Łagodne pozycyjne zawroty głowy

Czym są łagodne pozycyjne zawroty głowy?

Definicja

Są to występujące epizodycznie zawroty głowy. Choroba ta nosi również nazwę łagodnych napadowych pozycyjnych zawrotów głowy. Zmiana pozycji głowy, na przykład rotacjaprzekręcenie na bok, wywołuje krótkie napadowe zawroty głowy. Są one spowodowane uwarunkowanymizwiązanymi wiekowoz wiekiem zmianami w narządzie równowagi znajdującym się w uchu wewnętrznym.

Objawy

Typowe dla tej choroby są silne zawroty głowy w efekcie wykonywania określonych ruchów głową. Zawroty głowy często pojawiają się wtedy, gdy chory obraca się na drugi bok w pozycji leżącej lub wstaje z łóżka.

Zawroty głowy mogą być bardzo silne i  przypominać wrażenia z  jazdy na karuzeli (obrotowe zawroty głowy). CzasemCzasami jednak pacjenci skarżą się tylko na ogólne, trudne do sprecyzowania zawroty głowy, o charakterze trudnym do sprecyzowania.

Napady trwają średnio 10–30 sekund do 1  minuty. W razie dłuższych napadów trzebanależy rozważyć inne przyczyny ich wystąpienia. W przypadku kilku napadów następujących jeden po drugim, kolejnekażdy częstokolejny sąjest zwykle słabszeabszy od poprzedniago. Objawami towarzyszącymi mogą być nudności i wymioty, a także przyspieszone bicie serca i pocenie się. Często pacjentowipacjent jestodczuwa niedobrzenudności jeszcze długo po napadzie. Podczas napadów często występują też mimowolne ruchy oczu (oczopląs). Słuch zazwyczaj nie jest upośledzony.

Podobne dolegliwości mogą towarzyszyć następującym chorobom:

• Choroba Meniere'a
• Zapalenie nerwu przedsionkowego (Neuritis vestibularis)
• Ośrodkowe zaburzeniaZaburzenia ukrwienia w obszarze pnia mózgu lub móżdżku (udar lub stan przedudarowy)
• Migrena przedsionkowa

Przyczyny

Przyjmuje się, że w przypadku łagodnych pozycyjnych zawrotów głowy doszło do odłożenia się tzw. otolitów (nazywanych także kamyczkami błędnikowymi) w kanałach półkolistych ucha wewnętrznego. Są one częścią układu równowagi człowieka. W kanałach półkolistych znajduje się płyn (endolimfa). Poruszanie głową do przodu i do tyłu jest rejestrowane jako falowanie płynu w kanałach półkolistych, a mózg otrzymuje informację o ruchach głowy.

Kiedy chory porusza głową, otolity mogą zmieniać swoje położenie i „zakłócać” falowanie płynu w kanałach półkolistych. Nerwy, które reagują na ruch płynu i  przekazują informacje o położeniu głowy do mózgu, otrzymują „zniekształcone” sygnały. PrzypuszczalniePrzypuszcza się, że właśnie toten mechanizm jest przyczyną nagłych zawrotów głowy.

Także urazy głowy i inne schorzenia ucha środkowego (zapalenie nerwu przedsionkowego  i  choroba Meniere'a), zaburzenia krążenia lub oraz migrena  mogą się przyczynić do rozwoju łagodnych pozycyjnych zawrotów głowy.

Częstotliwość występowania

Łagodne pozycyjne zawroty głowy to najczęstsza (około 20% wszystkich przypadków) postać zawrotów głowy. U około 20% pacjentów cierpiących na zawroty głowy właśnie one są przyczyną. 

Dane dotyczące częstości występowania nowych przypadków (czyli zapadalności) są różne, ponieważ jest mało jest badań i danych klinicznych na ten temat, szczególnie dotyczących pacjentów lekarzyprzychodni rodzinnychPodstawowej Opieki Zdrowotnej:

• ZwykłeDotychczasowe danebadania towskazują na  ok. 64 przypadków na 100  000 mieszkańców rocznie
• Według nowszych badań jestliczba tota jednakwynosi raczejok. 600 na 100  000 mieszkańców rocznie.

Łagodne pozycyjne zawroty głowy mogą występować od dzieciństwa aż do podeszłego wieku, najczęściej jednak pojawiają się dopiero po 40. roku życia.

Choroba występuje mniej więcej dwa razy częściej u  kobiet niż u  mężczyzn.

