Czym są drgawki?
Drgawki określają mimowolne, zwiększone napięcie mięśni i są oznaką choroby podstawowej.
Drgawki mogą być klasyfikowane w zależności od tego, czy są
- ogniskowe – co oznacza, że wpływają tylko na jedną grupę mięśniową lub część ciała.
- uogólnione – czyli dotyczą wszystkich mięśni i zwykle wiążą się z utratą przytomności.
Drgawkom ogniskowym mogą towarzyszyć również zaburzenia świadomości, a także mogą przerodzić się one w napady uogólnione.
Niegroźne zaburzenia drgawkowe, takie jak drgawki afektywne i drgawki gorączkowe, są częste u dzieci.
Różne rodzaje drgawek
- Drgawki toniczne to mimowolne, długotrwałe skurcze mięśni.
- Drgawki kloniczne to mimowolne naprzemienne
skurczefazy skurczu i fazy rozkurczu mięśnii fazy odprężenia. - Mioklonie to krótkie, impulsywne skurcze włókien mięśniowych, całych mięśni lub grup mięśni. Mogą one występować również u osób zdrowych, np. podczas zasypiania lub jako reakcja na przestraszenie.
- W przypadku padaczki występują również uogólnione napady
niemotoryczne, podczas których mięśnie nagle wiotczeją, lub podczas których chorzy tylko wydają się nieobecni, nie mając drgawek. Kiedyś nazywano je napadami atonicznymi lub absencjami.
Na padaczkę choruje około od 0,5 do 1% populacji. Najczęściej na padaczkę cierpią dzieci (<5 lat) i dorośli (>60 lat). Jednorazowy duży napad drgawek występuje u od 4 do 10% populacji.
W przypadku nagłej utraty przytomności (omdlenie, omdlenie) o różnej przyczynie, mogą wystąpić skurczowe ruchy mięśni, które można pomylić z drgawkami padaczkowymi.
Przyczyny
Padaczka
Padaczka to termin, którego lekarze używają do opisania bardzo różnych rodzajów zaburzeń drgawkowych, które są spowodowane zaburzeniami czynnościowymi w mózgu.
W padaczce uogólnionej napadem drgawek objęte są wszystkie mięśnie, a chory w trakcie napadu traci przytomność. Takie napady drgawek trwają zwykle kilka minut i ustają samoistnie. Jeśli jednak nigdy wcześniej nie występowały u danej osoby lub trwają dłużej, jest to wtedy nagły przypadek!
Padaczka ogniskowa (dawniej: częściowa) to napad o charakterze miejscowym (np. w obszarze ramienia) bez znacznej utraty przytomności.
Osoby cierpiące na padaczkę zwykle nie wykazują żadnych objawów ani zaburzeń czynnościowych w fazach bez napadu. Istnieją jednak również poważne choroby podstawowe, które objawiają się poprzez padaczkę.
Nocne skurcze łydek
Mogą wystąpić u osób dorosłych, jeśli w ciągu dnia (i w bardzo gorące dni) czasem nadmiernie obciążą oni nogi. Inne przyczyny to ciąża, odwodnienie (zbyt mała ilość przyjmowanych płynów), także hemodializa („płukanie krwi”).
Ciężkie choroby metaboliczne, układu nerwowego lub dotyczace organów wewnętrznych, a także różne leki również mogą powodować nocne skurcze w nogach.
W przypadku tzw. zespołu niespokojnych nóg osoby dotknięte tym problemem cierpią na słabo kontrolowane, szybkie ruchy nóg, które występują głównie wieczorem lub w nocy.
Skutek wcześniejszego urazu mózgu
- Udar
- Zakażenie ośrodkowego układu nerwowego
- Uraz czaszkowo-mózgowy
- Wrodzone uszkodzenie mózgu.
Guz mózgu
Choroba często rozwija się powoli. Wczesnymi objawami mogą być napady padaczkowe, wolno postępujące porażenia lub zaburzenia mowy.
Inne typowe objawy mogą obejmować nudności, wymioty, zawroty głowy, porażenie nerwów czaszkowych i stopniowe zmiany osobowości.
Leki
Różne leki mogą powodować drgawki mięśni, w tym różne leki na nadciśnienie tętnicze.
Przedawkowanie, leki przeciwdepresyjne czy rzedawkowanie insuliny, które może prowadzić do hipoglikemii z drgawkami; zatrucie lekami przeciw depresji lub innym chorobom psychicznym może również powodować drgawki.
Takie sytuacje to nagłe przypadki!
Napad w postaci padaczki (napad wyglądający na padaczkę)
Może wystąpić w wyniku zaburzeń metabolicznych organizmu, niskiego stężenie glukozy we krwi, niskiego stężenie wapnia, zaburzeń snu, chorób serca (np. zaburzeń rytmu), chorób neurologicznych lub psychicznych oraz innych napadów w wyniku odwyku (np. łac. delirium tremens).
