Co to jest niedowład nerwu promieniowego?
Nerw promieniowy (Nervus radialis) biegnie od szyi w dół przez ramię do palców. Nerw zawiera zarówno włókna przekazujące wrażenia zmysłowe (sygnały czuciowe) z ręki, jak i włókna przekazujące informacje z ośrodkowego układu nerwowego do mięśni (sygnały ruchowe).
Termin niedowład oznacza niepełne porażenie. W niedowładzie nerwu promieniowego powodem jest uszkodzenie nerwu z upośledzeniem przekazywania impulsów. Uszkodzenie może wystąpić w różnych częściach nerwu.
Niedowład nerwu promieniowego może powstać w różny sposób. Najczęściej dochodzi do uciśnięcia lub uszkodzenia nerwu w ramieniu, np. w niekorzystnej pozycji podczas snu.
W którym miejscu jest uszkodzony nerw?
Ryzyko uszkodzenia nerwu promieniowego jest zwiększone w pewnych lokalizacjach anatomicznych. W okolicy pachowej częściej występuje u osób, które korzystają z kul przedramiennych, mają zwichnięty bark lub złamane ramię. W środkowej jednej trzeciej ramienia nerw leży bardzo blisko kości i jest szczególnie zagrożony w przypadku złamań kości. Tak zwane Paraliż senny lub paraliż „na ławce parkowej" często pojawia się w głębokim śnie pod wpływem alkoholu, gdy osoba długo leży na ramieniu lub opiera je niewygodnie na krawędzi łóżka. Innym predysponowanym miejscem jest tzw. kanał nerwu promieniowego, w którym nerw krzyżuje się ze stawem łokciowym. Nerw może również zostać uciśnięty np. w okolicy przedramienia i nadgarstka, np. przez zbyt ciasne bransoletki czy nawet kajdanki. Stąd wzięła się nazwa zespołu „porażenie spowodowane krępowaniem".
Objawy
Typowym objawem jest tzw. opadająca dłoń: nadgarstek i palce nie mogą być wyprostowane. W przypadku uszkodzeń zlokalizowanych w dalszej części ramienia porażony może także zostać mięsień trójgłowy, przez co niemożliwy jest wyprost łokcia. Ponadto możliwe jest zaburzenie percepcji czucia w bocznej części ramienia i przedramienia oraz grzbietu dłoni (kciuk do palca środkowego). Niektóre odruchy na ramieniu mogą być osłabione.
Diagnostyka
Od strony medycznej zazwyczaj nie ma problemu z dokonaniem rozpoznania. Zazwyczaj wystarcza wywiad lekarski i proste badanie. Czasami jednak diagnoza jest trudna, np. przy bólu w łokciu. W tym przypadku niedowład nerwu promieniowego jest trudny do odróżnienia od łokcia tenisisty.
Jeśli istnieje niepewność co do rozpoznania lub jeśli proces zdrowienia przebiega źle, może być zalecane badanie MRI ramienia. W wyjątkowych przypadkach konieczne mogą być również pomiary prędkości przewodzenia nerwów i funkcji mięśni.
Terapia
Niedowład nerwu promieniowego zwykle ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. Zauważa się stopniową poprawę czynnościową. W tym czasie przydatne może być noszenie szyny, która utrzymuje nadgarstek lekko wyprostowany, aby ułatwić korzystanie z ręki. W rzadkich przypadkach niedowład utrzymuje się.
W przypadku długotrwałego bólu spowodowanego uciskiem nerwu, np. w okolicy łokcia, w celu odbarczenia konieczny może być zabieg chirurgiczny.
Rokowanie
Większość chorych ma tylko łagodną formę uszkodzenia nerwu, która goi się w ciągu kilku dni lub tygodni. Jeśli części nerwu są przecięte, powrót do zdrowia trwa czasem kilka miesięcy. W przypadku całkowitego przecięcia nerwu rekonstrukcja chirurgiczna jest jedyną opcją terapeutyczną, która prowadzi do wyleczenia.
Dodatkowe informacje
- Łokieć tenisisty i łokieć golfisty
- Uszkodzenie nerwu promieniowego — informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Hannah Brand, lekarka, Berlin