ciężka glukozuria do 200 g/24 godz. u pacjentów homozygotycznych
ogOgólnie bezobjawowa, nie wymaga leczenia.
zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy (SGLT1)
zespół Fanconiego-Bickela (GLUT2)
zespół De Toniego-Fanconiego z uogólnionymi zaburzeniami resorpcji w kanaliku proksymalnym
Przyczyny pozanerkowe
Cukrzyca typu 2 i cukrzyca typu 1 to najczęstsze przyczyny pozanerkowe (również najważniejsze rozpoznania różnicowe glukozurii ogółem).
postaciepostaci szczególne
Cukrzycacukrzyca ciążowa: zaburzenia tolerancji glukozy, rozpoznawanerozpoznawana w drugiej połowie ciąży za pomocą doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT — oral glucose tolerance test)
cukrzyca typu HNF1A MODY (dawniej: MODY3): dziedziczona monogenowo cukrzyca z obniżonym progiem nerkowym, z objawami klinicznymi pojawiającymi się u młodych dorosłościych (zwykle do 25 r.ż.)
glukozuriaGlukozuria poposiłkowa bez cukrzycy
stan po gastrektomii z przemijającą poposiłkową hiperglikemią
nadmierne spożycie glukozy, np. spożycie dużej ilości słodkich napojów przed pobraniem próbki
Diagnostyka
Wykrywanie za pomocą testów paskowych do badania moczu
Rutynowe badanie moczu zwykle z użyciem wieloparametrowych pasków testowych moczu
Prosta półilościowa analiza
Enzymatyczne wykrywanie metodą oksydazy glukozowej
prPróg wykrywalności 30−50 mg/dl (1,7−2,8 mmol/l)
Zmiana koloru zależna od stężenia
Diagnostyka w różnych okolicznościach/chorobach
Przypadkowe stwierdzenie przy użyciu testów paskowych do badania moczu
GlukozuriaPrzyczyna wykrytaglukozurii wykrytej przypadkowo powinna zostać wyjaśniona.
Nowo wykryta glukozuria może wskazywać na nierozpoznaną wcześniej cukrzycę.
Różnicowanie glukozurii nerkowej od cukrzycy za pomocą oznaczania glukozy w osoczu na czczo i wskaźnika HbA1c
Czułość glukozurii w wykrywaniu cukrzycy jest jednak ograniczona (dlatego nie można wykluczyć cukrzycy przy negatywnym wyniku badania moczu).
negatywny wynik badania przy podwyższonym stężeniu glukozy we krwi ale poniżej progu nerkowego (norma 160−180 mg/dl [8,9−10 mmol/l])
gdyGdy już występuje nefropatia cukrzycowa próg nerkowy jest podwyższony (do 300 mg/dl [16,7 mmol/l]).
Znaczenie dla kontroli leczenia cukrzycy
Oznaczenia stężenia glukozy w moczu (i w osoczu) straciły na znaczeniu u pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną ze względu na regularne kontrole HbA1c - nie są ogólnie zalecane.
W pewnych sytuacjach jednak oznaczenie glukozy w moczu jest przydatne:
Testy paskowe do badania moczu (10 razy tańsze niż samodzielne pomiary stężenia glukozy we krwi) mogą być stosowane pomiędzy dwoma pomiarami HbA1c, aby wyjaśnić, czy objawy są rzeczywiście związane z hiperglikemią i towarzyszącą jej glukozurią.
Nie udało się udowodnić dodatkowej korzyści z samodzielnego pomiaru glukozy w osoczu w porównaniu z oznaczaniem glukozy w moczu u pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną.
Leczenie inhibitorami SGLT-2SGLT2
U tych pacjentów (wskazaniem jest także przewlekła niewydolność serca lub przewlekła choroba nerek) wykrycie glukozuriiglukozuria jest przede wszystkim wyrazem stosowania się do terapii, a nie uszkodzenia nerek,.
Ciąża
Glukozuria z powodu obniżonego progu nerkowego u nawet 40% kobiet w ciąży mimo prawidłowej tolerancji glukozy
Z drugiej strony glukozuria występuje tylko u <10% kobiet w ciąży z cukrzycą ciążową.
Badanie moczu nie jest zatem odpowiednie jako metoda przesiewowa dla cukrzycy ciążowej.
Dzieci i młodzież
Niższy próg nerkowy (140−160 mg/dl [7,8−8,9 mmol/l]) niż u dorosłych
ICD-10
R81 Glikozuria (glukozuria)
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego po wykryciu glukozurii
glukoza w osoczu na czczo ≥126 mg/dl (≥7,0 mmol/l) oznaczona 2-krotnie (w różne dni)
HbA1c ≥6,5% (tylko oznaczona w laboratorium metodą certyfikowaną przez NGSP - National Glycohemoglobin Standardization Program - w praktyce rzadko mamy informację czy wynik oznaczany jest certyfikowaną metodą)
OGTT (doustny test obciążenia glukozą)
pobraniebadanie wyjściowejglikemii próbówkiw krwi żylnej na czczo,orazi 2g2 godziny po wypiciu roztworu 75 g glukozy
wskazania do wykonania doustnego testu obciążenia glukozą:OGTT34:
glikemia na czczo 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l);
glukozuria przy prawidłowej glikemii na czczo;
uzasadnione podejrzenie nietolerancji glukozy lub
cukrzycy mimoprzy prawidłowej glikemii na czczo (cechy zespołu metabolicznego, choroba wieńcowa w młodym wieku, osoby starsze bez nadwagi ze współistniejącymi innymi czynnikami ryzyka cukrzycy, otyłość u dzieci i młodzieży);
jako badanie diagnostyczne w rozpoznawaniudiagnostyka cukrzycy ciążowej;
jakomukowiscydoza badanie przesiewowe u chorych z mukowiscydozą, raz w roku, (po 10. roku życia.)
Araszkiewicz A., Bandurska-Stankiewicz E., Borys S. et al. Zalecenia 2021kliniczne Guidelinesdotyczące onpostępowania theu managementosób ofz patientscukrzycą with– diabetes2024. AStanowisko positionPolskiego ofTowarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes, Poland. Clin Diabetol 20212023; 10,4 1. DOI: 10.5603/DK.2021.0001 (3-4) journals.viamedicaptdiab.pl2
Mastalerz-Migas A, Czupryniak L, Fabian W., Zozulińska-Ziółkiewicz D., et al. ZasadyWytyczne postępowaniarozpoznawania wi leczenia cukrzycy. Zalecenia dla lekarzy POZrodzinnych —Polskiego 2019Towarzystwa rokMedycyny Rodzinnej, Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zalecane przez konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej i w dziedzinie diabetologii. ChorobyLekarz SercaPOZ i Naczyń 2019, 16 (2)2022;4: 73–111229-251. DOI: 10.5603/ChSiN.2019.0018 journals.viamedicatermedia.pl3
Piśmiennictwo
Zawadzki J. Glukozuria nerkowa. W: Gajewski P. Jaeschke R (red.) Interna Szczeklika 2023, s.1698-9. Medycyna Praktyczna. Kraków, 2023.
Calado J, Loeffler J, Sakallioglu O, et al. Familial renal glucosuria: SLC5A2 mutation analysis and evidence of salt-wasting. Kidney Int 2006; 69: 852. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Araszkiewicz A., Bandurska-Stankiewicz E., Borys S. et al. 2021Zalecenia Guidelineskliniczne on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Clin Diabetol 2021; 10, 1. DOI: 10.5603/DK.2021.0001 journals.viamedica.pl
Fabian W., Zozulińska-Ziółkiewicz D., et al. Zasadydotyczące postępowania wu cukrzycyosób z cukrzycą – 2024. Zalecenia dla lekarzy POZ — 2019 rok, Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce iStanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zalecane przez konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej i w dziedzinie diabetologii. ChorobyCurr SercaTop i Naczyń 2019Diabetes, 162023; 3 (21): 731–111. DOI: 10.5603/ChSiN.2019.0018140 journals.viamedicaptdiab.pl
Sieradzki J. Glukozuria. W: Gajewski P. Jaeschke R (red.) Interna Szczeklika 2023, s. 1546. Medycyna Praktyczna. Kraków, 2023.
Autorzy
Marek Oleszczyk, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
Aleksandra Cegiel, lekarza, w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej
R81
Glukozuria; Glikozuria; Glukoza w moczu; Cukromocz; Cukier w moczmoczu; Próg nerkowy; cukrzyca; Cukrzyca typu MODY; Maturity Onset Diabetes of the Young (MODY); testyTesty paskowe do badania moczu; Ciąża; Cukrzyca ciężarnych; Cukrzyca ciążowa; SGLT2; (sodium-glucose co-transporter-2,; kotransporter glukozowo-sodowy 2); Inhibitory SGLT2
Wydalanie glukozy z moczem przekraczające poziom fizjologiczny. Fizjologiczne wydalanie glukozy z moczem do 15 mg/dl (0,8 mmol/l) Glukozuria po przekroczeniu „progu nerkowego” (norma przy stężeniu glukozy we krwi ok.około 160−180 mg/dl [8,9−10 mmol/l])