Atak hiperwentylacji
Tutaj z różnych przyczyn dochodzi do wzmożonego oddychania i tym samym do zmniejszenia ilości dwutlenku węgla we krwi.
W przypadku ataku hiperwentylacji zaleca się następujące postępowanie:
- Choroba wydaje się dramatyczna, ale w rzeczywistości jest niegroźna.
- Podczas takiego ataku osoba dotknięta chorobą oddycha bardzo szybko i płytko, często usta są ściśnięte, a ręce skurczone.
- Należy spróbować skłonić tę osobę do odprężenia się i spokojnego, głębokiego oddychania.
- Jeśli choroba dotyka Pana(-ią) i ta sytuacja jest znana, należy spróbować się uspokoić oraz oddychać powoli i spokojnie.
- Jeśli napad nie ulegnie poprawie wskutek uspokojenia, można spróbować oddychać przez zamkniętą plastikową torebką przytkniętą do ust. Wykonując kilka takich oddechów, wdychamy więcej dwutlenku węgla, co znacznie poprawia sytuację. Przyczyną drgawek jest wcześniejsze nadmierne wydychanie dwutlenku węgla.
Drgawki o podłożu psychicznym
Niektórzy pacjenci cierpiący na choroby psychiczne mają napady, które mogą przypominać padaczkę, ale nie mają one fizycznej przyczyny.
Napady drgawkowe u dzieci
U dzieci drgawki są możliwe w sytuacji zakażeniagdy powodującegoinfekcji towarzyszy gorączkęczka. Takie drgawki gorączkowe same w sobie są niegroźne i nie występują już, gdy dziecko wyzdrowieje. Jednak ryzyko późniejszej padaczki jest nieco zwiększone.
Dzieci z przyczyn emocjonalnych mogą się zdenerwować tak bardzo, że dostają drgawek (drgawki afektywne).
Lęk nocny (łac. pavor nocturnus) to termin, którego lekarze używają do opisania napadowej paniki połączonej z krzykiem, poceniem się i szybkim tętnem, która występuje podczas snu. W większości przypadków dzieci nie pamiętają tego następnego ranka.
Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?
Napad drgawek bez ustalonej przyczyny z utratą świadomości jest zwykle objawem urazu lub choroby mózgu i należy go pilnie zdiagnozować i leczyć.
Inne rodzaje drgawek powinny również lepiej zostać zbadane przez lekarzy, ale nie jest to aż tak pilne.
Co nastdzieje siępuje podczas kontroli lekarskiej?
Historia choroby
Lekarz może zadać Ci następujące pytania:
- Czy ktoś obserwował atak?
- Jakie były przejawy napadu?
- Czy utracił(a) Pan(i) przytomność?
- Czy drgawki dotyczyły całego ciała, czy tylko konkretnego obszaru?
- Czy drgawki nadeszły bez ostrzeżenia, czy było coś, co je wywołało? Deprywacja snu? Alkohol?
- Jak długo trwał napad?
- Czy podczas napadu doszło do oddania moczu lub stolca?
- Czy wystąpiły u Pana(-i) wcześniej podobne napady?
- Czy ma Pan(i) inne choroby?
- Czy regularnie przyjmuje Pan(-i) leki?
Badanie lekarskie
Jeśli napad drgawek trwa dłużej niż 5 minut lub powtarza się, mogą zostać przepisane leki przeciwdrgawkowe. Może być również konieczne przyjęcie do szpitala w celu obserwacji.
Jeśli napad drgawek miał jedynie charakter krótkotrwały, a osoba chora jest ponownie stabilna, zwykle przeprowadza się badanie ogólne ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego.
Inne badania
Dodatkowe badania zależą od tego, co wykazało badanie lekarskie i jakie podejrzewa się rozpoznanie (m.in. TK, MRI, badania krwi, elektroencefalogram, w razie potrzeby punkcja płynu mózgowo-rdzeniowego).
Skierowanie do specjalisty lub szpitala
Napad drgawek prawie zawsze oznacza, że osoba dotknięta chorobą jest kierowana do lekarza specjalisty. Po większych napadach najpierw może być konieczne dalsze leczenie szpitalne osoby chorej.
W zależności od przyczyny napadów drgawek dostępne są różne sposoby leczenia. Wiele napadów drgawek nie wymaga leczenia lub występuje tylko jednorazowo, inne wymagają leczenia choroby podstawowej.
Padaczka wymaga dokładnego zdiagnozowania jej rodzaju, ponieważ takie zaburzenia drgawkowe leczy się w zależności od typu różnymi lekami.
Dodatkowe informacje
- Padaczka
- Napady drgawek u dzieci
- Drgawki gorączkowe
- Nocne skurcze łydek
- Utrata przytomności
- Omdlenie
- Zespół niespokojnych nóg
- Napady drgawek i skurcze mięśni
AutorAutorzy
- Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
- Markus Plank,
MSc BScMgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń