Zakażenia dróg moczowych u kobiet w ciąży

Zakażenia dróg moczowych u  kobiet w  ciąży – ryzyko dla matki i  dziecka

Objawy infekcji dróg moczowych u  ciężarnych są takie same, jak u  kobiet niebędących w  ciąży. Częste, bolesne lub połączone z  uczuciem pieczenia oddawanie moczu, silne parcie na pęcherz, bóle lub dyskomfort w  podbrzuszu bez wydzieliny z  pochwy wskazują na infekcję dolnych dróg moczowych, - głównie pęcherza moczowego. Lekarze mówią wtedy o  infekcji dolnych dróg moczowych lub ostrym zapaleniu pęcherza moczowego. Jeśli zajęta zostanie również miedniczka nerkowa, w  której gromadzi się mocz wytwarzany w  nerkach, może pojawić się gorączka i  ból w  plecach lub bokach (zakażenie górnych dróg moczowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek).  

W przeciwieństwie do niepowikłanej infekcji dróg moczowych u  młodych, zdrowych, niebędących w  ciąży kobiet, infekcje dróg moczowych u  kobiet w  ciąży są prawie zawsze leczone antybiotykami. Dzieje się tak, ponieważ infekcje dróg moczowych w  czasie ciąży wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zdrowotnym zarówno dla matki, jak i  dziecka.

U 4–7% kobiet w  ciąży stwierdza się bakterie w  moczu bez występowania innych objawów. Stan taki opisuje się jako bakteriomocz bezobjawowy. Według najnowszych ustaleń badania przesiewoweKobiety w kierunku bakteriomoczu bezobjawowego zasadniczo nieciąży powinny być jużbadane przeprowadzanepod kątem bezobjawowej bakteriurii w  pierwszym trymestrze ciąży i leczone, ponieważjeśli niewynik majest dowodpozytywny. W wielu przypadkach (około 40%), w trakcie późniejszych etapów ciąży (drugiego i trzeciego trymestru), zakażenie może się rozprzestrzenić na szkodliwośćgórne tegodrogi zjawiskamoczowe, dlaco dzieckaprowadzi do wystąpienia objawów odmiedniczkowego zapalenia nerek. Jednak Ponadto profilaktyczne badanie moczu może być zasadne w  przypadku u  pacjentek z  grupy wysokiego ryzyka, u  których na przykład doszło do przedwczesnego porodu lub poronieńporonienia w  poprzednich ciążach, lub u  których w  wywiadzie stwierdzono odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Przyczyna

Około 1–2% kobiet w  ciąży zapada na zapalenie pęcherza moczowego. Do 2% cierpi na odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Zmiany anatomiczne i  hormonalne zachodzące w  organizmie ciężarnej kobiety niosą ze sobą zwiększoną podatność na infekcje dróg moczowych. Rosnąca macica może uciskać na moczowody, utrudniając odpływ moczu z  miedniczek nerkowych. Dodatkowo hormon ciążowy progesteron obniża ruchliwośćmotorykę moczowodów, a  tym samym odprowadzanie moczu do pęcherza moczowego. W rezultacie mocz pozostaje dłużej w  miedniczkach nerkowych. Sprzyja to rozwojowi bakterii i skłonno przejścicia dow odmiedniczkowe odmiedniczkowego zapaleniazapalenie nerek.

Bakterie wywołujące infekcje dróg moczowych pochodzą zazwyczaj z  prawidłowej flory bakteryjnej dróg moczowo-płciowych. Przemieszczają się one do dróg moczowych i  pęcherza moczowego i  wywołują w  nich stan zapalny. Sprzyjają temu różne czynniki: Stosunekstosunek seksualny, niewielka ilość wypijanych płynów, rzadkie oddawanie moczu i  zastój moczu w  pęcherzu moczowym lub miedniczce nerkowej.

Spektrum patogenów i  wskaźniki oporności na antybiotyki są podobne jak u  kobiet niebędących w  ciąży. Najczęstszym „sprawcą” jest bakteria jelitowa Escherichia coli. Jednak niewielki odsetek zakażeń dróg moczowych u  kobiet w  ciąży wywoływany jest przez tzw. paciorkowce grupy B, głównie Streptococcus agalactiae. Na te patogeny należy zwrócić szczególną uwagę, ponieważ dziecko może ulec zakażeniu podczas porodu i  zachorować na zapalenie opon mózgowych lub sepsę (zakażenie krwi).

Innymi czynnikami ryzyka rozwoju infekcji dróg moczowych u  kobiet w  ciąży są nawracające infekcje dróg moczowych lub chlamydioza w z przeszłości, zmiany anatomiczne dróg moczowych, otyłość oraz cukrzyca. Bakteriomocz bezobjawowy również zwiększa ryzyko infekcji dróg moczowych (zapalenie pęcherza moczowego, odmiedniczkowe zapalenie nerek).

Działania profilaktyczne

Obecnie nie są znane metody zapobiegania infekcjom dróg moczowych u  kobiet w  ciąży. U  kobiet niebędących w  ciąży zaleca się następujące działania:

• Pęcherz należy opróżniać całkowicie i  w  regularnych odstępach czasu. Należy to robić zwłaszcza bezpośrednio po stosunku seksualnym.
• Warto również pić wystarczającą ilość płynów (ok. 2 litry dziennie, jeżeli nie ma ku temu przeciwwskazań, takich jak np.: niewydolność serca).
• Okolice intymne wystarczy myć samą wodą lub środkami pielęgnacyjnymi do higieny intymnej. Pomaga to utrzymywać prawidłową florę bakteryjną pochwy, co jest ważne dla obrony przed bakteriami. Należy unikać stosowana „aerozoli do higieny intymnej” i  tym podobnych produktów.
• Po defekacji zadbać o  odpowiednią higienę: w  przypadku kobiet należy się wycierać i  podmywać od pochwy w  kierunku odbytu, a  nie odwrotnie.

Diagnostyka

Rozpoznanie ostrej infekcji dolnych lub górnych dróg moczowych stawiane jest przede wszystkim na podstawie typowych objawów. Jeśli występuje ból lub pieczenie podczas oddawania moczu, częste oddawanie zazwyczaj tylko niewielkiej ilości moczu, ewentualnie ból powyżej kości łonowej i  brak wydzieliny z  pochwy, bardzo prawdopodobne jest zapalenie pęcherza. Ponadto w  badaniu przedmiotowym lekarz będzie poszukiwał oznak odmiedniczkowego zapalenia nerek, takich jak wyraźne uczucie bycia chorymosłabienie, nudności, gorączka, dreszcze i  ból ostukowyw w okolicy nerkinerek podczas badania palpacyjnego. W przypadku podejrzenia infekcji dróg moczowych wykonuje się badanie moczu testem paskowym oraz posiew moczu. Ten ostatni pokazuje wzrost bakterii w  moczu w  ciągu kilku dni i  pozwala wnioskować o  skutecznych i  nieskutecznych antybiotykach. W przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek z  reguły wykonuje się również badanie USG nerek i  dróg moczowych. Z  reguły takie badania i  leczenie mogą być prowadzone w  gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Jednak w  przypadku podejrzenia odmiedniczkowego zapalenia nerek z  reguły należy zalecić hospitalizację, ponieważ zachodzi zwiększone ryzyko powikłań tego schorzenia.

W przypadku bardziej szczegółowychlnych pytań,przypadkach np.: przy powtarzających się infekcjach dróg moczowych, wskazane może być skierowanie do gabinetu urologicznego lub ginekologicznego.

Kobiety w  ciąży zasadniczo nie są poddawane badaniom pod kątem obecności bakterii w  moczu, a  w  przypadku bakteriomoczu bezobjawowego nie są leczone antybiotykami, ponieważ nie ma dowodów na szkodliwość bakteriomoczu bezobjawowego u  ciężarnej dla dziecka ani na korzyści z  antybiotykoterapii w  przypadku ciąży niskiego ryzyka.

Leczenie

W ciąży antybiotykoterapia jest zalecana w  przypadku objawowego zakażeńenia dróg moczowych powodujących objawy. Ma to na celu uniknięciecia powikłań u  matki i  dziecka. Lekarz prowadzący zwraca szczególną uwagę na dobór antybiotyku. Istnieją preparaty, które są dobrze tolerowane również w  czasie ciąży. Okres przyjmowania przepisanego leku należy omówić z  lekarzem. Czas trwania terapii wynosi zazwyczaj do jednego tygodnia. Jeśli po pewnym czasie objawy nie ulegną znaczącej poprawie, antybiotykoterapię można zmodyfikować w  zależności od wyników posiewu moczu. Po zakończeniu leczenia i lub w  razie potrzeby w  jego trakcie, przeprowadzana jest kontrola lekarska oraz wykonywany jest posiew moczu. W przypadku pogorszenia stanu lub nawrotu objawów należy jak najszybciej skonsultować się z  lekarzem.

Infekcje paciorkowcami grupy B zwykle leczy się penicyliną.

Rokowania

KobietKobiety w  ciąży, cierpiącychktóre zachorowały na infekcję dróg moczowych dotyczymają podwyższonezwiększone ryzyko rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek lub powikłanej infekcji dróg moczowych. Możliwe, że istniejeto mieć również związek z czze zwięstszymkszonym występowaniem np. : stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu, niższej wagi urodzeniowej oraz zwiększonej śmiertelności noworodków.

Infekcja dróg moczowych w  większości przypadków dobrze poddaje się leczeniu antybiotykami. Może jednak nawracać.

Dodatkowe informacje

• Ogólne badanie moczu
• Ból podczas oddawania moczu u  kobiet
• Zapalenie miedniczek nerkowych
• Bakteriomocz bezobjawowy
• Niepowikłane infekcje dróg moczowych u  kobiet
• Powikłana infekcja dróg moczowych
• Infekcje dróg moczowych u  kobiet w  ciąży – informacje dla lekarzy
• Bakteriomocz bezobjawowy w  ciąży – informacje dla lekarzy
• Zakażenie dróg moczowych u  kobiet – informacje dla lekarzy