Definicja: Zwyklezwykle bakteryjne zakażenie błon śluzowych układu moczowego w okresie ciąży. Wyróżnia się zakażenia dolnego układu moczowego (zapalenie pęcherza moczowego) i górnego układu moczowego (odmiedniczkowe zapalenie nerek). Spektrum patogenów i wskaźniki oporności są podobne jak u nieciężarnych kobiet w okresie przedmenopauzalnym.
Epidemiologia: W w ciąży występuje nieznacznie zwiększone ryzyko zakażeń układu moczowego. Choroba dotyczy 1–2% wszystkich kobiet w ciąży. Zwiększone ryzyko wystąpienia odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Objawy:Bból przy oddawaniu moczu (dyzuria), silne nagłe parcie na mocz, częstomocz, ból powyżej spojenia łonowego. W odmiedniczkowym zapaleniu nerek także ból w boku okolicy lędźwiowej, gorączka, wymioty i ogólne osłabienie.
Diagnostyka: Dodatkowedodatkowe badania to testbadanie paskowyogólne moczu i posiew moczu. Dalsze badania, np. ultrasonografia (USG), w zależności od stopnia zaawansowania zakażenia i czynników towarzyszących.
TerapiaLeczenie: U u kobiet w ciąży zakażenie układu moczowego leczy się antybiotykami, aby uniknąć powikłań u matki i dziecka. Odmiedniczkowe zapalenie nerek często wymaga hospitalizacji. Skuteczność terapii należy sprawdzić za pomocą posiewu moczu po zakończeniu leczenia.
Informacje ogólne
Definicja
Zakażenie układu moczowego (ZUM) to objawowe,powierzchownezapalenie zapalenie układu moczowego spowodowane zakażeniem bakteryjnym.
Objawowe bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego u kobiet w ciąży należywymaga leczyćleczenia antybiotykami.
takżeCelem w celuleczenia uniknięciajest zapobieganie wstępującegocemu rozprzestrzenianiarozprzestrzenianiu się patogenówzakażenia i wystąpieniu odmiedniczkowego zapalenia nerek, zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego i niskiej masy urodzeniowej noworodka.
Nawracające zakażenie układu moczowego u kobiet w ciąży
Definiowane jako przebycie ≥1 zakażenia układu moczowego w ciąży przy wcześniejszym epizodzie ZUM w wywiadzie.
Epidemiologia
Bardzo niejednoznaczne dane dotyczące zakażeń układu moczowego i bezobjawowej bakteriurii w ciąży1
Zakażenia układu moczowego i bezobjawowa bakteriuria występują częściej w ciąży.
EndoskopiaCystoskopia możejest niezalecana ze względu na ryzyko wywołaćania poródporodu przedwczesnyprzedwczesnego (tylko w przypadku wskazań życiowych).
Brak dowodów, że bezobjawowa bakteriuria może zagrażać dziecku.
Farmakoterapia
W ciąży zwykle zalecane są dłuższe schematy tleczenialeczenia i w stosowanie wyższych dawkachdawek.
brak dowodów na wyższość określonego schematu terapii
Z reguły zaleca się stosowanie antybiotykoterapii przez nie dłużej niż 7 dni.
Krótkotrwała terapia u kobiet w ciąży nie została tak dobrze zbadana jak u kobiet niebędących w ciąży.
Ze względu na możliwe działanie teratogenne, następujące grupy substancji należy stosować w ciąży tylko wtedy, gdy nie są dostępne żadne alternatywne opcje postępowania:
Aminoglikozydyaminoglikozydy
Fluorochinolonyfluorochinolony
Nitrofurantoinafurazydyna
sulfonamidy (w kotrimoksazolu)
trimetoprim (w kotrimoksazolu)
tetracyklina
Antybiotykoterapia w ostrym zapaleniu pęcherza moczowego bez żadnych innych istotnych chorób współistniejących
Stosowanie przede wszystkim pochodnych penicyliny, cefalosporyn lub fosfomycyny w skojarzeniu z trometamolem
piwmecilinam:amoksycylina np.500 400 mg 2 do3 3 razy/dziennie przez 3 dni
antybiotyk beta-laktamowy dopuszczony wyłącznie do leczenia zapalenia pęcherza moczowego
cefuroksym: np. 250 mg 2 x dziennie przez 3–7 -5 dni
Meads C. Screening for asymptomatic bacteriuria in pregnancy: External review against programme appraisal criteria for the UK National Screening Committee (UK NSC). : UK National Screening Committee, 2011. www.scirp.org
Schnarr J, Smaill F. Asymptomatic bacteriuria and symptomatic urinary tract infections in pregnancy. Eur J Clin Invest 2008; 38 Suppl 2: 50-7. pmid:18826482 PubMed
Smaill FM, Vazquez JC. Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019, Issue 8. Art. No.: CD000490 www.cochranelibrary.com
Vazquez JC, Abalos E. Treatments for symptomatic urinary tract infections during pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 1. Art. No.: CD002256. DOI: 10.1002/14651858.CD002256.pub2. DOI
EAU Guidelines. Edn. presented at the EAU Annual Congress Amsterdam, the Netherlands 2022. ISBN 978-94-92671-16-5. uroweb.org
Nordeng H, Lupattelli A, Romøren M, Koren G. Neonatal outcomes after gestational exposure to nitrofurantoin. Obstet Gynecol 2013; 121: 306-13. pmid:23344280 PubMed
Goldberg O, Koren G, Landau D, et al. Exposure to nitrofurantoin during the first trimester of pregnancy and the risk for major malformations. J Clin Pharmacol 2013; 53: 991-5. pmid:23873250 PubMed
Yan L, Jin Y, Hang H, Yan B. The association between urinary tract infection during pregnancy and preeclampsia: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2018 Sep;97(36):e12192. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Kalinderi K, Delkos D, Kalinderis M, Athanasiadis A, Kalogiannidis I. Urinary tract infection during pregnancy: current concepts on a common multifaceted proble. J Obstet Gynaecol. 2018 May;38(4):448-453. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Yan L, Jin Y, Hang H, Yan B. The association between urinary tract infection during pregnancy and preeclampsia: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2018 Sep;97(36):e12192. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
Grzegorz Margas, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
Adam Windak, Prof dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
Franziska Jorda, dr n. med., specjalista w dziedzinie chirurgii trzewnej, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Kaufbeuren
Jonas Klaus, lekarz, Freiburg im Breisgau
Klaus Gebhardt, lekarz rodzinny, Brema (recenzja)
O23; O230; O231; O232; O233; O234; O239
U71; W84
zakaZakażenie układu moczowego w okresie ciąży; Ciąża; Zakażenie układu moczowego; ZUM (zakażenie układu moczowego, ang.; UTI — urinary tract infection); Ciężarna; Zapalenie pęcherza moczowego; Zapalenie pęcherza moczowego; Odmiedniczkowe zapalenie nerek; Dyzuria; Częstomocz; Powikłane zakażenie układu moczowego; bezobjawowa bakteriuria; E.coli; Escherichia coli; bezobjawowaBezobjawowa bakteriuria; BB (bezobjawowaBezobjawowa bakteriuria); BB w okresie ciąży; Drobnoustroje uropatogenne; Wnikanie patogenów drogą wstępującą; Powikłane zakażenie układu moczowego; Powikłane ZUM; Embryotox; Antybiotykoterapia w okresie ciąży; E. coli
Definicja: Zwyklezwykle bakteryjne zakażenie błon śluzowych układu moczowego w okresie ciąży. Wyróżnia się zakażenia dolnego układu moczowego (zapalenie pęcherza moczowego) i górnego układu moczowego (odmiedniczkowe zapalenie nerek). Spektrum patogenów i wskaźniki oporności są podobne jak u nieciężarnych kobiet w okresie przedmenopauzalnym.