolnych w roku.
  • UwagaUWAGA: U około 10% Chińczyków Han oraz u osób o pochodzeniu tajskim obecność allela HLA-B*1502 związana jest z istotnie zwiększonym ryzykiem wystąpienia zespołu Stevensa-Johnsona. Dlatego w tych grupach społecznychpopulacjach należy wykonać badania przesiewowena w kierunkuobecność tego allela przed rozpoczęciem leczenia.
Okskarbazepina
  • Jeśli karbamazepina jest skuteczna, ale występują nasilone działania niepożądane, które są nie do zaakceptowania, można rozważyć zmianę na okskarbazepinę.
    • Można wprowadzić zmianę w stosunku karbamazepiny do okskarbazepiny 1:1,5; jeśli stosowana dawka jest bardzo dużawysoka, zaleca się najpierw zamianę 1:1, a następnie dostosowanie dawki.
  • Okskarbazepina jest prolekiem karbamazepiny.
  • Okskarbazepina mawykazuje mniejszy wpływ na ośrodkowy układ nerwowy i wchodzi w mniejszą ilość interakcji z innymi lekami niż karbamazepina, ale zwiększa ryzyko hiponatremii.
  • Należy zwrócić uwagę na pozarejestracyjne stosowanie leków!
Inne możliwości leczenia
  • Inne możliwości dodatkowego leczenia lub monoterapii (rzadziej) obejmują np. pregabalinę, gabapentynę, baklofen lub lamotryginę.
  • Uzupełniająco miejscowo działające leki we wstrzyknięciu?
    • W przypadku utrzymującego się bólu można próbnie zastosowarozważyć wstrzyknięciainiekcje toksyny botulinowej w dotknizajętych miejscach.8.
    • WstrzyknięcieIniekcje środka znieczulającego miejscowo w obszar, gdzie występujobjawową objawy,okolicę może dodatkowo złagodzić ból.9.

Medycyna ratunkowa / ostre pogorszenie stanu

  • Leczenie w nagłych wypadkach np. za pomocą:
    • Fenytoiny, podanie fenytoiny (dożylneylnie)
      • Dawkowaniedawkowanie: 250–500 mg dożylnie, maksymalna szybkość wstrzykiwania 25 mg fenytoiny/min
    • Przy zaostrzeniu można podać karbamazepinę w postaci zawiesiny, ponieważ wchłania się szybciej niż w postaci tabletek.
  • Bardzo silny ból można czasem kontrolować tylko przy użyciu kilku leków.
    • Leczenie w nagłych wypadkach może prowadzić do nasilenia działań niepożądanych, które zwykle są tolerowane przez pacjentów w trakcie łagodzenia bólu.

Leczenie chirurgiczne

  • Należy rozważyć interwencję inwazyjną, jeśli leczenie farmakologiczne okazało się nieskuteczne, występują nasilone działania niepożądane są nie do zniesienia lub początkowedotychczasowe leczenie farmakologiczne straciłonie naprzynosi skutecznościefektów.
  • Można zastosować metodę ablacyjną lub nieablacyjną.
  • Postępowanie nieablacyjne: mikrodekompresja naczyniowa
    • Zzłoty standard przy klasycznej neuralgii nerwu trójdzielnego
    • Warunekwarunek: wyraźne objawy demielinizacji w obszarze nerwowo-naczyniowym w obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego12
    • KontaktMiejsce kontaktu naczyń z nerwami można skorygować przez wprowadzenie małych kawałków materiału alloplastycznego, dziś najczęściej(obecnie włókniny teflonowej).
    • OdsetekObserwacja chorychponad 5000 pacjentów wskazuje, że po 3–10 latach odsetek osób bez objawbówlu wynosi ponad 8062–89% po roku, 75% po trzech latach i.10 73% po pięciu latach10-11.
    • Dziadziałania niepożądane
      • Operacjaoperacja neurochirurgiczna; ryzyko zgonu do 0,5%
      • Najczęstszym trwałym powikłaniem jest uszkodzenie słuchu występujące po jednej stronie (do 10% przypadków).
  • Postępowanie ablacyjne
    • Przezskprzezskórne zablokowanie zwojów trójdzielnych (głównie metodą termokoagulacji prądem o częstotliwości fal radiowych)
    • Napromieniowanie korzenia nerwowego w miejscu, gdzie opuszcza rdzeń kręgowy, przy użyciu noża gamma.
    • Zaletyzalety: bardzo niskie ryzyko zabiegu w porównaniu z mikrodekompresją naczyniową
    • Wadywady:
      • przypuszczalnie mniejsze złagodzenie bólu i krótszy czas trwania efektu niż w przypadku mikrodekompresji naczyniowej
      • Ryzyko wystąpienia deaferentacji, powstania obszaru ze zniesioną wrażliwością, ale silnym neuropatycznym bólem stałym, na który trudno jest wpłynąć terapeutycznie (u około 4% pacjentów leczonych ablacyjnie).

Profilaktyka

  • Należy unikać czynników wyzwalających, jeśli to możliwe, np.:
    • Zakrywać twarz szalikiem.
    • Używać letniej wody do mycia zębów.
    • Starać się przeżuuwać po jednej stronie.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Pomiędzy napadami pacjenci nie doświadczają objawów.
  • Napady mogą początkowo występować codziennie przez kilka tygodni do miesięcy i spontanicznie ustępować w przeciągu kilku tygodni lub miesięcy.
  • Dolegliwości z reguły postępują.
  • 29% pacjentów doświadcza tylko jednego epizodu w życiu, natomiast 28% doświadcza trzech lub więcej.