Badania

Podczas badania fizykalnego lekarz może postawić rozpoznanie, jeśli uda się wywołującać zawroty głowy za pomocą tzw. manewru DixDixa-Hallpike'a.

Podczas tego testu pacjent siada na kozetce, obraca głowę w jednąjeden stronębok, a następnie szybko kładzie się na plecach z nadal obróconą głową. Lekarz zwraca przy tym uwagę na ewentualne występowanie szybkich, nieświadomych ruchów oczu (oczopląsu) i zawrotów głowy u pacjenta. CzynnośćNastępnie tamanewr ten jest zwyklepowtarzany powtarzanaz dlagłową drugiejobróconą stronyw drugą stronę. Manewr tenBadanie pozwala zbadać kanał półkolisty tylny, dotknięty chorobą w 85% przypadków łagodnych pozycyjnych zawrotów głowy.

W trakcie kolejnego, podobnego badania pacjent pozostaje w pozycji leżącej, podczas gdy lekarz obraca jego głowę na przemian w jedną i drugą stronę (supine head roll test). W ten sposób bada kanał półkolisty poziomy (boczny).

Aby wykluczyć inne choroby, wykonuje równieżsię badanie neurologiczne i ogólne badanie fizykalne. Jeśliżeli opiswywiad w kierunku objawów ioraz badanie fizykalne nie ujawnią obecności innych chorób podstawowych, zwykle nie ma potrzeby wykonywania dalszych badańkonsultacji.  

Leczenie

Celem leczenia jest wyprowadzenie otolitów z odpowiednich kanałów półkolistych, tak aby nie dochodziło do drażnienia nerwów i występowania napadowych zawrotów głowy.

W tym celu wykonuje się manewry repozycyjne przypominające badanie diagnostyczne. Pacjenci po poinstruowaniu przez lekarza mogą je wykonywać samodzielne, jednak realizowane przez terapeutfizjoterapeutę są zwykle bardziej skuteczne. Samodzielnie wykonywane ćwiczenia po przeprowadzeniu dobregowłaściwego instruktażu mogą uzupełniać prowadzoneprowadzoną leczeniefizjoterapię.

Manewr repozycyjny Epleya

• Na przykładadzie w przypadkuzablokowanych otolitów w  kanale półkolistym tylnym prawym:

• Pacjent siedzi na krótszym boku kozetki z głową zrotowanobróconą o 45 stopni w prawo, głowa pozostaje podparta.
• Pacjent jest szybko kładziony na plecach w taki sposób, by jego głowa wystawała za kozetkę i ustawipozostawała się przy tym w przeprościewychylona (w dalszym ciągu jest zrotowana w prawo pod kątem 45 stopni), pozycję utrzymuje się przez 30 sekund.
• Następnie głowa jest szybko rotowana w lewo do 45 stopni i taka pozycja jest ponownie utrzymywana przez 30 sekund.
• Następnie pacjent szybko przetacza się na lewy bok. Głowa wykonujepowinna przyporuszać tymsię taki ruchtak, by nos był skierowany do podłogi (głowa jest zrotowana w lewo). Pozycję należy utrzymautrzymywać przez 30 sekund.
• Szybki wyprost do pozycji siedzącej, z głową nadal zwróconą w lewo.

W razie potrzeby manewr powtarza się kilkakrotnie, aż zawroty głowy ustąpią. W zależności od tego, czy zajęty jest prawy czy lewy kanał, na początku manewru należy rotowaobrócić głowę w  stronę zajdotkniętą zaburzeniem.

W razie podejrzeń, że otolity znajdują się w innym kanale półkolistym, manewr należy niecoodpowiednio zmodyfikować.

Przed manewremwykonaniem manewru można przyjąć leki zapobiegające nudnościom i zawrotom głowy (np. dimenhydrynat).

Manewru Dix-Hallpike'a nie należy wykonywać w następujących przypadkach:

• Poważne schorzenia odcinka szyjnego kręgosłupa
• Podejrzenie zaburzeń krążenia w obszarze tętnicy kręgowej  
• Znaczące zwężenie tętnicytnic szyjnejszyjnych

Ćwiczenia do samodzielnego wykonywania

Jeśli leczenie nie znosiprzynosi całkowicie dolegliwościulgi albo objawy powracajczęsto nawracają, w porozumieniu z lekarzem można samodzielnie wykonywać poniższe ćwiczenia:

Opisane poniżej ruchy wykonuje się w celu uwolnienia otolitów z kanałów półkolistych prawego ucha:

• Usiądź na krawędzi łóżka lub leżanki i obróć głowę o 45 stopni w lewo.
• Następnie połóż się szybko na prawym boku, trzymajutrzymując głowę w tej samej pozycji (zrotowanobróconą pod kątem 45 stopni). Wzrok jestpowinien być przy tym skierowany do sufitu. Przez kilka sekund będzieszmożesz czuć silne zawroty głowy. Utrzymaj pozycję co najmniej 20 sekund, luba jeszcze lepiejnajlepiej do chwili, ażw której zawroty głowy ustąpią.
• Teraz szybkoSzybko, zdecydowanym ruchem, przezpoprzez pozycję siedzącą, przenieś ciapołoóż na lewylewym barkbarku. Głowa w dalszym ciągu powinna obrócona w lewo pod kątem 45 stopni., Wzroka wzrok skierowany do podłogi. RównieżPozycję tę pozycjęutrzymaj utrzymajprzez co najmniej 2 minuty.
• Następnie możesz powoli usiąść. TerazRównież teżteraz mogą wystąpić lekkie zawroty głowy.
• Powtarzaj ćwiczenie kilkakrotnie, w razie potrzeby również na drugą stronę.

Ćwiczenie może być bardzo nieprzyjemnym doświadczeniem., Jednakjednak u większości ludzi przynosi ono znaczące ograniczenie napadowych zawrotów głowy. EfektEfekty wspomagają częste powtórzenia. SprZalecane jest wykonywanie dwóbuj wykonywać dwiech do trzech serii ćwiczeń dziennie, obejmujących kilka manewrów (np. 6 razy z rzędu). Kontynuuj ćwiczenia aż do ustąpienia zawrotów głowy.

Farmakoterapia

Leki nie mają wpływu na proces chorobowy i ogólniezwykle nie są zalecane w przewlekłym leczeniu.
W drodze wyjątku można podać leki przeciwhistaminowe przeciwdziałające nudnościom, np.takie jak dimenhydrynat., Uu starszych pacjentów należy je stosować z umiarem, ponieważ substancja czynna może powodować silną senność i zwiększać ryzyko upadków.

Rokowanie

• Rokowanie jest na ogół dobre, a odsetek samoistnych wyleczeń wynosi 50%.
• W przypadku terapii repozycyjnej po wielokrotnej repozycji skuteczność terapii wynosi do 90%.
• Nawroty po skutecznym leczeniu nie należą do rzadkości.
  • Częstotliwość nawrotów wynosi ok. 15% w  skali roku.
  • W  dłuższej perspektywie nawroty sięgają 50%.

Dodatkowe informacje

• Zapalenie nerwu przedsionkowego (Neuritis vestibularis)
• Ćwiczenia w zapaleniu nerwu przedsionkowego
• Choroba Meniere'a
• Migrena
• Łagodne pozycyjne zawroty głowy (ŁPZG) – informacje dla personelu medycznego

Autorka

• Lek. Susanna Allahwerde, specjalista medycyny ogólnej, Berlin
• Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)

BPLSBPPV; benignerŁPZG; paroxysmalerŁagodne Lagerungsschwindelpozycyjne zawroty głowy; Zawroty głowy

Łagodne pozycyjne zawroty głowy określa się w języku medycznym także skrótem ŁPZG (po angielsku BPPV, benign paroxysmal positional vertigo). Ich przyczyna nie jestzostała jasnado końca poznana, ale utrzymuje się, że ma związek ze zmianami w narządzie równowagi w uchu wewnętrznym.

Łagodne pozycyjne zawroty głowy

document-information document-nav document-tools

Łagodne pozycyjne zawroty głowy określa się w języku medycznym także skrótem ŁPZG (po angielsku BPPV, benign paroxysmal positional vertigo). Ich przyczyna nie jestzostała jasnado końca poznana, ale utrzymuje się, że ma związek ze zmianami w narządzie równowagi w uchu wewnętrznym.

Medibas Polska (staging)

Łagodne pozycyjne zawroty głowy

/link/6a01a8abd4344518ae14af5fd073fa16.aspx

/link/6a01a8abd4344518ae14af5fd073fa16.aspx

lagodne-pozycyjne-zawroty-glowy

SitePublic

Łagodne pozycyjne zawroty głowy

K.Reinhardt@gesinform.de

Kmail#anna.Reinhardt@gesinformzwierzchowska3@gmail.decom

pl

pl

pl