Powikłania

  • Zaburzenia psychiczne, takie jak depresja i zaburzenia lękowe z powodu nieadekwatnych strategii radzenia sobie z dolegliwościami
  • W ciężkich przypadkach ograniczenie przyjmowania pokarmów i płynów 
  • Działania niepożądane leków mogą skomplikowakomplikować leczenie i spowodowa powodować konieczność zastosowania leczenia inwazyjnego.
  • Ryzyko chirurgicznepowikłań przypo zabiegach inwazyjnych

Rokowanie

  • Śmiertelność nie ulega zwiększeniu.
    • Jakoobniżenie jakośćci życia może się jednak znacznie obniżyć.  
  • Obecnie dostępne są dobre metody leczenia farmakologicznego i inwazyjnego, które sprawiajumożliwiają, żebezobjawowy przebieg u większośćci pacjentów może w dłuższej perspektywie żyć bez objawów.
  • Negatywnymi czynnikami prognostycznymi są deficyty czuciowe, obustronne objawy i występowanie choroby w młodym wieku.111. 

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Obszar unerwienia nerwu trójdzielnego, widok boczny
Obszar unerwienia nerwu trójdzielnego, widok boczny

Źródła

Wytyczne

  • International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders 3rd edition. Stand 2018. www.ichd-3.org

Piśmiennictwo

  1. Singh MK. Trigeminal Neuralgia. Medscape, last updated Jul 11, 2019. emedicine.medscape.com
  2. The International Classification of Headache Disorders 3rd edition. Painful lesions of cranial nerves and other facial pain. International Headache society. Stand 2018 www.ichd-3.org
  3. Love S, Coakham HB. Trigeminal neuralgia: pathology and pathogenesis. Brain 2002;124: 2347-60. PubMed
  4. Cruccu G, Biasotta A, Galeotti F, Ianetti GD, Truini A, Gronseth G. Diagnostic accuracy of trigeminal reflex testing in trigeminal neuralgia. Neurology. 2006;66(1):139-141. PubMed
  5. Gronseth G, Cruccu G, Alksne J, et al. Practice parameter: the diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence-based review): report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the European Federation of Neurological Societies. Neurology 2008; 71: 1183-90. Neurology
  6. Lambru G, Zakrzewska J, Matharu M. Trigeminal neuralgia: a practical guide. Practical Neurology. 2021; 21: 392–402. (tłum. Bodzioch M.) (dostęp 08.02.2024) www.mp.pl
  7. Krafft RM. Trigeminal neuralgia. Am Fam Physician 2008; 77: 1291-6. PubMed
  8. Wiffen PJ, Derry S, Moore RA, Kalso EA. Carbamazepine for chronic neuropathic pain and fibromyalgia in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, Issue 4. Art. No.: CD005451. DOI: 10.1002/14651858.CD005451.pub3 DOI
  9. Wu CJ, Lian YJ, Zheng YK, et al. Botulinum toxin type A for the treatment of trigeminal neuralgia: results from a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Cephalalgia 2012; 32:443. PubMed
  10. Lemos L, Flores S, Oliveira P, Almeida A. Gabapentin supplemented with ropivacain block of trigger points improves pain control and quality of life in trigeminal neuralgia patients when compared with gabapentin alone. Clin J Pain 2008; 24: 64-75. PubMed
  11. Bendtsen L, Zakrzewska JMJ, CoakhamAbbott HBJ. Microvascularet decompression for trigeminal neuralgia: updateal. CurrEuropean Opin Neurol 2012; 25: 296-301. PMID: 22547101 PubMed
  12. Zakrzewska JM, Akram H. Neurosurgical interventions for the treatmentAcademy of classicalNeurology guideline on trigeminal neuralgia. CochraneEur. DatabaseJ. ofNeurol. Systemativ Reviews 20112019; 926: CD007312831–849. Cochranepubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Singh (DOI)MK. Trigeminal Neuralgia. Medscape, last updated Jul 11, 2019. emedicine.medscape.com

Autorzy

  • LinoMarta WitteNiwińska, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., Lekarzspecjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Lino Witte, Dr n. med., lekarz medycyny ogólnej, Frankfurt nad Menem
G500
trigeminusnevralgi; Trigeminusneuralgie
Zespół bólu w obrębie twarzy; Napadowe ataki bólu; Nerw trójdzielny; Nerwy trójdzielne; Nerw szczękowy; Nerw żuchwowy; Nerw oczny; NerwNervus szczękowymaxillaris; NerwNervus żuchwowymandibularis; NerwNervus ocznyophtalmicus; demielinizacjaDemielinizacja; Demielinizacja otoczki mielinowej; Ucisk korzenia nerwowego pochodzenia naczyniowego; Mikrodekompresja naczyniowa korzenia nerwu trójdzielnego według Janetta; Nóż gamma; Nóż gamma; Uszkodzenie nerwów; Postępowanie ablacyjne; Ból głowy; Neuralgia nerwu trójdzielnego
Neuralgia nerwu trójdzielnego
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: kr Krótkie, intensywne, impulsywne ataki bólu ograniczone do okolicy nerwu trójdzielnego. Częstotliwość: cz Częstość występowania około 17 przypadków na 10 000 osób, wzrasta z wiekiem.
Medibas Polska (staging)
Neuralgia nerwu trójdzielnego
/link/a5d011c73a164a1a8aa74a518c22b6a3.aspx
/link/a5d011c73a164a1a8aa74a518c22b6a3.aspx
neuralgia-nerwu-trojdzielnego
SiteDisease
Neuralgia nerwu trójdzielnego
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl